Wtorek, 25 stycznia 35 osób zginęło, a 180 zostało rannych w zamachu bombowym na moskiewskim lotnisku Domodiedowo. Stan 35 rannych lekarze określają jako bardzo ciężki. Do konstrukcji bomby terroryści mogli użyć jednego z najpopularniejszych materiałów wybuchowych – trotylu.
Co to jest trotyl?
Trotyl nie jest najsilniejszym materiałem wybuchowym. Niewątpliwie jest on jednak materiałem najpopularniejszym i mającym najszersze zastosowanie. To właśnie trotylem najczęściej wypełnia się bomby, pociski armatnie, granaty ręczne itd. Siły wybuchu trotylu używa się też jako miernika siły innych eksplozji: siłę wybuchu bomby atomowej lub wodorowej określa się zwykle, podając jego równoważnik trotylowy, czyli masę trotylu, której eksplozja spowodowałaby równie wielki wybuch. (Bomba atomowa, która zniszczyła Hiroszimę miała siłę ok. 13 kiloton TNT).
W temperaturze pokojowej trotyl jest żółtawym, krystalicznym ciałem stałym. Do napełniania pocisków i min używany jest w postaci lanej lub prasowanej. Podpalony topi się jak plastik. Dopiero wybuch mniejszego ładunku, zapalnika, powoduje niszczącą eksplozję.
Luzem przeważnie występuje w jako walcowy 75 g nabój wiertniczy (wykorzystywany w górnictwie i budownictwie). Dwustugramowa kostka jest wielkości paczki papierosów. Czterysta gramów wystarczy aby doszczętnie zniszczyć samochód. Ładunek o sile równej eksplozji 4 kg trotylu, w zamkniętym pomieszczeniu, np. w domu jest w stanie zniszczyć budynek.
Co się dzieje w chwili wybuchu?
Prędkość wybuch trotylu jest ogromna. Wynosi, w zależności od jego gęstości od 4700 m/s do 5200 m/s. Wybuch trwa 0,00001 (jedną stu-tysięczną sekundy). W chwili wybuchu temperatura sięga nawet 3000 stopni Celsjusza. W ułamek sekundy później powstaje fala podmuchowa. Eksplozji materiału kruszącego towarzyszy tak nagły wzrost ciśnienia, że powstały impuls sprężonego gazu tworzy falę uderzeniową, zwaną także falą podmuchową, która rozchodzi się z prędkością ponaddźwiękową.
Właśnie fala podmuchowa uderzająca w dany obiekt dokonuje największych zniszczeń. Fala oddziałuje na obiekt zaledwie kilka milisekund (tysięcznych części sekundy), lecz to wystarczy. Za falą podmuchową podąża obszar znacznie obniżonego ciśnienia, który może powodować dalsze zniszczenia. Obiekty nadwyrężone falą podmuchową są kompletnie dewastowane nagłym spadkiem ciśnienia. Ten efekt wtórny jest zwykle słabszy od przejścia samej fali, lecz za to obiekt znajduje się w zasięgu niskiego ciśnienia znacznie dłużej. Bywa, że w budynkach oddalonych nieco od miejsca upadku bomby szyby są wessane do wewnątrz, a nie wydmuchiwane z ram.
Eksplozja w zamkniętym pomieszczeniu jest wielokrotnie bardziej niszczycielska niż na otwartej przestrzeni. Fala uderzeniowa nie może swobodnie się rozejść tylko odbija się od ścian potęgując zniszczenia. W chwili wybuchu uwalniają się też toksyczne gazy. Przy wybuchu najczęściej stosowanych materiałów wybuchowych tworzy się średnio około 1000 litrów produktów gazowych na każdy kilogram materiału wybuchowego. Gazy mogą być nie tylko silnie toksyczne ale również same mieć właściwości wybuchowe.
Jaka jest odległość działania bombySzczególnie niebezpieczne są odłamki które rykoszetami mogą razić ludzi nawet nie będących bezpośrednio narażonych na działanie fali, dlatego terroryści często wypełniają ładunki metalowymi przedmiotami: kulkami do łożysk, śrubami czy gwoździami. Do zwykłej aktówki można włożyć 15 kostek po 400 gramów tego materiału, czyli wnieść w niej nawet 6 kilogramów. Siła wybuchu kilograma trotylu powoduje że mała stalowa kulka od łożyska jest w stanie zabić człowieka oddalonego od miejsca wybuchu nawet o 500 metrów.
web/pk