Jestem przekonany, że ta dzisiejsza wizyta zbliża nas do realizacji dobrosąsiedzkich relacji, do dobrej atmosfery dialogu między państwami z czasów, gdy prezydentem Polski był Lech Kaczyński - mówił w Wilnie prezydent Andrzej Duda. Dalia Grybauskaite zapewniła, że Litwa nie poprze głosowania w Radzie UE w sprawie Polski. - Chcemy wznowienia prac komisji, która zajęłaby się sprawami dotyczącymi polskiej mniejszości - zapowiedziała prezydent Litwy.
Prezydent Andrzej Duda rozmawiał w sobotę z prezydent Litwy Dalią Grybauskaite. Dzień wcześniej uczestniczył w obchodach 100-lecia niepodległości Litwy.
- Chciałem jeszcze raz złożyć na ręce pani prezydent najserdeczniejsze gratulacje i najlepsze życzenia dla pani prezydent, dla pozostałych władz Republiki Litewskiej i dla wszystkich obywateli Republiki Litewskiej, Litwinów rozsianych po całym świecie - w związku z tym wielkim jubileuszem odrodzenia państwa litewskiego - mówił po rozmowie z prezydent Litwy. - Dziękujemy, że zostaliśmy zaproszeni, dziękujemy, że dzięki temu mogliśmy pokazać, że jesteśmy sąsiadem, przyjacielem i sojusznikiem Litwy - podkreślił.
Współpraca w ramach NATO
- Rozmawialiśmy z panią prezydent Dalią Grybauskaite, wspominając te świetne relacje polsko-litewskie, które były realizowane przez pana prezydenta profesora Lecha Kaczyńskiego, najpierw z panem prezydentem (Valdasem) Adamkusem, a później z panią prezydent - jeszcze w 2010 r. do czasu tragicznej śmierci pana prezydenta - mówił Andrzej Duda. Jak dodał, jeszcze 8 kwietnia 2010 roku Kaczyński rozmawiał z prezydent Grybauskaite.
- I mam nadzieję, jestem przekonany, że ta dzisiejsza wizyta przyczynia się do powrotu do tamtej atmosfery dobrego dialogu pomiędzy władzami i pomiędzy naszymi państwami i rzeczywiście realizacji takich bardzo dobrosąsiedzkich relacji - mówił.
Ta współpraca polityczna, ona się cały czas rozwijała, przede wszystkim w budowie tej sfery bezpieczeństwa - powiedział prezydent, wskazując, że Polska razem z Litwą walczyła o postanowienia szczytu w NATO w Warszawie w 2016 r.
"Wilno nie poprze głosowania przeciwko Polsce"
Prezydent Litwy odniosła się do debaty, jaka toczy się między polskim rządem a Komisją Europejską.
- Stanowisko Litwy będzie bardzo wyraźne, my nie będziemy popierali stosowania żadnych przymusowych metod siłowych przeciwko żadnemu krajowi, w tym również przeciwko Polsce. Jesteśmy za wzajemnym dialogiem i poszukiwaniem rozwiązań. Litwa nie będzie popierała głosowania przeciwko państwu polskiemu, będziemy jednak starali się doprowadzić do porozumienia - powiedziała prezydent Litwy. Jak dodała, podobne stanowisko Litwa zajmowała w kwestii migracji.
Polska mniejszość
Prezydent Litwy została zapytana o kwestię powstania komisji edukacyjnej i sprawy mniejszości narodowych Polaków na Litwie. - Do 2011 roku mieliśmy taką komisję, która prowadziła swoją działalność dosyć pomyślnie. Później działalność utknęła - przypomniała prezydent Litwy. Dodała, że rozmowa z prezydentem Dudą dotyczyła różnych kwestii.
Przyznała, że wcześniej pojawiały się nieporozumienia "na tle politycznym", ale obecnie atmosfera jest "zupełnie inna". - Rozumiem, że życzliwość polityczna po obu stronach pozwoli na rozstrzyganie bez nacisków, wszelkich problemów związanych z mniejszościami zarówno na Litwie, jak i w Polsce. Jedną z naszych propozycji, jeżeli jest taka potrzeba, było wznowienie prac takiej komisji, która by mogła dokonać przeglądu wszystkiego, zarówno jeśli chodzi o zakończenie zwrotu ziemi, jak i o oświatę, egzaminy, o okres przejściowy przy zdawaniu tych egzaminów, i wszystkie kwestie - zaznaczyła Grybauskaite.
Wyjaśniła, że wszystkie propozycje muszą być zgodne z litewską konstytucją. - To jest warunek obowiązkowy - zaznaczyła. Dodała, że jeśli chodzi o większość poruszanych kwestii, "można znaleźć sposoby ich rozstrzygnięcia".
Prezydent Duda podkreślił, że do poruszanych kwestii trzeba "podejść spokojnie i załatwiać po kolei". - Szukajmy porozumienia w kolejnych elementach, nie dajmy się przygnieść wszystkiemu naraz - zaapelował.
"Niektóre oczekiwania są zbyt wygórowane"
Polski prezydent zapewnił, że również chce podejść do spornych kwestii "konstruktywnie". - Jestem przekonany, że polskie władze - MSZ, pan premier Mateusz Morawiecki - będą też chcieli konstruktywnie do tego podejść, żebyśmy jakoś te kwestie między sobą uzgodnili i żeby te najważniejsze elementy współpracy także w zakresie mniejszości - mniejszości polskiej na Litwie i mniejszości litewskiej w Polsce - były załatwione jak najlepiej. Wierzę w to, że w bardzo wielu obszarach uda nam się znaleźć porozumienie - zaznaczył.
Dodał, że "niektóre oczekiwania są zbyt wygórowane". - Każdy to rozumie i w pewnych aspektach musimy to zrozumieć, ale w większości spraw naprawdę ważnych uda nam się znaleźć takie rozwiązania, które zadowolą obie strony - podkreślił Duda.
Edukacja Polaków na Litwie
- To nie są przyjezdni. To są rodziny, które mieszkają tu z dziada pradziada, ludzie, którzy są związani z tą ziemią, to jest ich ojcowizna. Oni są lojalnymi obywatelami Litwy i za to im bardzo dziękowałem, ale mają polskie korzenie, mówią w języku polskim. Chciałbym, żeby mogli swoją polską tradycję zachować - mówił Duda o Polakach mieszkających na Litwie.
Zaznaczył, że ważna jest tutaj kwestia kształcenia. - Rozmawialiśmy o tym, że Litwa ma oczywiście jako państwo prawo oczekiwać, że na maturze będzie zdawany język litewski, to jest dla mnie całkowicie naturalne, nie widzę w tym żadnego problemu. Ale chciałbym także, żeby poziom kształcenia w języku polskim, w szkołach, do których chodzą dzieci pochodzenia polskiego, mógł być dobrze realizowany i żeby był im zapewniony odpowiedni poziom nauczania, żeby później mogli z powodzeniem zdawać na studia, rozwijać się i pracować przede wszystkim dla dobra Litwy - powiedział Duda.
Wyraził nadzieję, że "powoli, stopniowo krok za krokiem" będzie można wszystkie te kwestie omawiać w ramach wspólnej komisji polsko-litewskiej, a także w ramach relacji między prezydentami. - Wierzę, że w ten sposób wszystkie nieporozumienia i problemy, które występowały i jeszcze występują, będzie się dało przezwyciężyć dla dobra współpracy pomiędzy naszymi krajami - oświadczył Duda.
Sobota to trzeci dzień wizyty prezydenta na Litwie. W czwartek Duda spotkał się z Polakami mieszkającymi na Litwie, w piątek wziął udział, razem z kilkunastoma przywódcami europejskimi, w obchodach 100-lecia odrodzenia się państwa litewskiego. W sobotę prezydent składa roboczą wizytę dwustronną na Litwie.
Autor: MR, mnd\mtom / Źródło: PAP