59 ciężkich głazów ustawionych na szwedzkim klifie nad Bałtykiem odtwarza kształt statku. Większość naukowców uważa Ales Stenar za jedno z wielu miejsc pochówku z późnej epoki żelaza. Ale są też tacy, według których to starsza konstrukcja. Twierdzą, że to kamienny kalendarz z epoki brązu.
Starożytni Skandynawowie ustawili 59 głazów na nadmorskim klifie, w pobliżu którego znajduje się dziś wioska rybacka Kåseberga (południowy kraniec wybrzeża Szwecji, na wschód od Malmö). Ogromne kamienie - każdy o wadze do 1800 kg - starannie ustawiono w kształcie oddającym obrys 67-metrowego statku.
"Młodsza siostra" Stonehenge?
Większość archeologów zgadza się z interpretacją, że ta megalityczna struktura, znana jako Ales Stenar (Kamienie Alego), została stworzona ok. tysiąca lat temu, pod koniec epoki żelaza, jako pomnik pochówkowy.
Jednak według zespołu naukowców ze Sztokholmu, kamienny krag ma 2500 lat, pochodzi ze skandynawskiej epoki brązu i został zbudowany jako astronomiczny kalendarz, na zasadach geometrii podstawowej, tak jak brytyjskie Stonehenge.
- Możemy teraz powiedzieć, że Stonehenge ma młodszą siostrę, ale ona jest dużo piękniejsza - mówi Nils-Axel Mörner, emerytowany geolog z Uniwersytetu w Sztokholmie, współautor artykułu na temat Ales Stenar opublikowanego w marcu w czasopiśmie "International Journal of Astronomy and Astrophysics".
Układ kamieni wskazuje przesilenia
Mörner z kolegami zaobserwowali, że wschody i zachody słońca podczas przesilenia letniego i zimowego wypadają w określonych punktach Ales Stenar. Według ich interpretacji oznacza to, że konstrukcja została zbudowana jako astronomiczny kalendarz wskazujący pory corocznych uroczystości religijnych lub sadzenia i zbioru plonów.
Badacze odkryli również, że pewne aspekty geometrii kamiennego statku pasowały do tych znanych z kręgu w Stonehenge, który również część naukowców uznaje za kalendarz.
"Mówi nam także o podróżowaniu i handlu"
Wysunęli wtedy hipotezę, że Ales Stenar powstał jako inspirowany Stonehenge kalendarz astronomiczny, a zbudowała go skandynawska społeczność z epoki brązu, której członkowie regularnie podróżował i handlowali na terenie całej Europy i basenu Morza Śródziemnego.
- Po pierwsze trzeba dostrzec, że to kalendarz - powiedział Mörner w rozmowie z LiveScience. - Lecz Ales Stenar mówi nam także dużo więcej, niż wiedzieliśmy wcześniej, o handlu i podróżowaniu między Skandynawią, Anglią i Grecją w epoce brązu - podkreślił.
Akademicy są innego zdania
To jednak nie przekonuje innych badaczy zajmujących się tematem. - Pomysł, że ten kamienny statek mógł być astronomicznym kalendarzem, nie ma zwolenników wśród akademickich archeologów - powiedział szwedzki archeolog Martin Rundkvist, redaktor naczelny w archeologicznym czasopiśmie "Fornvännen".
Według niego Ales Stenar był prawdopodobnie ozdobnym grobem. Jak wyjaśnił, w szwedzkich wsiach znajduje się wiele podobnych megalitycznych struktur, znanych jako kamienne statki. Większość z nich sięga późnej epoki żelaza (ok. 500-1000 r.) i służą jako pomniki na miejscach pochówku.
Miejsce pochówku żeglarzy-wojowników
Archeolodzy, wykorzystując metodę datowania węglem, obliczyli, że Ales Stenar został zbudowany około 1400 lat temu, pod koniec epoki żelaza w Skandynawii - czyli długo po dacie budowy oszacowanej przez zespół Mörnera. Według teorii prezentowanej przez Rundkvista Ales Stenar zbudowała wspólnota żeglarzy-wojowników, którzy korzystali z wołów i niewolników oraz używali lin, sań, drewnianych łopat i prostych narzędzi ze stali do zbierania i podnoszenia olbrzymich głazów. - To był świat Beowulfa - powiedział Rundkvist, odnosząc się do skandynawskeigo poematu z epoki żelaza.
"Mistyka New Age lubi głazy"
Ponieważ ważnym elementem życia w tej kulturze morskiej było żeglowanie, niektórzy naukowcy uważają, że mogło to zainspirować społeczności do oznaczania grobów ważnych osób kamieniami ułożonymi w kształt statku.
Rundkvist uważa, że nie ma dowodów na to, by można łaczyć Ales Stenar ze Stonehenge. - Po prostu nowożtytna mistyka lubi stojące głazy - komentuje.
Autor: js/mj / Źródło: LiveScience