Zbliża się zaćmienie Słońca. Sprawdź, czy pogoda będzie nam sprzyjać w obserwacjach

Zaćmienie Słońca 2022 widziane z Torunia

Źródło: TVN24

Zaćmienie Słońca to jedno z najbardziej spektakularnych zjawisk astronomicznych. Występuje, gdy Księżyc znajduje się pomiędzy Ziemią a Słońcem i przesłoni całkowicie lub częściowo tarczę słoneczną. W takiej konfiguracji Księżyc znajduje się w nowiu, ale nie przy każdym nowiu zachodzi zaćmienie, orbita naturalnego satelity Ziemi nie jest bowiem idealnie kołowa, a dodatkowo ma nieco nachylenia względem płaszczyzny orbity naszej planety. W najbliższy wtorek Księżyc przysłoni fragment tarczy naszej dziennej gwiazdy, a więc będziemy mieli do czynienia z częściowym zaćmieniem Słońca.

Zjawisko będzie widoczne na półkuli północnej w większości Europy, poza Portugalią, a także w północno-wschodniej Afryce, na Bliskim Wschodzie i w zachodniej połowie Azji. W zależności od miejsca na świecie, podczas maksimum zjawiska cień Księżyca może zasłonić nawet do 82 procent tarczy słonecznej.

Zaćmienie Słońca w Polsce. Kiedy będzie widoczne

Zaćmienie będzie widoczne we wtorek od godziny 11 do 15 naszego czasu. Najlepsze warunki do jego obserwacji wystąpią w północno-wschodniej części kraju, a najsłabsze będą w południowo-zachodniej Polsce. W Suwałkach Księżyc przysłoni 45,9 tarczy Słońca, a w Jeleniej Górze - 32,9 proc.

W Warszawie, gdzie zaćmienie rozpocznie się o godz. 11.13 i potrwa do 13.32, nasza gwiazda będzie przykryta w 41,4 proc. Do maksymalnej fazy zjawiska dojdzie o godz. 12.23, czyli prawie w samo południe, kiedy Słońce będzie najwyżej nad horyzontem.

Wtorkowe zaćmienie będzie najgłębszym zaćmieniem widocznym z naszego kraju od ponad siedmiu lat.

Czy pogoda będzie sprzyjać w obserwacjach?

We wtorek Polska będzie prawdopodobnie w zasięgu układu niskiego ciśnienia, a przez kraj powinien przemieszczać się z zachodu na wschód chłodny front atmosferyczny - informuje Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Jak podaje IMGW, "według drugiego scenariusza, południowy rejon kraju pozostanie w zasięgu frontu zokludowanego", czyli połączonego frontu ciepłego z chłodnym. 

Co to oznacza? Jak pisze IMGW, "według najnowszych numerycznych prognoz pola zachmurzenia wynika, że w czasie trwania zaćmienia Słońca na przeważającym obszarze kraju zalegać będzie zachmurzenie piętra niskiego". Jest to niestety najmniej korzystna sytuacja dla obserwatorów.

W lepszym położeniu znajdą się prawdopodobnie osoby przebywające w pasie centralnym oraz zachodnim i południowo-zachodnim. W tych miejscach, zgodnie z ostatnią prognozą, należy spodziewać się niewielkiego zachmurzenia chmurami piętra średniego - podano na stronie Centrum Modelowania Meteorologicznego IMGW.

Zaćmienie Słońca. Jak je oglądać

Obserwując zaćmienie Słońca należy pamiętać o tym, aby nie patrzeć na nie bezpośrednio, grozi to bowiem trwałym uszkodzeniem wzroku, a nawet jego utratą. Jeżeli mamy do dyspozycji zwykły teleskop, a nie instrument zbudowany specjalnie do obserwacji Słońca, najbezpieczniejszym sposobem obserwacji zaćmienia jest rzutowanie obrazu Słońca z teleskopu na ekran. Ekranem może być ściana albo biała kartka. Patrzymy wtedy na rzutowany obraz, a nie w okular teleskopu.

Na rynku dostępne są również specjalne okulary do obserwacji zaćmień Słońca, można stosować folię mylarową (do kupienia na przykład w sklepach z przyrządami optycznymi). Nie należy oglądać zaćmienia przez płytę CD, przydymione szkło czy kliszę rentgenowską. Nie stanowią one wystarczającej ochrony dla oczu.

Zaćmienie częściowe, całkowite i obrączkowe

Wyróżnia się kilka rodzajów zaćmień Słońca: częściowe, całkowite i obrączkowe. Zaćmienia całkowite są najbardziej widowiskowe, ale niestety są widoczne tylko w dość wąskim pasie, a dalej od niego widzimy już tylko zaćmienie częściowe. Dla danego punktu na Ziemi zaćmienia całkowite są bardzo rzadkie. W Polsce ostatnie zaćmienie całkowite było widoczne w 1954 roku (Suwałki, Sejny), a następne będzie w 2135 roku.

Gdy tarcza Księżyca nie zakrywa całej tarczy słonecznej, mamy do czynienia z zaćmieniem częściowym, które widoczne będzie w najbliższy wtorek. Ten rodzaj zaćmienia możemy z danego miejsca obserwować częściej. Poprzednie zaćmienie częściowe było widoczne z Polski 10 czerwca 2021 roku. Z kolei przy zaćmieniu obrączkowym cała tarcza Księżyca przesłania Słońce, jednak następuje sytuacja, w której Srebrny Glob znajduje się zbyt daleko od naszej planety i widoczny na niebie kątowy rozmiar jego tarczy jest mniejszy niż kątowy rozmiar tarczy Słońca. Wokół ciemnej tarczy Księżyca widać wtedy jasny pierścień. Momenty następowania zaćmień Słońca ludzie potrafili przewidywać już w starożytności. Współcześnie zaćmienia całkowite są wielką atrakcją turystyczną i gromadzą bardzo wiele osób, które przyjeżdżają w pas zaćmienia całkowitego nawet z dalekich zakątków świata, aby obejrzeć to zjawisko.