W najwyższych górach świata - Himalajach i Karakorum - zginęło bądź zaginęło kilkudziesięciu polskich alpinistów, między innymi Jerzy Kukuczka (1989), Wanda Rutkiewicz (1992), Piotr Morawski (2009). Najtragiczniejszy był rok 1989, kiedy to lawina zabrała pięciu wspinaczy. Najnowsza wyprawa na Broad Peak także zakończyła się tragicznie - szef wyprawy ogłosił, że dwóch jej członków - Macieja Berbekę i Tomasza Kowalskiego - można uznać za zmarłych.
Na krótko przed wybuchem II wojny światowej, po przeszło 10 latach przygotowań, zorganizowano pierwszą polską wyprawę w Himalaje. Sukces - zdobycie szczytu Nanda Devi East (7434 m) przyćmiła tragedia. W lawinie pod atakowanym szczytem Tirsuli (7074 m) zginęli Stefan Bernadzikiewicz i Adam Karpiński.
Tragiczny rok 1989
Najtragiczniejszy w historii polskiego alpinizmu był rok 1989. W maju na przełęczy Lho-La pod Everestem (8850 m) w lawinie zginęli: Eugeniusz Chrobak, Zygmunt Heinrich, Mirosław Dąsal, Mirosław Gardzielewski i Wacław Otręba. W październiku tego samego roku - kolejny dramat. Podczas wspinaczki na południowej ścianie Lhotse stracił życie Jerzy Kukuczka - legenda polskiego i światowego himalaizmu. Jako drugi człowiek na Ziemi (po Włochu Reinholdzie Messnerze) zdobył Koronę Himalajów i Karakorum (14 szczytów o wysokości ponad 8 tysięcy metrów).
W maju 1992 roku świat obiegła wiadomość o zaginięciu Wandy Rutkiewicz pod wierzchołkiem Kanczendzongi (8586 m). Była trzecią kobietą i pierwszą Europejką, która stanęła na Mount Evereście (1978); była także na drugim co do wysokości wierzchołku K2 (8611 m; 1986).
W kwietniu 2009 roku na Dhaulagiri (8167 m) zmarł 32-letni Piotr Morawski, jeden z najwybitniejszych himalaistów młodego pokolenia. Celem wyprawy była nowa droga na zachodniej ścianie Manaslu, zaś Dhaulagiri - Biała Góra została wybrana jako szczyt aklimatyzacyjny. Morawski wpadł do mającej 25 metrów szczeliny poniżej obozu I. W latach 1940-1969 Polacy nie organizowali wypraw w Himalaje bądź Karakorum. We wtorek 5 marca zdobyty został zimą dziesiąty w historii szczyt - Broad Peak (8051 m). Stanęli na nim: nestor polskiego himalaizmu 58-letni Maciej Berbeka (KW Zakopane), 27-letni Tomasz Kowalski (KW Warszawa), 29-letni Adam Bielecki (KW Kraków) i 33-letni Artur Małek (KW Katowice). Kierownikiem ekspedycji jest 62-letni Krzysztof Wielicki (KW Katowice). W środę poinformował, że Berbekę i Kowalskiego uznaje za zaginionych. W piątek w rozmowie z "Faktami" TVN Wielicki powiedział, że Macieja Berbekę i Tomasza Kowalskiego "można uznać za zmarłych".
Oni zginęli
Polacy, którzy zginęli bądź zaginęli w Himalajach i Karakorum (zestawienie nie obejmuje śmiertelnych wypadków w innych górach wysokich kontynentu azjatyckiego):
1939 - Stefan Bernardzikiewicz i Adam Karpiński, Tirsuli (Himalaje)
1971 - Jan Franczuk, w czasie wyprawy na Kunyang Chhish (Karakorum)
1973 - Zbigniew Stepek i Andrzej Grządek, dziewiczy szczyt w Himalajach Garhwalu
1974 - operator filmowy Stanisław Latałło, Lhotse (Himalaje)
1975 - Marek Kęsicki, Bogdan Nowaczyk i Andrzej Sikorski, Broad Peak środkowy (Karakorum)
1978 - Andrzej Młynarczyk, Makalu (Himalaje)
1979 - Józef Koniak, Jerzy Pietkiewicz i Julian Ryznar, Modi Peak (Himalaje)
1981 - Przemysław Nowacki i Marek Malatyński, Maszerbrum (dawniej K1, Karakorum)
1982 - Halina Krueger-Syrokomska, K2 (Karakorum), Tadeusz Szulc, Makalu (Himalaje)
1983 - operator filmowy Stanisław Jaworski, Manaslu (Himalaje), Andrzej Bielun, Mount Api (Himalaje)
1985 - Piotr Kalmus, Nanga Parbat (Karakorum), Andrzej Hartman, Ganesh II (Himalaje), Karol Sopicki, Bogusław Janczała i Krzysztof Przystał, Ganesh IV (Himalaje), Rafał Chołda, Lhotse (Himalaje)
1986 - Jacek Klincewicz, Himalchuli (Himalaje), Ewa Kalinowska, Gangotri (Himalaje), Dobrosława Miodowicz, Tadeusz Piotrowski i Wojciech Wróż, K2 (Karakorum), Andrzej Czok, Kanczendzonga (Himalaje)
1987 - Czesław Jakiel, Lhotse (Himalaje)
1988 - Jan Nowak, Bhagirathi (Himalaje), Ryszard Kołakowski, Makalu (Himalaje)
1989 - Eugeniusz Chrobak, Mirosław Dąsal, Mirosław Gardzielewski, Zygmunt Andrzej Heinrich, Wacław Otręba, Mount Everest (Himalaje), Jerzy Kukuczka, Lhotse (Himalaje)
1991 - Anna Bruzdowicz, Tirsuli (Himalaje)
1992 - Wanda Rutkiewicz, Kanczendzonga (Himalaje)
2009 - Piotr Morawski, Dhaulagiri (Himalaje)
2011 - Bernadeta Szczepańska, lodowiec Sosbun (Karakorum)
Zdjęcia pochodzą z: Andrzej Heinrich/Zbigniew Kowalewski; Andrzej Paczkowski (1986), "Mount Everest - Dzieje zdobycia i Podboju", Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka,ss. 178 Barbara Rusowicz (1992), "Wszystko o Wandzie Rutkiewicz", Warszawa: Comer & Ekolog, ss. 194
Autor: mtom//kdj / Źródło: PAP