Pomnik Polaków zamordowanych w 1944 roku w Hucie Pieniackiej został zniszczony przez eksplozję materiału wybuchowego – poinformowała w czwartek ukraińska policja w obwodzie lwowskim. Wcześniej MSZ w Kijowie potępiło zniszczenie tego monumentu. W związku z incydentem polskie MSZ zażądało natychmiastowego zbadania sprawy, ustalenia sprawców i ich ukarania.
- Wstępne ustalenia wskazują, że pomnik został uszkodzony w wyniku eksplozji ładunku wybuchowego – oświadczył zastępca naczelnika policji obwodu lwowskiego, Mykoła Samarczuk.
Policja nie wie jeszcze, jakiego materiału użyli sprawcy zniszczenia pomnika, jednak jej zdaniem ślady osmalenia na jego fragmentach jednoznacznie świadczą o eksplozji. - W miejscu zdarzenia eksperci zabezpieczyli dowody rzeczowe, które potwierdzają tę wersję - powiedział Samarczuk, cytowany przez służby prasowe policji.
Placówka samoobrony
Huta Pieniacka to nieistniejąca dziś wieś w rejonie miasta Brody, w obecnym obwodzie lwowskim. W czasie wojny wieś była polską placówką samoobrony przed Ukraińską Powstańczą Armią (UPA). Jak podaje prof. Grzegorz Motyka, autor książki "Ukraińska partyzantka 1942-1960", 23 lutego 1944 roku do wsi przybył w celach rozpoznawczych pododdział 4. pułku policyjnego SS, złożony z ukraińskich ochotników do dywizji SS Galizien.
Polacy, sądząc że mają do czynienia z przebranymi upowcami, zaatakowali napastników, zabijając dwóch z nich. W sukurs żołnierzom 4. pułku przybyła sotnia Siromanci, dowodzona przez Dmytra Karpenkę "Jastruba", która zaatakowała Polaków z boku. Umożliwiło to pododdziałowi SS odwrót i najpewniej uratowało go przed całkowitym pogromem.
Na wieść o śmierci dwóch żołnierzy SS Niemcy zorganizowali im manifestacyjny pogrzeb i wysłali przeciwko wsi karną ekspedycję.
28 lutego 1944 roku o świcie 4. pułk policji SS ostrzelał wieś z broni maszynowej i moździerzy, po czym opanował, nie napotkawszy oporu samoobrony. Przechwyconą ludność prowadzono grupami po 20-30 osób do stodół, zamykano i palono. Próbujących uciekać rozstrzeliwano. W ten sposób zamordowano, według różnych danych, od 600 do 1200 osób.
Według ustaleń śledztwa Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Krakowie w wyniku pogromu w Hucie Pieniackiej zostało zamordowanych około 850 osób.
Zniszczony pomnik
W poniedziałek media obiegły nagrania wideo z Huty Pieniackiej, na których widać rozbity kamienny krzyż i zdewastowane tablice z nazwiskami ofiar zbrodni. Część jednej z tablic zamalowano niebieską i żółtą farbą, co stanowi odwołanie do ukraińskiej flagi. Drugą tablicę pomalowano na kolory flagi UPA, pod którą umieszczono litery SS.
Do zdarzenia doszło najprawdopodobniej 8 stycznia. Ukraińskie media podkreślają, że informacje o zniszczeniu pomnika opublikowały jako pierwsze rosyjskie i prorosyjskie media społecznościowe.
10 stycznia polska ambasada w Kijowie złożyła w związku z tym wydarzeniem notę dyplomatyczną w ukraińskim MSZ. Incydent potępił m.in. minister spraw zagranicznych Ukrainy Pawło Klimkin. Władze w Kijowie uważają, że incydent w Hucie Pieniackiej to prowokacja, której celem jest zaostrzenie stosunków polsko-ukraińskich.
"Zdecydowanie potępiam akt wandalizmu wobec polskiego pomnika. Takimi prowokacjami nie uda się nas skłócić. A sprawcy muszą być ukarani" – napisał Klimkin na Twitterze.
- Zniszczenie pomnika Polaków zamordowanych we wsi Huta Pieniacka to prowokacja, której celem jest zaostrzenie stosunków polsko-ukraińskich – ocenił szef ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej Wołodymyr Wiatrowycz. Jego zdaniem zdewastowanie upamiętnienia to akt wandalizmu, który "jest wygodny dla strony trzeciej".
28 lutego mają odbyć się obchody 73. rocznicy zbrodni w Hucie Pieniackiej. Ambasador Polski na Ukrainie Jan Piekło zadeklarował, że będzie uczestniczył w tych uroczystościach, by – jak powiedział - "podkreślić solidarność polsko-ukraińską i to, że nie damy się sprowokować do tego, by nasze stosunki uległy pogorszeniu".
Autor: tas/ib / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Stako/Wikipedia (CC-BY-SA-3.0)