40 lat temu człowiek ostatni raz stał na Księżycu

Fragment filmu dokumentalnego o lądowaniu na Księżycu (NASA)
Fragment filmu dokumentalnego o lądowaniu na Księżycu (NASA)
NASA
Fragment filmu dokumentalnego o lądowaniu na Księżycu (NASA)NASA

Ostatni ludzie na Księżycu stali na jego powierzchni równo 40 lat temu. Misja Apollo 17, jak zaznacza Harrison "Jack" Schmitt - ostatni człowiek na Srebrnym Globie - pod wieloma względami była wyjątkowa.

Równo 40 lat temu ludzie po raz ostatni wylądowali na Księżycu. 11 grudnia 1972 dwóch astronautów NASA biorących udział w misji Apollo 17 znalazło się w dolinie Taurus-Littrow i spędziło tam trzy dni.

Bezprecedensowy wylot nocą

Wylot misji Apollo 17 w kierunku Srebrnego Globu miał miejsce 7 grudnia 1972 roku z Centrum Kosmicznego im. Johna F. Kennedy'ego. Był wyjątkowy nie tylko dlatego, że po raz ostatni na Księżyc udawali się ludzie. Po raz pierwszy w historii NASA zdecydowała się na to, żeby start pojazdu kosmicznego odbył się w nocy. Zgromadzonym przy kosmodromie na przylądku Canaveral na Florydzie takie posunięcie zafundowało niesamowite widoki. Z pięciu potężnych silników 111-metrowego Saturna 5 buchnęły niezwykle jasne płomienie. Rakieta wynosząca astronautów w przestrzeń kosmiczną zamieniła noc w dzień.

Trzech śmiałków

Na pokładzie statku kosmicznego znalazło się trzech astronautów: dowódca Eugene Cernan oraz pilot modułu księżycowego "Challenger" Harrison "Jack" Schmitt, który jest dwunastym, ostatnim jak dotąd człowiekiem przebywającym na Srebrnym Globie, a także pilot modułu dowódczego "America" Ronald Evans. Ostatni z nich nie postawił stopy na Księżycu, ale oczekiwał na swoich kolegów na orbicie okołoksiężycowej.

- Nie przypominam sobie, żebym myślał w tamtym czasie o tym, że to już ostatnia załogowa misja na Księżyc - mówi Schmitt w rozmowie telefonicznej z dziennikarzami portalu space.com. - Nie czułem też z tego powodu żadnej presji - dodaje.

22 godziny spacerów

Lądowanie misji Apollo 17 w księżycowej dolinie Taurus-Littrow, położonej na południowo-wschodniej krawędzi tzw. Morza Jasności (Mare Serenitatis), nastąpiło cztery dni po starcie. Astronauci spędzili na Księżycu trzy dni, a więc najdłużej ze wszystkich, którzy mieli za sobą wycieczkę na Srebrny Glob. Na powierzchnię wyszło ich jednak tylko dwoje, a mianowicie Cernan i Schmitt - geolog, pierwszy zawodowy naukowiec, jaki wziął udział w misji NASA.

Mężczyźni poruszali się po Księżycu za pomocą łazika Lunar Roving Vehicle, z którego korzystano także podczas dwóch wcześniejszych misji księżycowych (Apollo 15, Apollo 16). 14 grudnia, po odbyciu łącznie sześciu spacerów (każdy z astronautów miał za sobą trzy, które łącznie trwały 22 godziny), Cernan i Schmitt powrócili na pokład modułu dowódczego, w którym oczekiwał na nich Evans. Przed opuszczeniem orbity wokółksiężycowej pilot ten miał okazję wyjść w przestrzeń kosmiczną na 66 minut, żeby z modułu serwisowego zabrać kasety ze zdjęciami.

Powrót 19 grudnia

Powrót na Ziemię nastąpił 19 grudnia 1972 roku, kiedy to kapsuła statku Apollo 17 wodowała na Oceanie Spokojnym. Astronauci trafili na pokład okrętu USS Ticonderoga, na którym Evans służył przed przyjęciem do korpusu astronautów NASA.

Dziedzictwo Apollo 17

Pamiętne są słowa Cernana, który na chwilę przed odlotem z Księżyca powiedział: - Opuszczając Księżyc, będziemy tacy sami, jacy byliśmy przybywając na niego. Jednak jeśli Bóg pozwoli nam wrócić na Ziemię, przyniesiemy ze sobą pokój i nadzieję dla ludzkości - mówił.

Schmitt podkreśla także inne oblicza dziedzictwa misji Apollo 17:

- Z naukowego punktu widzenia 110 kg próbek, które przywieźliśmy ze sobą, odegrało ważną rolę w rozważaniach nad tym, jak powstał Księżyc i jak ewoluował. Dzięki nam dowiedziano się bowiem, że na powierzchni Srebrnego Globu znajduje się szkliwo wulkaniczne nazywane pomarańczową glebą [ang. orange soil - przyp.red.].

Najmniejsze cząsteczki kiedykolwiek przywiezione z Księżyca, mikroskopijne szklane paciorki o pomarańczowym zabarwieniu, powstały w wyniku procesów wulkanicznych mających miejsce w początkowym okresie istnienia Srebrnego Globu.

Animowany komiks o misji Apollo 17 (NASA)
Animowany komiks o misji Apollo 17 (NASA)

Pierwszy naukowiec

- Myślę też, że krokiem milowym wykonanym wtedy przez NASA było postawienie na powierzchni Księżyca pierwszego zawodowego naukowca. Doskonale wyszkoleni piloci jako jedyni członkowie załogi świetnie sprawdzali się podczas pierwszych lotów kosmicznych, na szczęście zorientowano się, że ludzie innych profesji też mogą coś znaczyć w kosmosie - podkreśla.

Zdaniem Schmitta misja Apollo 17 nadal, po 40 latach od jej zakończenia, może być niesłychanie inspirująca. Wystarczy tylko sięgnąć do ogólnodostępnych zapisków, jakie robili astronauci i spojrzeć na nie świeżym okiem.

Film "Na ramionach gigantów" (NASA, język oryginalny)
Film "Na ramionach gigantów" (NASA, język oryginalny)

Autor: map/rs / Źródło: space.com, NASA, Wikiepdia

Pozostałe wiadomości

Kolejne dni przyniosą nam gwałtowny powrót zimy. Nad naszymi wschodnimi granicami może rozbudować się niż, który przyniesie śnieg, śnieg z deszczem i silny wiatr. Właściwie z dnia na dzień temperatura odczuwalna spadnie z ponad 20 stopni do niemal zera.

Zanosi się na prawdziwy atak zimy. W prognozie widać śnieżyce

Zanosi się na prawdziwy atak zimy. W prognozie widać śnieżyce

Źródło:
tvnmeteo.pl

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzega przed przymrozkami. W nocy i nad ranem miejscami temperatura obniży się do około -1 stopnia Celsjusza, a przy gruncie do -4 st. C. Dodatkowo IMGW opublikował prognozę zagrożeń na kolejne dni.

Kilkanaście województw z żółtymi alarmami IMGW

Kilkanaście województw z żółtymi alarmami IMGW

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Pogoda na jutro, czyli czwartek, 3.04. W nocy i nad ranem w części kraju mogą pojawić się przymrozki oraz lokalne zamglenia. Później, w ciągu dnia, dominować już będzie słoneczna i pogodna aura. Na termometrach zobaczymy do 18-19 stopni Celsjusza.

Pogoda na jutro - czwartek, 3.04. W nocy pojawią się przymrozki

Pogoda na jutro - czwartek, 3.04. W nocy pojawią się przymrozki

Źródło:
tvnmeteo.pl

Trzęsienie ziemi o magnitudzie 5,6 nawiedziło południowe wybrzeże Birmy (Mjanmy) - przekazało niemieckie centrum informacyjne GFZ. Azjatycki kraj nadal zmaga się ze skutkami ubiegłotygodniowych wstrząsów, które wystąpiły w okolicy miasta Mandalaj. Jak podała agencja AP, liczba ofiar kataklizmu przekroczyła 3 tysiące.

Kolejne trzęsienie ziemi w Birmie. Liczba ofiar stale rośnie

Kolejne trzęsienie ziemi w Birmie. Liczba ofiar stale rośnie

Źródło:
PAP, Reuters

Rząd Słowacji zatwierdził plan odstrzału 350 niedźwiedzi oraz wprowadził stan nadzwyczajny w 55 z 79 powiatów kraju. Z decyzją władz nie zgadzają się obrońcy przyrody. Według nich planowany odstrzał kilkakrotnie przekracza dopuszczalny poziom.

Stan nadzwyczajny i zgoda na odstrzał 350 niedźwiedzi

Stan nadzwyczajny i zgoda na odstrzał 350 niedźwiedzi

Źródło:
PAP, TVN24

Po raz pierwszy naukowcy wykazali, że niektóre gatunki porostów mogłyby przetrwać warunki panujące na Marsie. W badaniu, prowadzonym przez Polaków, organizmy poddano symulacji, której rezultat zaprzeczył wcześniejszym założeniom dotyczącym życia na Czerwonej Planecie.

Te niezwykłe organizmy występują w Polsce i być może poradzą sobie na Marsie

Te niezwykłe organizmy występują w Polsce i być może poradzą sobie na Marsie

Źródło:
phys.org, zpe.gov.pl

Część Ameryki Północnej powoli kapie w głąb Ziemi. Jak wyjaśnili naukowcy z Uniwersytetu Teksańskiego, proces ten zachodzi bardzo głęboko pod powierzchnią, na granicy skorupy i płaszcza Ziemi. Modelowanie komputerowe pomogło im też w ustaleniu, co powoduje cieknięcie skał.

Geologowie zauważyli, że Stany Zjednoczone kapią w głąb Ziemi

Geologowie zauważyli, że Stany Zjednoczone kapią w głąb Ziemi

Źródło:
University of Texas - Austin

W dolinie Biebrzy panuje susza. Wystarczy iskra, żeby doszło do pożaru. Susza może mieć także katastrofalny wpływ na tamtejsze ptaki, które do lęgu potrzebują rozlewisk.

Tak sucho nad Biebrzą nie było nawet podczas historycznego pożaru

Tak sucho nad Biebrzą nie było nawet podczas historycznego pożaru

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl

Ogromne fale nawiedziły we wtorek wschodnie wybrzeże Australii. Na popularnej wśród surferów plaży Bondi ocean poważnie uszkodził klub surfingowy. Trudna sytuacja panowała także na południe od Sydney, gdzie przypływ podmył promenadę.

"Królewski przypływ" uderzył w kultową plażę

"Królewski przypływ" uderzył w kultową plażę

Źródło:
Reuters, ABC News

Stany Zjednoczone przygotowują się na przejście kolejnego intensywnego systemu burzowego. Miejscami od środy do soboty ma spaść więcej deszczu niż zazwyczaj pada przez całą wiosnę. Meteorolodzy ostrzegają przed katastrofalnymi powodziami, szczególnie na obszarach, które zmagają się ze skutkami poprzednich burz.

Ostrzeżenie przed "pokoleniowymi" powodziami

Ostrzeżenie przed "pokoleniowymi" powodziami

Źródło:
CNN, PAP, tvnmeteo.pl

Potężne ulewy nawiedziły w ubiegłym tygodniu australijski Queensland. Według szacunków władz, pod wodą znalazło się około 500 tysięcy kilometrów kwadratowych terenu. Ponad 100 tysięcy sztuk bydła zatonęło. Meteorolodzy nie mają dobrych wieści, bo prognozowane są kolejne opady.

Roczne opady w tydzień. Pod wodą obszar wielkości Francji

Roczne opady w tydzień. Pod wodą obszar wielkości Francji

Źródło:
AFP, PAP

W okolicach Grindaviku na Islandii trwa erupcja wulkaniczna. Prewencyjnie ewakuowano mieszkańców miasta i turystów przebywających w słynnej Błękitnej Lagunie. Od samego rana w regionie trwa wzmożona aktywność sejsmiczna. Wstrząsy były odczuwalne w wielu regionach kraju.

Wulkan się obudził. Wstrząsy odczuwalne w stolicy

Wulkan się obudził. Wstrząsy odczuwalne w stolicy

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, RUV

W ostatnich dniach wiele regionów Stanów Zjednoczonych nawiedziły niszczycielskie burze, którym towarzyszyły tornada. Zginęło co najmniej siedem osób. Wiatr niszczył domy, drzewa i zrywał linie energetyczne. Meteorolodzy ostrzegają, że to jeszcze nie koniec gwałtownych zjawisk.

Nie żyje siedem osób. "Najważniejsze jest zapewnienie bezpieczeństwa"

Nie żyje siedem osób. "Najważniejsze jest zapewnienie bezpieczeństwa"

Źródło:
PAP, NBC News, CNN

Strażacy z Kalifornii od kilku dni walczą z pożarem przy granicy z Nevadą. Udało się powstrzymać rozprzestrzenianie się żywiołu, jednak to nie koniec zmagań służb. Jak podała gazeta "Los Angeles Times", płomienie nadal są potencjalnym zagrożeniem dla znajdujących się w pobliżu drzew, których wiek szacowany jest na ponad 4000 lat.

Ogień zagraża drzewom liczącym ponad 4000 lat

Ogień zagraża drzewom liczącym ponad 4000 lat

Źródło:
PAP, Los Angeles Times, AP, tvnmeteo.pl

W Birmie trwa akcja poszukiwawczo-ratunkowa po trzęsieniu ziemi, jakie nawiedziło kraj w zeszłym tygodniu. Bilans ofiar wzrósł do ponad 2,7 tysięcy. Jak opowiadali na antenie TVN24 wolontariusze z organizacji Humanosh Emergency Medical Team, koordynację pomocy utrudnia brak usług komunikacyjnych, a przez zniszczone drogi służby mają problemy z dotarciem do potrzebujących.

"Podróż, która do tej pory trwała dwie godziny, zajmuje dziesięć"

"Podróż, która do tej pory trwała dwie godziny, zajmuje dziesięć"

Źródło:
Reuters, PAP, TVN24

Ulewy nawiedziły w poniedziałek południową Brazylię. Najtrudniejsza sytuacja panowała w rejonie Sao Paulo, gdzie woda zalała kilka ważnych arterii komunikacyjnych. Transport miejski został wstrzymany, a tysiące domów pozostało bez dostępu do prądu.

Na ulicach zamiast autobusów pojawiły się amfibie

Na ulicach zamiast autobusów pojawiły się amfibie

Źródło:
PAP, G1 Globo

Wystartowała misja Fram2. Załoga kapsuły Crew Dragon "Resilience" spędzi cztery dni na orbicie polarnej - to pierwsza załogowa misja, której trasa przebiega nad obszarami okołobiegunowymi. Cywilni astronauci mają w planach przeprowadzenie ponad 20 eksperymentów.

Spędzą kilka dni na nieprzyjaznej orbicie. Pierwsza taka misja w historii

Spędzą kilka dni na nieprzyjaznej orbicie. Pierwsza taka misja w historii

Źródło:
Reuters, SpaceX, CNN, "Z głową w gwiazdach", "O kosmosie i astronautyce"

Drastyczne ochłodzenie przerwie ciepłą, wiosenną pogodę. Jak bardzo spadnie temperatura? Sprawdź, co przewiduje Tomasz Wasilewski w swojej prognozie długoterminowej na kolejne 16 dni.

Pogoda na 16 dni: w pewnym momencie cofniemy się o miesiąc

Pogoda na 16 dni: w pewnym momencie cofniemy się o miesiąc

Źródło:
tvnmeteo.pl

Z analiz Centrów Kontroli i Prewencji Chorób w USA wynika, że może być więcej gatunków kleszczy, które powodują u ludzi rzadką alergię na czerwone mięso. Głównym jej sprawcą pozostaje jednak niesławny Amblyomma americanum.

Więcej gatunków kleszczy może przenosić alergię na czerwone mięso

Więcej gatunków kleszczy może przenosić alergię na czerwone mięso

Źródło:
Live Science, tvnmeteo.pl

Gwałtowne burze przetoczyły się w weekend przez środkowo-wschodnie Stany Zjednoczone. Towarzyszył im porywisty wiatr, który powalał drzewa. Narodowa Służba Pogodowa ostrzega przed tornadami, które mogą się pojawić w poniedziałek w centralnej części Missisipi i w dolinie rzeki Ohio.

Drzewa spadały na domy i samochody. "Mężczyzna zginął na miejscu"

Drzewa spadały na domy i samochody. "Mężczyzna zginął na miejscu"

Źródło:
CNN, USA Today

W środkowej części Słowacji odnaleziono ciało poszukiwanego od niedzielnego popołudnia 59-letniego mężczyzny. Najprawdopodobniej został zaatakowany przez niedźwiedzia - poinformowały w poniedziałek policja i państwowa Straż Ochrony Przyrody. Okoliczności tragedii ma potwierdzić sekcja zwłok.

Znaleziono ciało poszukiwanego mężczyzny. Mógł zaatakować go niedźwiedź

Znaleziono ciało poszukiwanego mężczyzny. Mógł zaatakować go niedźwiedź

Źródło:
PAP, mynovohrad.sme.sk

Biały daniel został uchwycony na zdjęciach i nagraniu przez Reportera24. Zwierzę pojawiło się w miejscowości Rudziniec (województwo śląskie). Towarzyszył mu osobnik o ciemniejszym umaszczeniu.

Zobaczył białego daniela. "To nie był albinos"

Zobaczył białego daniela. "To nie był albinos"

Źródło:
tvnmeteo.pl, Kontakt24

Bilans ofiar śmiertelnych piątkowego trzęsienia ziemi, które nawiedziło Birmę, przekroczył 1700 osób - poinformował w poniedziałek rzecznik rządzącej krajem junty generał Zaw Min Tun. Państwowe media w Chinach przekazały, że ekipy ratunkowe wyciągnęły żywą kobietę, która pod gruzami hotelu spędziła 60 godzin.

Po 60 godzinach wyciągnięto spod gruzów żywą kobietę

Po 60 godzinach wyciągnięto spod gruzów żywą kobietę

Źródło:
PAP, Reuters

Marznące opady deszczu uszkodziły w weekend linie energetyczne w kanadyjskiej prowincji Ontario. Spowodowały, że ponad 350 tysięcy osób było pozbawionych prądu. Gwałtowana aura nawiedziła również amerykańskie stany Michigan i Wisconsin.

Marznący deszcz i setki tysięcy osób bez prądu

Marznący deszcz i setki tysięcy osób bez prądu

Źródło:
Reuters, PAP, globalnews.ca

W Mjanmie trwa dramatyczna akcja ratunkowa po trzęsieniu ziemi. W niedzielę służby poinformowały o uratowaniu ciężarnej kobiety, która spędziła ponad 50 godzin pod gruzami. Niestety, niedługo po tym zmarła w szpitalu.

Ciężarna kobieta spędziła pod gruzami ponad 50 godzin, zmarła w szpitalu

Ciężarna kobieta spędziła pod gruzami ponad 50 godzin, zmarła w szpitalu

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, AFP, Reuters

Na początku tygodnia nad Polską pojawi się więcej chmur, z których ma padać deszcz. W niektórych regionach będzie szansa na opady, tak potrzebne o tej porze roku. Zmiana pod tym względem nastąpi w drugiej połowie tygodnia.

Gdzie pojawi się szansa na deszcz? Pogoda na 5 dni

Gdzie pojawi się szansa na deszcz? Pogoda na 5 dni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Silne trzęsienie ziemi w Mjanmie było odczuwalne także w Chinach. Na własnej skórze mogły doświadczyć tego pielęgniarki z ośrodka położniczego w prowincji Junnan. Kobiety próbowały ochronić noworodki przed skutkami zjawiska. Zdarzenie zostało zarejestrowane na nagraniu.

Chwile grozy na oddziale położniczym. Nagranie

Chwile grozy na oddziale położniczym. Nagranie

Źródło:
CNN, Xinhua, The Hindustian Times, Reuters

Niedzielny test rakiety Spectrum, wyprodukowanej przez niemiecką firmę Isar Aerospace, zakończył się niepowodzeniem. Maszyna eksplodowała kilkadziesiąt sekund po starcie. Początek misji przekładany był wielokrotnie. Przedsiębiorstwo zapowiada kolejne starty.

Pierwsza taka misja z Europy i eksplozja tuż po starcie

Pierwsza taka misja z Europy i eksplozja tuż po starcie

Źródło:
PAP, Reuters, The Guardian

Piątkowe trzęsienie ziemi niemal zrównało z ziemią niektóre regiony Mjanmy (Birmy). Najbardziej zniszczone zostało miasto Mandalaj. To, jak ogromne są uszkodzenia, widać na zdjęciach satelitarnych.

Dzielnice zrównane z ziemią. Zniszczenia na zdjęciach satelitarnych

Dzielnice zrównane z ziemią. Zniszczenia na zdjęciach satelitarnych

Źródło:
Reuters

Na Pacyfiku w rejonie archipelagu Tonga doszło do silnego trzęsienia ziemi o magnitudzie 7 - podała Amerykańska Służba Geologiczna (USGS). Wydano ostrzeżenie przed możliwością pojawienia się tsunami, ale po kilkudziesięciu minutach je odwołano.

Silne trzęsienie ziemi na Pacyfiku. Było zagrożenie tsunami

Silne trzęsienie ziemi na Pacyfiku. Było zagrożenie tsunami

Źródło:
USGS, tvnmeteo.pl, Reuters