Na powierzchni Marsa płynęły rzeki, jak donosi międzynarodowy zespół naukowców. Jedna z nich, położona w pobliżu krateru Gale, miała niespełna metr głębokości, a jej wody poruszały się z prędkością 0,2-0,75 metra na sekundę. Dowodów na obecność rzek dostarczył łazik Curiosity, a opisano je w "Science".
Choć obecna zimna i sucha powierzchnia Marsa nie sprzyja obecności płynnej wody, za istnieniem rzek w przeszłości tej planety przemawiają rozmaite formy ukształtowania powierzchni, m.in. delty czy ogromne kanały. Niestety - dotychczas brakowało obserwacji na tyle szczegółowych, by potwierdzić, że widoczne na powierzchni Marsa formy powstały wskutek działania wody. Choćby dlatego, że obrazy przesyłane przez satelitę miały zbyt małą rozdzielczość i nie pozwalały wnioskować na temat zgromadzonych na powierzchni osadów.
Wygładzone przez wodę
Nowych, najbardziej wiarygodnych dowodów na obecność rzeki w przeszłości Marsa, dostarcza obecnie Rebecca Williams z Planetary Science Institute w Tucson w amerykańskim stanie Arizona i jej międzynarodowy zespół współpracowników. Naukowcy ci wykorzystali dane zebrane przez dwa instrumenty łazika Curiosity. Jeden - Mars Science Laboratory Mast Camera - robi kolorowe zdjęcia i nagrania wideo marsjańskiej ziemi, drugi - (ChemCam Remote Micro-Imager) - analizuje za pomocą wiązki laserowej skład skał i gleby Czerwonej Planety.
Naukowcy skupili się na osadach z okolicy krateru Gale, wśród których zidentyfikowali bogactwo tzw. zlepieńców, czyli ziaren żwiru spojonych lepiszczem. Skały obserwowane przez autorów publikacji są wygładzone w sposób charakterystyczny dla działania wody. Erozja pod wpływem wiatru przebiega inaczej - sprawia, że kamienie pozostają kanciaste i mają ostre krawędzie.
- Widzimy, że niemal wszystkie spośród 515 analizowanych przez nas skał są płaskie, gładkie i zaokrąglone - podkreśla jeden z naukowców Asmus Koefoed z Instytutu Nielsa Bohra na duńskim Uniwersytecie Kopenhaskim.
Pod wieloma względami marsjańskie zlepieńce przypominają otoczaki z osadów rzecznych na Ziemi. To zaś może oznaczać, że dawne rzeki marsjańskie były o wiele bardziej podobne do ziemskich niż dotychczas sądzono.
Wiadomo więcej na temat rzek
Nowa wiedza na temat zlepieńców - ich kształtu, wielkości i sposobu rozmieszczenia na powierzchni Marsa - pozwala przejść od spekulacji na temat cech dawnych marsjańskich rzek do bardziej konkretnych oszacowań prędkości ich nurtu, głębokości i długości.
Zdaniem Mortena Bo Madsena z Instytutu Nielsa Bohra, aby nadać kamieniom obserwowaną rzeźbę, rzeka w pobliżu krateru Gale musiała mieć głębokość od 0,03 do 0,9 metra i płynąć z prędkością od 0,2 do 0,75 metra na sekundę.
Istnienie takich rzek w historii Marsa oznacza, że była to planeta bardzo dynamiczna i niekoniecznie nieprzyjazna dla takiego życia, jakie znamy z Ziemi.
Autor: map/a / Źródło: PAP