W maju w powietrzu unosi się drobny żółty pyłek, który drażni jedynie alergików i osoby, które świeżo wymyły okna lub auto. To nic innego jak nieszkodliwy pyłek kwiatów Królowej Lasów - sosny.
Nieszkodliwego pyłku kwiatów sosny jest najwięcej od około połowy maja. Ponieważ kwiaty roślin szpilkowych, czyli między innymi sosny, nie są zapylane przez owady a przez wiatr drzewa produkują go w ogromnych ilościach, zwiększając tym szansę na sukces.
Dominacja z przeszłości
W całym swoim euroazjatyckim zasięgu, sosna zwyczajna (Pinus sylvestris) w Polsce znalazła najkorzystniejsze warunki siedliskowe. Jest podstawowym gatunkiem budującym drzewostany w całym kraju.
Dominacja sosny w lasach wynika ze sposobu prowadzenia gospodarki leśnej w przeszłości. Kiedyś monokultury, jak określa się uprawę jednego gatunku, były odpowiedzią na duże zapotrzebowanie na drewno.
Zgubna taktyka
Niestety - z czasem okazało się, że takie lasy są mało odporne na niekorzystne czynniki klimatyczne i szkodniki. Z tego powodu w polskich lasach systematycznie zwiększa się udział innych gatunków, głównie liściastych. Leśnicy dostosowują skład gatunkowy drzewostanu do naturalnego dla danego terenu.
Dzięki temu powierzchnia drzewostanów liściastych wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc., a dęby, jesiony, klony, jawory, wiązy, a także brzozy, buki, olchy, topole, graby, osiki, lipy i wierzby są coraz częstsze.
Gruba przewaga
W lasach zielonogórskich udział sosny wynosi 87 proc., podczas gdy średnia dla całego kraju to ok. 60 proc. Na terenie RDLP w Zielonej Górze, które jest jej królestwem, rosną w Nadleśnictwie Sulechów najokazalsze egzemplarze tego gatunku w kraju: Waligóra i Rzepicha.
Waligóra, której obwód mierzony przy powierzchni ziemi wynosi 527 cm, jest objęta ochroną jako pomnik przyrody od 2006 r. Znacznie więcej ma pierśnica, czyli obwód mierzony na wysokości 1,3 m który wynosi aż 620 cm. Równie dorodna jest sosna Rzepicha, która odebrała Waligórze tytuł najgrubszej sosny w Polsce.
Dziwaki i pomniki
W terenie zielonogórskiej dyrekcji Lasów Państwowych występuje również cenny ekotyp sosny gubińskiej. Turyści zachwycają się dziwacznie ukształtowanymi drzewami chronionymi jako pomniki przyrody - Ośmiornicą, Leśnymi Kandelabrami i Tańczącym Borem. Leśne Kandelabry to rosnące na powierzchni 2,5 ha w gminie Bobrowice dziwacznie zniekształcone sosny przypominające na myśl wieloramienne świeczniki.
Pozory mylą
Inną sosnową ciekawostka to bór sosnowy z okolic Marianki w Nadleśnictwie Lubsko. Tam, w czasie pożaru ocalał niewysoki starodrzew sosnowy o wysokości około 15 metrów. Po policzeniu przyrostów rocznych, tzw. słojów, wielkim zaskoczeniem okazał się wiek sosen. Liczyły bowiem... 200 lat.
Niepozorny wygląd był skutkiem wzrostu na bardzo ubogiej glebie, co znacznie spowolniło przyrastanie drzew. Dzisiaj "Bór suchy" jest chroniony jako powierzchniowy pomnik przyrody.
Autor: msb/rp / Źródło: lasy.gov.pl
Źródło zdjęcia głównego: Fot. M.Maciantowicz, Anna Niemiec