50 lat prób podboju Marsa. Ponad 40 misji, większość zakończonych niepowodzeniem

50 lat podboju Marsa
50 lat podboju Marsa
50 lat podboju Marsa

Minęło 50 lat od przesłania pierwszych zdjęć Marsa. W 1965 roku wykonała je sonda Mariner 4, która przeleciała w nieopodal Czerwonej Planety. Przez kolejne lata, światowe agencje kosmiczne prześcigały się w próbach eksploatacji Czerwonej Planety. Fascynacja naszym sąsiadem nie gaśnie - naukowcy zamierzają skolonizować Marsa.

Sondy wysyłane są na Marsa od 50 lat i nadal sprawiają naukowcom sporo kłopotów, a wiele misji kończy się niepowodzeniem. Lądowania na Czerwonej Planecie nie da się bowiem przećwiczyć na Ziemi. Eksperci zwracają uwagę, że na Marsie wszystko jest inne niż na Ziemi: począwszy od grawitacji, przez atmosferę, kończąc na strukturze gleby.

Pierwsze próby podboju Czerwonej Planety podjęli Rosjanie. W 1962 roku udało się im wprowadzić na trajerktorię międzyplanetarną sondę Mars 1. Jednak na trzy miesiące przed dotarciem do celu, w odległości 106 760 000 km od Ziemi stracono z nią łączność.

Do 1965 roku kolejne radzieckie próby i jedna amerykańska kończyły się fiaskiem.

Pierwszy przelot

28 listopada 1964 roku została wystrzelona amerykańska sonda kosmiczna Mariner 4, która niecały rok później (14-15 lipca 1965) dokonała przelotu w niewielkiej odległości od Czerwonej Planety. Dzięki niej naukowcy mogli zebrać m.in. pierwsze w historii zdjęcia planety wykonane z głębokiej przestrzeni kosmicznej. Dodatkowo wykonała pierwsze pomiary atmosfery i topografii powierzchni. Od tamtej pory naukowcy wciąż mają nadzieję, że właśnie na Marsie mogło potencjalnie istnieć kiedyś życie.

Parę lat później obok Marsa przeleciał jeszcze Mariner 6 (1969 r.). Misje radzieckich sond Zond 2 (1964 r.) i Mars 1969A (1969 r.) zakończyły się klapą.

Sonda Mariner 4 (NASA)NASA
Mariner 6 i 7 (NASA)NASA

Kolejne marsjańskie misje

W 1971 roku Mars zyskał pierwszego sztucznego satelitę Mariner 9 (bezzałogowa sonda kosmiczna NASA z programu Mariner). Maszyna zabrała kolejne dane na temat Czerwonej Planety. W sumie przesłała ponad 7 tys. zdjęć.

Mariner 9 (NASA)NASA

W połowie lat 70. NASA mogła poszczycić się następnym sukcesem. Dwie amerykańskie sondy programu Viking weszły na orbitę Marsa. Wykonały kilka okrążeń i odłączyły lądowniki które osiadły na powierzchni Czerwonej Planety i pracowały tam przez parę kolejnych lat. Sporządziły mapy termiczne, zbadały skład chemiczny i warunki fizyczne w atmosferze Marsa. Wykonały szereg eksperymentów, w celu uzyskania dowodów na istnienie życia.

Viking 1 i 2 (NASA)NASA

Marsjański boom

Od lat 90. nastąpiło jeszcze większe zainteresowanie eksploatacją Czerwonej Planety. W kierunku Marsa wystrzelono sondy: Mars Observer (USA, 1992 r.), Mars Global Surveyor (USA, 1996 r.), Mars 96 (Rosja, 1996 r.) Mars Pathfinder (USA, 1996), Nozomi (Japonia, 1998 r.), Mars Climate Orbiter (USA, 1998 r.), Mars Polar Lander (1999 r.). Niestety część z nich została stracona podczas startu lub stracono z nimi łączność.

Mars Global SurveyorNASA

Na początku XXI wieku w pobliżu Marsa znalazły się orbitery, łaziki i lądowniki, które do tej pory są trakcie misji i dostarczają cennych danych.

Penetrujące łaziki

Po powierzchni Czerwonej Planety wędruje m.in. łazik Opportunity, który ponad 11 lat pokonał ponad 42 kilometry. Jego zadaniem jest m.in. poszukiwanie i analiza składu marsjańskich skał. W trakcie swojej misji łazik natknął się na meteoryty Heat Shield Rock, Block Island, Shelter Island, Oilean Ruaidh.

Podczas swojej wędrówki wykonał już sporą serię zdjęć, które pokazują jak wygląda powierzchnia naszego planetarnego sąsiada.

Marsa penetruje również łazik Curiosity, który penetruje Marsa od 6 sierpnia 2012 roku. Misja Curiosity rozpoczęła się jeszcze w 2011 roku, kiedy to pod koniec listopada rakieta z łazikiem wystartowała z Przylądka Canaveral. Urządzenie przygląda się powierzchni Czerwonej Planety pod względem możliwości utrzymania się na niej życia organicznego. W dniu 16 kwietnia 2015 roku łazik przekroczył 10 km łącznej jazdy licząc od jego lądowania na planecie.

Łazik CuriosityNASA

Kosmiczny Trójkąt Bermudzki

Do teraz podjęto ponad 40 prób wysłania sondy w kierunku Marsa. Tylko kilkanaście z nich można uznać za zakończone powodzeniem. Z powodu sporej liczby nieudanych misji przyrównuje się czasami przestrzeń wokół Marsa do Trójkąta Bermudzkiego.

Kolonizacja Marsa

Naukowcy z NASA ogłosili, że astronauci staną na powierzchni Czerwonej Planety po 2030 roku. Rozpoczęła się już faza testowa (bezzałogowa) statku kosmicznego Orion, który w połowie lat 30-tych XXI wieku ma wynieść załogę na daleką odległość od naszej planety.

Najpierw maszyna poleci bez astronautów. Zostanie wyniesiona około 5,8 tys. km ponad powierzchnię Ziemi i okrąży naszą planetę. Dzięki temu badacze będą mogli (w czasie 4,5 godzin lotu testowego) sprawdzić działanie instrumentów pokładowych.

Naukowcy z NASA podkreślają, że Mars jest niezwykle daleko od Ziemi. Do tej pory (nie licząc lotu na Księżyc) astronauci nie oddalali się zbytnio od orbity ziemskiej. Będzie to najbardziej odległy lot w kosmos od czasów misji Apollo 17 z 1972 roku. Dlatego tak ważne jest dobre przygotowanie się do tej misji.

Prywatny projekt

Marzenia o osiedleniu się na Marsie pobudzają ambicje nie tylko naukowców, ale i biznesmenów. Prywatny holenderski przedsiębiorca Bas Lansdorp chce skolonizować Czerwoną Planetę już w 2027 roku. Na powierzchni Marsa ma wtedy stanąć czworo ludzi, którzy spędzą tam resztę swojego życia. Co dwa lata ma być dosyłana kolejna para ochotników. Przygotowania załogi do misji Mars One mają potrwać 10 lat. Wśród nich może znaleźć się 30-letni Maciej Józefowicz z Warszawy.

Maciej Józefowicz, finalista konkursu Mars One, o tym, jak planuje wyprawę na Marsa
Maciej Józefowicz, finalista konkursu Mars One, o tym, jak planuje wyprawę na Marsa

Inspiracja

Niemal mityczne obliże Marsa inspiruje nie tylko naukowców i miłośników astronomii. W 2011 roku były programista komputerowy Andy Weir napisał książkę, której głównym bohaterem jest jeden z sześciorga kosmonautów misji Ares 3 Mark Watney. Fabuła "Marsjanina" łączy faktyczne sukcesy amerykańskiej agencji kosmicznej NASA oraz fikcyjne elementy. Akcja rozgrywa się dwadzieścia lat w przód.

Książka wydana najpierw w wersji e-booka i dostępna niemal za darmo, od razu podbiła sieć. Kiedy trafiła na szczyt zainteresowały się nią wydawnictwa. Teraz na podstawie powieści, czeka nas kinowa premiera "Marsjanina".

Autor: PW/kka / Źródło: NASA, Mars One

Pozostałe wiadomości

Pogodę w nadchodzących dniach będzie kształtował "zgniły" wyż. Sprawi, że w kolejnych dniach w wielu miejscach będzie pochmurno i mglisto. Poranki okażą się mroźne, a w dzień temperatura ledwo przekroczy 10 stopni Celsjusza.

"Zgniły" wyż zawładnie Polską. Co to dla nas oznacza

"Zgniły" wyż zawładnie Polską. Co to dla nas oznacza

Źródło:
tvnmeteo.pl

Chmura przypominająca latający spodek zawisła nad szczytami. Została uchwycona na nagraniu przez pracownika Wysokogórskiego Obserwatorium Meteorologicznego IMGW-PIB na Kasprowym Wierchu.

Zjawiskowa chmura zawisła nad szczytami

Zjawiskowa chmura zawisła nad szczytami

Źródło:
IMGW, tvnmeteo.pl

Pogoda na jutro, czy na wtorek 5.11. Przed nami mroźna noc, pojawią się też mgły i zamglenia. Dzień przyniesie przeważnie pogodną aurę. Termometry pokażą maksymalnie 11 stopni.

Pogoda na jutro - wtorek, 5.11. Nocą w wielu regionach zetnie mróz

Pogoda na jutro - wtorek, 5.11. Nocą w wielu regionach zetnie mróz

Źródło:
tvnmeteo.pl

IMGW wydał alarmy pierwszego stopnia. Synoptycy ostrzegają przed gęstymi mgłami, które mogą ograniczać widzialność. Kierowcy powinni uważać, bo warunki na drogach będą trudne. Sprawdź, gdzie będzie niebezpiecznie.

Kierowcy, tej nocy zachowajcie szczególną ostrożność

Kierowcy, tej nocy zachowajcie szczególną ostrożność

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Żubry przechodzą przez asfaltową drogę o poranku. Wędrówkę stada uchwycił na nagraniu Reporter24 pan Antoni. - Lubię sobie spacerować po lesie, a żubrami interesuje się, bo to gatunek, który prawie wyginął - powiedział.

"To stado może liczyć ze sto osobników albo jeszcze więcej"

"To stado może liczyć ze sto osobników albo jeszcze więcej"

Źródło:
Kontakt24

Ulewy nawiedziły w poniedziałek hiszpańską Katalonię. Gwałtowna aura spowodowała, że odwołano 70 połączeń lotniczych. W Barcelonie, gdzie przez pewien czas obowiązywały alarmy najwyższego, czerwonego stopnia, częściowo zalane zostało lotnisko.

Zwały ziemi i błota na autostradach, był czerwony alert

Zwały ziemi i błota na autostradach, był czerwony alert

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, TVE, El Pais, tvnmeteo.pl, PAP

Dzisiejszy wieczór był kolejnym z rzędu, kiedy nad Polską dało się zaobserwować "kosmiczny pociąg". Zdjęcia i nagrania przelotu satelitów Starlink otrzymaliśmy na Kontakt24.

Przelot Starlinków. Wasze relacje

Przelot Starlinków. Wasze relacje

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl, Z głową w gwiazdach

W oddali widziałem już zbliżającą się wodę. W ostatnim momencie przejechałem samochodem przez most. Widziałem ludzi i samochody niesione przez nurt - opowiadał w rozmowie z redakcją Kontaku24 pan Lech, który mieszka w hiszpańskiej Walencji. Trwa sprzątanie po katastrofalnych powodziach, które niecały tydzień temu nawiedziły południowo-wschodnią część kraju. Liczba ofiar śmiertelnych przekracza 200, zaginionych jest ponad tysiąc.

"Przejechałem przez most, który zawalił się dwie minuty później"

"Przejechałem przez most, który zawalił się dwie minuty później"

Źródło:
Kontakt24, Reuters, PAP, tvnmeteo.pl

Ochłodzenie, które przyszło do nas w weekend, pozostanie w Polsce na dłużej. Sprawdź długoterminową prognozę pogody przygotowaną przez prezentera tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: o cieple możemy na razie zapomnieć

Pogoda na 16 dni: o cieple możemy na razie zapomnieć

Źródło:
tvnmeteo.pl

Wyż, który w wielu miejscach kraju gwarantuje słoneczną pogodę, jednocześnie sprzyja uciekaniu ciepła do atmosfery. Dlatego noce i poranki w tym tygodniu będą zimne. Na wschodzie kraju chwyci kilkustopniowy mróz.

To będą mroźne poranki. Arktyczne zimno płynie do Polski

To będą mroźne poranki. Arktyczne zimno płynie do Polski

Źródło:
tvnmeteo.pl

Kilkanaście osób zostało rannych po tym, jak przez środkową część stanu Oklahoma przeszły gwałtowne burze i co najmniej kilka tornad. Zniszczone są liczne domy. W sześciu hrabstwach wprowadzono stan wyjątkowy.

Ranni, domy zrównane z ziemią. Przeszło co najmniej sześć tornad

Ranni, domy zrównane z ziemią. Przeszło co najmniej sześć tornad

Źródło:
PAP, Reuters, AP

Przemieszczająca się nad Atlantykiem burza tropikalna Patty, a razem z nią ulewy i silny wiatr, na początku tygodnia ma dotrzeć do Półwyspu Iberyjskiego. W niedzielę przeszła nad Azorami.

Burza tropikalna zmierza w kierunku Portugalii i Hiszpanii

Burza tropikalna zmierza w kierunku Portugalii i Hiszpanii

Aktualizacja:
Źródło:
SIC Noticias, NHC, IPMA

Co najmniej 10 osób zginęło w nocy z niedzieli na poniedziałek na indonezyjskiej wyspie Flores w rezultacie erupcji wulkanu. Lawa i popiół wulkaniczny zniszczyły część budynków.

Erupcja wulkanu, deszcz, błyskawice. Zabici i zniszczone budynki

Erupcja wulkanu, deszcz, błyskawice. Zabici i zniszczone budynki

Źródło:
PAP, Reuters, tvnmeteo.pl

Troje chińskich astronautów misji Shenzhou-18 powróciło na Ziemię po 192 dniach spędzonych na orbicie. Podczas jednego ze spacerów kosmicznych dwóch członków załogi ustanowiło rekord czasu spędzonego przez tajkonautów poza chińską stacją kosmiczną Tiangong.

Rekordowi astronauci wrócili na Ziemię

Rekordowi astronauci wrócili na Ziemię

Źródło:
PAP

Król Hiszpanii Filip VI i premier Pedro Sanchez odwiedzili w niedzielę zniszczoną przez powódź miejscowość Paiporta, położoną w prowincji Walencja. Ich obecność wywołała gwałtowną reakcję mieszkańców, którzy zaczęli rzucać w nich błotem.

"Mordercy". W stronę króla i premiera poleciało błoto

"Mordercy". W stronę króla i premiera poleciało błoto

Źródło:
Reuters

W słowackich Tatrach doszło w sobotę do śmiertelnego wypadku. Turyści z Polski próbowali zdobyć Gerlach tak zwaną Drogą Tatarki, ale - jak przekazali słowaccy ratownicy - nie posiadali odpowiedniego sprzętu i utknęli na szczycie. W niedzielę ratownicy przetransportowali ciało Polaka, który zginął prowadząc grupę na najwyższy szczyt w Tatrach.

Polscy turyści utknęli na Gerlachu. Zginęła jedna osoba

Polscy turyści utknęli na Gerlachu. Zginęła jedna osoba

Źródło:
PAP

W wyniku uderzenia pioruna w obóz dla uchodźców na północy Ugandy zginęło 14 osób, w tym 13 dzieci i jedna osoba dorosła - przekazała w niedzielę stacja BBC. 34 osoby zostały ranne. Według lokalnych mediów, ofiary śmiertelne uczestniczyły w nabożeństwie.

Piorun uderzył w obóz dla uchodźców. Nie żyje 13 dzieci i jeden dorosły

Piorun uderzył w obóz dla uchodźców. Nie żyje 13 dzieci i jeden dorosły

Źródło:
PAP, BBC

Trzęsienie ziemi nawiedziło w niedzielę Grecję - poinformowało Europejskie Śródziemnomorskie Centrum Sejsmologiczne (EMSC). Miało magnitudę 5,5.

Trzęsienie ziemi w Grecji

Trzęsienie ziemi w Grecji

Źródło:
Reuters

W Hiszpanii trwa sprzątanie po niszczycielskich powodziach, które dotknęły wschodnie i południowe regiony kraju. Na Kontakt24 otrzymaliśmy materiały z Walencji i okolicznych miejscowości, na których widać ogromną skalę zniszczeń.

"Świat jak w filmie postapokaliptycznym". Relacje Reporterów24 z zalanej Hiszpanii

"Świat jak w filmie postapokaliptycznym". Relacje Reporterów24 z zalanej Hiszpanii

Aktualizacja:
Źródło:
Kontakt24, RTVE, El Mundo, tvnmeteo.pl

Ulewy związane z pozostałościami supertajfunu Kong-rey nawiedziły południowo-zachodnią Japonię w sobotę. Miejscami w ciągu jednej doby spadło ponad 370 litrów wody na metr kwadratowy i doszło do podtopień. W mieście Matsuyama wydano nakaz ewakuacji prawie 190 tysięcy osób.

Dawny supertajfun wciąż groźny. Rekordowe opady, ewakuacja tysięcy osób

Dawny supertajfun wciąż groźny. Rekordowe opady, ewakuacja tysięcy osób

Źródło:
Reuters, The Japan Times

W Nowym Jorku ogłoszono stan suszy. Jak podały władze miasta, w październiku w aglomeracji zanotowano jedynie śladowe opady deszczu. Burmistrz apelował w sobotę do mieszkańców o oszczędzanie wody i błyskawiczne zgłaszanie jakichkolwiek awarii.

Burmistrz apeluje o krótsze kąpiele. "Matka Natura rządzi, musimy się dostosować"

Burmistrz apeluje o krótsze kąpiele. "Matka Natura rządzi, musimy się dostosować"

Źródło:
PAP, The Washington Post

Silna trąba wodna zawirowała nad australijskim Brisbane, uszkadzając część nabrzeża. W piątek nad wschodnim wybrzeżem kraju przechodziły burze, które oprócz turbulentnych podmuchów przyniosły także grad.

Potężna kolumna wody wyrosła nad miastem

Potężna kolumna wody wyrosła nad miastem

Źródło:
Reuters, ABC News

Rekordowy poziom zanieczyszczeń powietrza odnotowano w nocy z piątku na sobotę w 14-milionowym mieście Lahaur we wschodnim Pakistanie. W związku z utrzymującym się smogiem zajęcia sportowe w szkołach nie będą odbywać się na świeżym powietrzu, mieszkańcom zakazano używania riksz motorowych, wstrzymano prace budowlane.

"Nigdy wcześniej nie osiągnęliśmy poziomu 1000"

"Nigdy wcześniej nie osiągnęliśmy poziomu 1000"

Źródło:
PAP

Największy krokodyl na świecie żyjący w niewoli zmarł w sobotę w australijskim zoo. Według wyliczeń opiekunów miał co najmniej 110 lat. Stan jego zdrowia pogorszył się w połowie października.

Został wpisany do Księgi rekordów Guinnessa, "był naszym najukochańszym kumplem"

Został wpisany do Księgi rekordów Guinnessa, "był naszym najukochańszym kumplem"

Źródło:
PAP

Rekin zaatakował surfera na Hawajach, odgryzając mu nogę. Mimo poważnej rany mężczyźnie udało się dopłynąć do brzegu z jedynie niewielką pomocą innych plażowiczów. Do zdarzenia doszło w piątek rano.

Stracił nogę w ataku rekina, sam dopłynął do brzegu

Stracił nogę w ataku rekina, sam dopłynął do brzegu

Źródło:
Maui Now, Maui News, CBS News

NASA nawiązała kontakt z sondą Voyager 1 po kilkudniowej przerwie. Jak wyjaśniła agencja, do zerwania łączności doszło na skutek uruchomienia systemu awaryjnego urządzenia. Obecnie kontakt utrzymywany jest za pośrednictwem systemu, który ostatni raz był wykorzystywany w 1981 roku.

Nie działał od ponad czterech dekad. Teraz pełni kluczową rolę

Nie działał od ponad czterech dekad. Teraz pełni kluczową rolę

Źródło:
NASA, CNN, tvnmeteo.pl

Ta mgławica przypomina kształtem sylwetkę wilka, a może nawet wilkołaka. Nowe zdjęcie, na którym widać ten obłok gazu i pyłu, pokazało w czwartek Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO).

Czarny wilk na niebie. Niesamowite zdjęcie

Czarny wilk na niebie. Niesamowite zdjęcie

Źródło:
PAP, ESO

Naukowcy ostrzegają przed ryzykiem poważnej zmiany cyrkulacji oceanicznej na Atlantyku. Mogłaby ona wywołać zakłócenia klimatyczne na nieobserwowaną wcześniej skalę.

"Wyłączenie" atlantyckich prądów może przynieść niszczycielskie skutki

"Wyłączenie" atlantyckich prądów może przynieść niszczycielskie skutki

Źródło:
PAP

Związane z ociepleniem klimatu wskaźniki zagrożenia dla zdrowia ludzi osiągnęły nowe rekordowe wartości - wynika z najnowszej edycji raportu Lancet Countdown on Health and Climate Change. Znacząco wzrosła między innymi liczba zgonów spowodowanych upałem wśród osób powyżej 65. roku życia. Eksperci alarmują, że z powodu zmian klimatycznych zdrowie człowieka jest narażone na niespotykane dotąd zagrożenia.

Liczby, które powinny nas niepokoić. "Rekordowe zagrożenie"

Liczby, które powinny nas niepokoić. "Rekordowe zagrożenie"

Źródło:
PAP, The Guardian, The Lancet

Dynia zawiera wiele cennych składników odżywczych, dlatego warto włączyć ją do diety. - Pomarańczowy kolor dyni jest wynikiem wysokiej zawartości w niej witaminy A i beta-karotenu, które korzystnie wpływają na wzrok, skórę, układ sercowo-naczyniowy oraz układ odpornościowy - przekonuje doktor Lizzy Davis z Wydziału Nauk o Żywieniu Uniwersytetu Alabama w Birmingham.

Trwa sezon na dynię. "To prawdziwa bomba odżywcza"

Trwa sezon na dynię. "To prawdziwa bomba odżywcza"

Źródło:
PAP