Jak doszło do eskalacji konfliktu Iran - Izrael?

Irańskie naloty na Izrael są odpowiedzią na rozpoczęte w piątek nad ranem izraelskie ataki na Iran. Władze w Jerozolimie deklarują, że ich celem są obiekty nuklearne i wojskowe. Oskarżają też Iran o przyspieszenie prac nad produkcją broni atomowej, która byłaby zagrożeniem dla państwa Izrael.

W wyniku pierwszej fali izraelskiego ataku zginęło co najmniej kilku wysokich rangą wojskowych irańskich, w tym dowódca Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej generał Hosejn Salami oraz szef sztabu generalnego Mohammad Bageri. Ponadto zabito dziewięciu naukowców zajmujących się energetyką jądrową. Władze Iranu zapowiedziały odwet, a działania Izraela uznały za "deklarację wojny".

W sobotę strona irańska potwierdziła, że jego ośrodek nuklearny w Fordo doznał uszkodzeń w wyniku izraelskich ataków. "Znaczną część sprzętu i materiałów ewakuowaliśmy wcześniej, dlatego nie doszło do poważnych zniszczeń" - oświadczył rzecznik Irańskiej Organizacji Energii Atomowej. Dodał, że nie ma zagrożenia skażeniem.

Kolejny dzień eskalacji - co się dzieje w sobotę

W sobotę rano izraelskie siły zbrojne ogłosiły, że lotnictwo kontynuuje ataki na cele na terytorium Iranu. Z samego rana również Iran wystrzelił kolejne serie rakiet na Izrael. Jedna z nich - jak podała AP - spadła w środkowej części Izraela, w wyniku czego zginęły dwie osoby, a 19 zostało rannych.

Z powodu wykrycia dronów wystrzelonych z Iranu w wielu miejscach w Izraelu rozległy się rano syreny alarmowe. Jak poinformowała izraelska armia w komunikacie, część wrogich bezzałogowców udało się przechwycić.

Iran powiadomił z kolei o zestrzeleniu w sobotę dronów izraelskich, które prowadziły rekonesans w północno-zachodniej części kraju. Irańska telewizja podała, że drony naruszyły przestrzeń powietrzną państwa w okolicy miasta Salmas w prowincji Azerbejdżan Zachodni, nieopodal granicy z Turcją.

Irańska agencja Mehr poinformowała przed południem o izraelskim ataku w pobliżu rafinerii w Tebrizie w północno-zachodniej części Iranu. Mieszkańcy publikują w mediach społecznościowych nagrania, na których widać kłęby dymu i zniszczenia.

Niespokojna noc

Wcześniej, w nocy z piątku na sobotę, Siły Obronne Izraela powiadomiły o wykryciu nowej fali pocisków balistycznych wystrzelonych z Iranu w kierunku Izraela. "Syreny rozbrzmiewają w wielu częściach kraju, podczas gdy obrona powietrzna pracuje nad zestrzeleniem rakiet" - podał w nocy portal Times of Israel.

Korespondent francuskiej agencji AFP relacjonował że około godz. 1.15 (0.15 czasu polskiego) w Tel Awiwie i Jerozolimie słychać było eksplozje i syreny alarmowe, a mieszkańcom polecono zejście do schronów. Szpital w Tel Awiwie przyjął siedmiu rannych, z których większość odniosła łagodne obrażenia.

Irańska agencja IRNA podała, że w nocy w Teheranie aktywowano systemy obrony przeciwlotniczej w związku z atakiem powietrznym Izraela. Obecny w Teheranie korespondent francuskiej agencji AFP poinformował, że irańską stolicą wstrząsnęły głośne eksplozje.

Armia izraelska podała później, że w nocy kilkadziesiąt izraelskich myśliwców przeprowadziło w kilka nalotów na okolice Teheranu, a wśród trafionych celów znalazła się infrastruktura irańskiej obrony przeciwlotniczej. "Po raz pierwszy od początku wojny kilkadziesiąt myśliwców izraelskiego lotnictwa wleciało w przestrzeń (powietrzną) nad Teheranem, ponad 1500 km od Izraela, i zaatakowało systemy obronne w okolicy Teheranu" – podał dowódca izraelskiego lotnictwa Tomer Bar.

Nad ranem agencja AFP przekazała, że nad lotniskiem Mehrabad w stolicy Iranu, Teheranie, unoszą się płomienie i kłęby gęstego dymu. Irańska agencja Fars, którą cytuje Reuters, podała, że w lotnisko uderzyły dwa pociski. Według mediów celem izraelskiego ataku były hangary irańskich sił powietrznych na lotnisku Mehrabad. Znajdowały się w nich samoloty bojowe i transportowe.

W komunikacie izraelskich sił zbrojnych podkreślono, że armia jest gotowa, by kontynuować ataki "tak długo, jak to będzie konieczne".

Dowiedz się więcej:

Pocisk spadł na drogę. "Wciąż dymi"

Straty po stronie Izraela i Iranu

W wyniku dotychczasowych irańskich ataków na Izrael, trwających od piątku, zginęły co najmniej cztery osoby, a ponad 70 zostało rannych - poinformował w sobotę dziennik "Jerusalem Post", powołując się na dane służb medycznych. Gazeta dodała, że w uszkodzonych budynkach w Tel Awiwie i Ramat Gan nadal znajdują się uwięzieni ludzie.

W piątkowy wieczór izraelskie służby ratunkowe powiadomiły, że na infolinię alarmową w rejonie Gusz Dan - największym wielkomiejskim obszarze Izraela, obejmującym dzielnice Tel Awiwu i pobliskie miasta - wpłynęły liczne zgłoszenia po irańskim ataku rakietowym. Zespoły strażackie wysłano do dwóch głównych obszarów zniszczeń, jednego w Tel Awiwie i jednego w Ramat Gan. W obu tych miejscach w gruzach zniszczonych budynków uwięziona jest nieznana liczba osób. Służby medyczne wyjechały natomiast do siedmiu innych lokalizacji.

Stan zdrowia dwóch rannych osób jest oceniany jako krytyczny. Życiu pozostałych nie zagraża niebezpieczeństwo - podał dziennik.

Irańska telewizja państwowa poinformowała w sobotę, że około 60 osób, w tym 20 dzieci, zginęło w izraelskim ataku na osiedle mieszkaniowe w Teheranie. We wcześniejszych atakach izraelskich na Iran, trwających od godzin porannych w piątek, zginęło co najmniej 86 osób - 78 w Teheranie i osiem w mieście Tebriz na północnym zachodzie kraju.

W sobotę irańskie media podały, że w izraelskich atakach - oprócz dowódcy Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej generała Hosejna Salamiego i szefa sztabu generalnego Mohammada Bageriego - zginęło także dwóch zastępców dowódców w sztabie generalnym irańskich sił zbrojnych. Jak sprecyzowano, byli to wojskowi w randze generałów. Nie jest jasne, kiedy generałowie ponieśli śmierć.

Oba państwa grożą

Irańska agencja prasowa Fars, powołując się na wysokiego rangą przedstawiciela irańskiej armii, poinformowała w sobotę rano, że Iran będzie kontynuował ataki na Izrael. "Ta konfrontacja nie zakończy się ograniczonymi akcjami z ostatniej nocy, irańskie ataki będą kontynuowane. Będzie to dla agresora bardzo bolesne" – powiadomiło źródło agencji.

Jak podał Reuters, Iran ostrzegł też USA, Wielką Brytanię i Francję, że jeśli pomogą Izraelowi przechwytywać rakiety, ich bazy też spotka atak.

Minister obrony Izraela, Israel Katz, ostrzegł najwyższego przywódcę Iranu, ajatollaha Alego Chameneiego, że "Teheran spłonie", jeśli Iran będzie kontynuował ostrzał rakietowy izraelskich cywilów. - Irański dyktator bierze obywateli Iranu jako zakładników, prowadząc do sytuacji, w której to oni – a zwłaszcza mieszkańcy Teheranu – poniosą wysoką cenę za ataki wymierzone w obywateli Izraela - ostrzegł Katz.

Co dalej z irańsko-amerykańskimi negocjacjami

Rzecznik irańskiego ministerstwa spraw zagranicznych powiedział w sobotę, że - wobec izraelskich ataków na Iran - rozmowy z USA dotyczące programu nuklearnego Teheranu są "bez sensu". Kolejna runda tych negocjacji miała odbyć się w niedzielę w Omanie.

Państwowy izraelski nadawca Kan podał, że Izrael w pełni skoordynował z USA swoje działania w sprawie Iranu i powiadomił Stany Zjednoczone przed uderzeniem na irańskie cele.

USA i Iran od kwietnia przeprowadziły pięć rund rozmów o porozumieniu, które ma ograniczyć irański program nuklearny w zamian za zniesienie części sankcji przeciwko Teheranowi. Waszyngton podkreśla, że głównym celem umowy jest uniemożliwienie Iranowi uzyskania broni atomowej.