Pustynny krajobraz "czerwonej planety" nie jest tak martwy, jak do tej pory sądzono. Porywisty wiatr nie tylko wzbudza piach, ale też sprawia, że przesuwają się ogromne wydmy.
Do tej pory naukowcy byli przekonani, że piasek na Marsie, jak stosunkowo nieruchomy. Nowe obserwacje "czerwonej planety" sugerują co innego.
- Na Marsie są albo większe podmuchy wiatru, albo jego porywy są w stanie przetransportować więcej piachu niż do tej pory sądziliśmy - mówi Nathan Bridges, planetolog z Uniwersytetu Johna Hopkinsa.
Zaskakujące czerwone ziarna
Do tej pory wiadomo było, że czerwony pył przemieszcza się podczas burz piaskowych i w wirach pyłowych. Okazuje się, że Mars ma też diuny - ruchome piaszczyste wydmy.
Na Marsie ziarna piasku są większe i cięższe, więc trudniej się przemieszczają. Dlatego nawet kilka lat temu naukowcy myśleli, że wydmy i pofałdowania planety są nieruchome lub poruszają się zbyt wolno, by kamera mogła to wykryć. Najnowsze zdjęcia pokazały, że to nieprawda.
Co więcej, atmosfera Marsa jest rzadka, więc aby poruszyć ziarna piasku, wiatr musi rozpędzić się do 130 km/h. Pomiary meteorologiczne z lat 70. i 80. XX wieku pokazały, że takie porywy na "czerwonej planecie" występują sporadycznie. Dla porównania, na Ziemi sypką materię potrafią przenosić podmuchy wynoszące ledwo 16 km/h.
Badania prowadzone od 2005 r. (m.in. za pomocą kamery High Resolution Imaging Science Experiment zamieszczonej na sondzie Mars Reconnaissance Orbiter) wykazały, że diuny przemieszczaję się nawet o kilka metrów rocznie i dotyczą całej powierzchni planety.
Formowanie trwa tysiące lat
Nie na całym Marsie wiatr jest w stanie wzbić piach w powietrze. Są miejsca, w których jest on nieruchomy. Naukowcy podejrzewają, że mogą być to obszary, na których wydmy dopiero powstają. - By się o tym przekonać potrzeba długoterminowego monitorowania w wysokiej rozdzielczości - mówi Bridges.
Według planetologów, w pozornie statycznych miejscach, piach może poruszać się po prostu znacznie wolniej, w wyniku cykli klimatycznych, które trwają na planecie dziesiątki tysięcy lat.
Mars w przeszłości mógł być też wystarczająco ciepły, by dwutlenek węgla - obecnie zamrożony w regionach polarnych - uformował grubszą warstwę atmosfery, w której wiał silniejszy wiatr, przenoszący piasek.
Autor: mm/ms / Źródło: NASA