"Oba rządy pchają swoje kraje w stronę autorytaryzmu". W amerykańskim Kongresie o Polsce i Węgrzech

- Widzimy podobne trendy w obu krajach. Sytuacja na Węgrzech jest niezwykle niepokojąca. Premier Orban zmienił konstytucję, dokonał czystki wśród sędziów, w rękach oligarchów skonsolidował media, które działają teraz jako tuba dla jego propagandy. Polska, sojusznik i przyjaciel USA, także podjęła kroki narażające niezawisłość wymiaru sprawiedliwości oraz mediów - mówił na początku posiedzenia przewodniczący komisji, demokratyczny senator Ben Cardin.

Dodał, że "w obu tych krajach jest niepokojący trend oskarżania osób LGBT, Romów, Żydów oraz migrantów o całe zło, które się dzieje".

Kongresmen Steve Cohen, demokrata, mówił, że niedawno był w Polsce i na Węgrzech i "jest głęboko zaniepokojony". - Na Węgrzech spotkaliśmy się między innymi z przedstawicielami organizacji pozarządowych, którzy mówili nam, że prasa jest stłamszona, nie może wyrażać swoich poglądów. Społeczność żydowska na Węgrzech powiedziała nam, że również spotyka się z prześladowaniami - opowiadał. - Jestem również zaniepokojony Polską i zmianami w sądownictwie - dodał.

Przed komisją wystąpiło troje ekspertów: Zselyke Csaky z organizacji Freedom House, analityk konserwatywnego think tanku American Enterprise Institute Dalibor Rohacz oraz wiceprezes think tanku CSIS i Heather Conley, była zastępczyni sekretarza stanu ds. Europy w administracji George'a W. Busha, wiceszefowa Centrum Studiów Strategicznych i Międzynarodowych i przyszła szefowa Fundacji Marshalla.

Csaky powiedziała, że "cztery instytucje - media, wymiar sprawiedliwości, wybory i społeczeństwo obywatelskie - są w obu krajach coraz bardziej wykorzystywane jako aparat partii rządzącej".

- W obu tych krajach atakowana jest niezależność mediów, ale o wiele gorzej jest na Węgrzech. Tam większość mediów jest finansowana przez rząd. Prawo i Sprawiedliwość w Polsce kopiuje taktykę z Węgier. W tym presję ekonomiczną. Tę sytuację pogarsza stan polskiego sądownictwa, który jest krytyczny. W ciągu ostatnich kilku lat rząd przebudował system w sposób niezgodny z prawem i niekonstytucyjny. Potwierdza to TSUE - mówiła.

Zdaniem Dalibora Rohacza, rządy Polski i Węgier "pchają swoje kraje w stronę autorytaryzmu". - Przepisują na nowo zasady demokratycznej gry. Upolityczniają wymiar sprawiedliwości, osłabiają wolności mediów i koncentrują ich własność w rękach osób, które mają polityczne powiązania - wyliczał.

Wskazał, że "w 2022 roku i 2023 Węgry i Polska będą przeprowadzać wybory". - Wtedy te trendy albo zostaną odwrócone, albo przyspieszone - powiedział Rohacz.

Zaznaczył, że Polska sprzeciwia się wpływom Rosji i jest wyważona względem Chin, podczas gdy Węgry otwarcie nawiązują bliskie relacje z tymi państwami.

Heather Conley podkreślała, że "Kongres może i musi odbywać takie posiedzenia, patrzeć na to, co robią Polska i Węgry". - Polska i Węgry niestety nie niosą kaganka wolności i demokracji w swoim regionie - powiedziała.

Wyraziła ubolewanie, że "odpowiedzi z Waszyngtonu i z Brukseli" z ostatnich lat "były nieskuteczne", a kryzys na Węgrzech i w Polsce pogłębiał się. - Niestety przykład węgierski jest powielany w innych krajach. W tym w Polsce - dodała.

Conley stwierdziła, że "niedostatki demokracji w Polsce i Węgrzech powodują, że te kraje są znacznie bardziej podatne na wpływy".

Jej zdaniem USA powinny zmienić swoje podejście do Polski i Węgier. - Nasze zaangażowanie w tej sprawie musi być stale podtrzymywane i nie epizodyczne. Być może powinniśmy zastanowić się nad zmianą rozlokowania wojsk w regionie - mówiła.

- Musimy mieć jakieś transatlantyckie podejście, działać jasno. To suwerenne państwa i mogą wybrać własną ścieżkę. My możemy ich nie wspierać militarnie i finansowo, jeśli podejmują takie decyzje, że nie chcą być demokracją. Jest to taki kryzys, że być może musimy podjąć bardzo drastyczne kroki - dodała była dyplomatka. Mówiła też, że być może Polska i Węgry powinny zacząć "ponosić koszty ekonomiczne" w związku z zachodzącymi antydemokratycznymi procesami.

- Naprawdę ciężko mi było mówić tak mocne rzeczy, bo uważam Polskę za ważnego sojusznika Ameryki, ale myślę, że to jest sprawa niezwykłej wagi - zaznaczyła później Conley w rozmowie z Polską Agencją Prasową, odnosząc się do swoich słów z posiedzenia. Dodała, że "tylko poruszenie kwestii bezpieczeństwa może mieć jakikolwiek wpływ na zachowanie władz w Polsce".