Mgławica jak Oko Saurona

Mgławica ESO 456-67 przypomina tolkienowskie Oko Saurona
Mgławica ESO 456-67 przypomina tolkienowskie Oko Saurona
Źródło: ESA/Hubble
Fanom tolkienowskiej trylogii "Władca Pierścieni" ten widok może się kojarzyć z niesamowitym Okiem Saurona. Ten ognisty wir nie przeszywa nas jednak budzącym spojrzeniem, tylko sam został wypatrzony. To mgławica planetarna ESO 456-67 widziana z przez teleskop kosmiczny Hubblea.

Sfotografowana na tle jasnych gwiazd różowo-czerwona ESO 456-6 znajduje się w gwiazdozbiorze Strzelca, który można obserwować na południowym niebie w pobliżu równika niebieskiego.

Mgławice planetarne mimo nazwy mają niewiele wspólnego z planetami. Taki termin dla określenia tych obiektów powstał ponad sto lat temu, kiedy astronomowie obserwowali je przy pomocy małych teleskopów o słabej jakości obrazu.

Oglądane przy pomocy takich instrumentów mgławice były niewielkie, zwarte i przypominały planety. Dlatego dostały taką nazwę, która dopiero później okazała się niezbyt odpowiednia.

Gasnąca gwiazda odrzuca warstwy

Mgławice jest świecącym obłokiem gazu i pyłu pochodzących z zewnętrznych warstw gwiazdy, która wyrzuca tę materię w przestrzeń kosmiczną, kiedy zbliża się do końca swojego życia. W centrum takiego obiektu znajdują się zwykle pozostałości samej gwiazdy, która zamieniła się w małego i gęstego białego karła.

Na zdjęciu ESO 456-67 widać różne warstwy materii wyrzuconej przez centralną gwiazdę. Wyraźne pasma gazu mają różne kolory - czerwony, pomarańczowy, żółty, zielony. W centrum mgławicy można dostrzec wyraźną plamę przestrzeni kosmicznej.

Kule, ósemki, klepsydry

Co ciekawe, wciąż nie jest w pełni zrozumiałe, w jaki sposób mgławice mogą przybierać różnorodne formy i struktury. Niektóre z tych obiektów są kuliste lub eliptyczne, inne wytwarzają fale materii w regionach polarnych, przyjmują kształty klepsydr czy ósemek, a nawet nieuporządkowanych gwiezdnych eksplozji.

Mgławica ESO 456-67 w gwiazdozbiorze Strzelca (ESA/Hubble and NASA)
Mgławica ESO 456-67 w gwiazdozbiorze Strzelca (ESA/Hubble and NASA)

Autor: js/jaś / Źródło: NASA

Czytaj także: