Sąd w Londynie skazał w czwartek 26-letniego Polaka, Włodzimierza Umańca, na dwa lata pozbawienia wolności za zniszczenie obrazu Marka Rothki (1903-1970) w galerii Tate Modern. Do zdarzenia doszło 7 października tego roku.
Umaniec (posługujący się również z rosyjska brzmiącą wersją nazwiska Vladimir Umanets) napisał pędzelkiem na obrazie Rothki czarnym tuszem: "Potencjalny przykład yellowizmu", nawiązując w ten sposób do tego szerzej nieznanego kierunku w sztuce, którego sam jest współzałożycielem.
Sędzia Roger Chapple uznał to za "działanie celowe, zaplanowane i rozmyślne". Według niego "niedopuszczalna jest promocja kierunku artystycznego (w tym przypadku yellowizmu) poprzez niszczenie innego artystycznego obiektu".
200 tys. funtów za usunięcie napisu
Odrestaurowanie obrazu, wycenionego przez ekspertów domu aukcyjnego Sotheby's na 5-9 mln funtów, kosztować będzie ponad 200 tys. funtów i wymagać wielomiesięcznych żmudnych prac, ponieważ Rothko znany jest z tego, że używał nietypowych materiałów.
Umaniec twierdził, że postąpił tak samo, jak reprezentant francuskiej awangardy Marcel Duchamp, który na wystawę w 1917 r. zgłosił pisuar nazwany fontanną i podpisany "R.Mutt". Obiekt odrzuciło jury wystawy, ale niektórzy do dziś uznają Duchampa za prekursora tzw. sztuki konceptualnej.
Umaniec przyznał się do swego czynu w wypowiedzi dla mediów, ale nie uznał go za przestępstwo. Twierdził, że w ten sposób podniósł wartość malowidła, ponieważ artyści niekoniecznie podpisują się pod tym, co sami stworzyli.
Niewywieszone dzieło sztuki
"Podpisany" przez Umańca obraz "Czarne na kasztanowym, namalowany w 1958 r. i podarowany galerii przez artystę w 1969 r., jest jednym z nielicznych dzieł amerykańskiego artysty, jakie posiada Tate Modern.
Należy do serii trzech obrazów powstałych w jego pracowni w odpowiedzi na zamówienie w 1958 roku dekoracji ściennej do wytwornej nowojorskiej restauracji przy Park Avenue, usytuowanej na najwyższym piętrze modernistycznego wieżowca Seagram. Płótna nigdy jednak tam nie zawisły. Według jednej wersji uznano je za nieodpowiednie, według innej rozmyślił się sam artysta.
Ekspresjonizm abstrakcyjny
Mark Rothko uważany jest za jednego z najważniejszych amerykańskich twórców nurtu malarstwa barwnych płaszczyzn w obrębie ekspresjonizmu abstrakcyjnego. W jego pracach kolor jest najistotniejszym elementem, a nadrzędną ideą - przekazanie emocjonalnego oddziaływania nasyconej barwy, osiągane poprzez szerokie, spokojne pociągnięcia pędzla na dużych powierzchniach.
Rothko urodził się w żydowskiej rodzinie na terenie obecnej Łotwy, w Dźwińsku (obecnie Daugavpils), w 1903 roku jako Markus Rotkowicz. W 1913 r. wraz z rodziną wyemigrował do USA. Studiował w Yale. Uważał, że rolą sztuki jest dawanie wyrazu surowym ludzkim emocjom.
Autor: zś//gak / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Tate Modern