Największy i najdroższy program zbrojeniowy świata po raz kolejny stał się jeszcze droższy. Według agencji Reuters, Pentagon właśnie zaktualizował swoje przewidywania co do tego, ile USA będzie kosztować nowy myśliwiec piątej generacji F-35. Cały program opracowania, zbudowania i eksploatowania 2443 maszyn ma kosztować 1,45 biliona dolarów.
Program zbudowania nowego wielozadaniowego myśliwca piątej generacji, który w pierwszej połowie XXI wieku ma zastąpić niemal wszystkie myśliwce posiadane przez wojsko USA, trwa już od ponad dekady. Wykonawcą kontraktu zbrojeniowego wszech czasów jest koncern Lockheed Martin, który ma jednak poważny problem z utrzymaniem w ryzach kosztów i terminów dostaw maszyn.
Początkowo wojsko liczyło, że dzięki zamówieniu wielkiej ilości F-35 i efektowi skali programu, pojedyncza maszyna będzie relatywnie tania i podatnik będzie musiał za nią zapłacić "jedynie" kilkadziesiąt milionów dolarów. Czas jednak boleśnie weryfikuje nadzieje Pentagonu.
Droga dominacja
Według raportu przygotowanego przez specjalne biuro Pentagonu zajmujące się oceną kosztów programów wojskowych, amerykański podatnik będzie musiał wydać na cały program F-35 1,45 biliona dolarów. W tej wartości zawiera się koszt opracowania, zbudowania, a następnie 50-letniej eksploatacji 2443 maszyn.
Przytłaczający koszt nowych skrzydeł dla amerykańskich lotników rozłoży się jednak w czasie. Z 1,45 biliona dolarów 1,1 biliona stanowi sam koszt eksploatacji F-35 w ciągu 50 lat, po uwzględnieniu szacowanej inflacji. Sama cena opracowania i zbudowania 2443 myśliwców ma wynieść około 332 miliardów dolarów. Inne szacunki rządowe mówią natomiast o sumie 397 miliardów dolarów.
Biuro Pentagonu oszacowało, że pojedynczy F-35 będzie kosztował średnio około 134,5 miliona w dolarach z 2012 roku. Lockheed Martin utrzymuje nadal swoje stare szacunki, według których jeden myśliwiec będzie kosztował od 65 do 75 milionów dolarów z 2010 roku. Koncern nie skomentował doniesień o nowych szacunkach Pentagonu, ale jego rzeczniczka stwierdziła, iż i tak będzie to mniej kosztować, niż utrzymanie w służbie siedmiu typów starszych maszyn, które F-35 mają zastąpić.
Zbyt ważny, aby zarzucić
Przedstawiciele wojska i eksperci przemysłu zbrojeniowego, komentując nowy raport, zaznaczyli, że niemal jedna trzecia szacowanego kosztu programu F-35 to inflacja, której nie da się wiarygodnie przewidzieć na przestrzeni kilku dekad. Na dodatek większość programów pozyskania samolotów jest szacowana w znacznie krótszych okresach czasu i nie obejmuje kosztów modernizacji.
Analitycy wskazują, że nieustanny wzrost kosztu jest też w znacznej mierze wypadkową bardzo rozbuchanych oczekiwań wojskowych co do nowej maszyny. F-35 ma móc robić praktycznie wszystko i robić to o wiele lepiej niż obecne maszyny, co spowodowało, że jest niezwykle skomplikowany. Samo oprogramowanie systemów pokładowych zawiera kilkanaście milionów linii kodu.
Program nękają też problem z zarządzaniem i zwykłe problemy techniczne, których nie da się uniknąć w nowym samolocie. W wypadku F-35 przybierają one jednak gargantuiczne rozmiary z powodu wielkości całego programu. Pentagon nie może jednak po prostu zrezygnować z F-35 lub znacząco obciąć rozmiaru zakupów maszyn. Stare maszyny są coraz starsze, a innego następcy nie ma. Projekt F-35 jest więc po prostu "za duży, aby upaść".
Źródło: Reuters
Źródło zdjęcia głównego: Lockheed Martin (Fot. USAF)