Czarne dziury generują najszybszy wiatr, jaki kiedykolwiek zarejestrowano. Naukowcy wykryli gwałtowne podmuchy, wydobywające się z kwazarów. Mają prędkość ponad 200 mln km/h.
Prawie każdy kojarzy kosmiczną czarną dziurę, ale czym jest kwazar? To rodzaj aktywnej galaktyki, pośrodku której znajduje się taka czarna dziura. Kwazar przypomina gwiazdę, ale nią nie jest. To zwarte źródło ciągłego promieniowania elektromagnetycznego, które ma ogromną moc i jest bardzo jasne.
Promieniowanie kwazarów
Niezwykle silne promieniowanie kwazara powstaje w środku masywnej czarnej dziury, znajdującej się w jądrze galaktyki. Gaz i pył opadające na tzw. dysk akrecyjny, (czyli pierścień materii wokół czarnej dziury) rozgrzewają się do ogromnych temperatur, emitując wielkie ilości promieniowania.
Dane zostały zebrane dzięki programowi obserwacyjnemu Sloan Digital Sky Survey (SDSS). Zespół badaczy wyróżnił ok. 300 nowych kwazarów, z których do późniejszych obserwacji wybrano 100. Naukowcy korzystali także z bliźniaczych teleskopów Obserwatorium Gemini na Hawajach i w Chile.
Huragan 77. kategorii
Naukowcy odkryli niezwykle szybki wiatr, pochodzący z kwazarów, krążący wokół super masywnej czarnej dziury. Ten niezwykły fenomen, wychwycony przez astrofizyków z Uniwersytetu w Yorku, to najszybszy z wiatrów wykrytych w zakresie fal ultrafioletowych. Wieje z prędkością ponad 200 mln km/h, co stanowi jedną czwartą prędkości światła lub, jak obliczyli badacze, to odpowiednik huraganu 77. kategorii (huragany występujące na Ziemi mierzone są w pięciostopniowej skali). Wiatr występuje, gdy krążąca materia zostaje zdmuchnięta z kwazara przez ciepło i światło.
- To odpowiednik huraganu 77. kategorii, a mamy powody, żeby twierdzić, że istnieją wiatry, pochodzące z kwazarów, które są jeszcze szybsze - mówi Jesse Rogerson, który prowadził badania w ramach swojej pracy doktorskiej na Wydziale Fizyki i Astronomii Uniwersytetu w Yorku.
Badania dotyczące kwazarów rozpoczęły się w latach 60., gdy odkryto je po raz pierwszy. Okazuje się, że wiatr, który im towarzyszy, wcale nie jest takim rzadkim zjawiskiem. Według naukowców, wytwarza je co najmniej jedna na cztery galaktyki.
Przełomowe odkrycia
Oprócz superszybkich wiatrów, zespół naukowców odkrył także wolniejsze podmuchy, występujące w tych samych kwazarach.
- Nie tylko potwierdziliśmy istnienie najszybszego do tej pory wiatru, zarejestrowanego w ultrafiolecie, ale także odkryliśmy w tych samych kwazarach nowy wiatr, poruszający się znacznie wolniej, z prędkością jedynie 140 mln km/h - mówi profesor Uniwersytetu w Yorku Patrick Hall, opiekun pracy naukowej Rogersona. - Planujemy nadal obserwować tego kwazara i zobaczyć co się stanie - dodaje.
Naukowcy starają się lepiej zbadać nowo odkryty fenomen, żeby zrozumieć dlaczego powstaje.
- Wiatr kwazarów odgrywa ważną rolę w powstawaniu galaktyk - twierdzi Rogerson. - Podczas powstawania galaktyk, wiatr przenosi materiał na ich obrzeża i powstrzymuje tworzenie się gwiazd. Gdyby takie wiatry nie istniały lub gdyby miały mniejszą moc, w dużych galaktykach widzielibyśmy znacznie więcej gwiazd niż obserwujemy - dodaje naukowiec.
Zobacz jak czarna dziura pochłania ciała niebieskie.
Autor: zupi/jap / Źródło: dailymail.co.uk, wikipedia
Źródło zdjęcia głównego: Wikipedia (CC BY SA 4.0) / ESO/M. Kornmesser