To już jest kwestia międzynarodowego prestiżu USA. Edward Snowden, przy cichej pomocy państw mało przyjaznych Ameryce, wciąż wodzi służby globalnego supermocarstwa za nos. Jakich środków może użyć Waszygton, by dostać w swe ręce uciekiniera?
USA chcą ująć Edwarda Snowdena i postawić go przed sądem. Jak pokazują ostatnie tygodnie, nawet światowe supermocarstwo może mieć duży problem ze schwytaniem jednej osoby. Jakie możliwości ma administracja Obamy, żeby ukarać zdrajcę?
1. Publiczny apel
Obama ryzykuje swoim prestiżem i prestiżem całego państwa, wprost zwracając się do jakiegoś kraju o wydanie Snowdena w ręce USA.
- Jeśli przyjmuje bezkompromisowe stanowisko, jeśli grozi, jeśli wzywa inne kraje do wydania kogoś takiego, jak Snowden, istnieje niebezpieczeństwo uszczerbku na prestiżu - mówi Anthony Cordesman, szef think-tanku Center for Strategic and International Studies (CSIS). Podejmowanie takich działań na najwyższym szczeblu jest ryzykowne, zwłaszcza jeśli spotka się z odmową.
- Skutecznie zmusiliśmy go do udania się na wygnanie - niewiele zyskamy ciągle naciskając w tej sprawie, zwłaszcza, jeśli nie można być pewnym sukcesu - mówi Cordesman. - Im mocniej naciskasz, im bardziej nagłaśniasz sprawę, tym bardziej na szali stawiasz prestiż Ameryki - mówi szef CSIS w rozmowie z CNN.
2. Ekstradycja
Choć USA mają podpisane umowy i traktaty z Rosją i innymi państwami, nie zawsze ekstradycyjny mechanizm działa. Po tym, jak USA oskarżyły Snowdena o szpiegostwo i odebrały mu paszport, Hongkong i tak pozwolił Amerykaninowi odlecieć do Rosji. Chińscy urzędnicy tłumaczyli potem, że nie poinformowano ich o unieważnieniu paszportu.
- To dużo bardziej polityczna i dyplomatyczna sprawa, aniżeli prawna - mówi ekspert CNN Jeffrey Tobin. - W zwyczajnym przypadku potrzebujesz paszportu, żeby podróżować. Ale tutaj, gdzie sprawa wywołuje takie problemy dla USA, inne rządy chcą je tylko pogłębiać i z radością omijają niektóre techniczne prawne zasady - mówi Tobin.
Jest też pytanie, który rząd akurat kontroluje poczynania Snowdena. - Teraz jest w Rosji, kraju, który ma bardzo chłodne relacje z USA. Myśli o wyjeździe na Kubę, do Ekwadoru. Jest oczywiste, dlaczego wybiera te kraje, bo mają one lodowate stosunki z USA - dodaje Tobin. - Więc tak naprawdę to nie jest kwestia prawnej podstawy do żądania przez USA ekstradycji, ale kwestia tego, czy te rządy chcą go wydać.
3. Dyplomacja
Ciche negocjacje pomiędzy USA a Rosją, czy innym krajem, gdzie Snowden trafiłby, to najbardziej prawdopodobny scenariusz - twierdzą eksperci.
- Można zaoferować coś w rodzaju wymiany, jakiś rodzaj gwarancji, jeśli chodzi o status Snowdena i sposób jego sądzenia - mówi Cordesman. - To się powinno załatwiać na poziomie dyplomacji, dokonać jakiejś cichej wymiany, i im dalej trzymać od tego media, tym lepiej - dodaje szef CSIS.
4. Akcja militarna
Ta opcja z kolei jest najmniej prawdopodobna. Wojsko mogłoby podjąć nadzwyczajne kroki, by przechwycić samolot ze Snowdenem na pokładzie i zmusić go do lądowania lub, gdyby samolot znalazł się w przestrzeni powietrznej USA, kontrola lotów mogłaby nakazać pilotowi lądowanie.
- Ale to wywołałoby gigantyczny międzynarodowy skandal i nie wierzę, że prezydent chce tego - mówi Jonatham Turley, profesor prawa z George Washington University.
Autor: //gak/k / Źródło: CNN
Źródło zdjęcia głównego: U.S. Air Force