Choć na szkicach miejskich architektów powstało ich znacznie więcej niż w rzeczywistości, w Poznaniu nie brakuje budynków typowych dla okresu PRL. Zapraszamy na spacer po charakterystycznych budynkach modernizmu i socrealizmu w centrum stolicy Wielkopolski.
Proponowana trasa:
Gajowa - Zwierzyniecka - Rondo Kaponiera - Św. Marcin - Kościuszki - Ratajczaka - Ogrodowa - Piekary - Św. Marcin - Gwarna - 27 Grudnia - Paderewskiego - Stary Rynek
1) Wieżowiec Zjednoczenia Przemysłu Ceramiki Budowlanej
2) Blok Marago
3) Biurowiec Geomat
4) Dom studencki "Jowita"
5) Hotel Merkury
6) Rondo Kaponiera
Wszystkie te budynki były częścią większego modernistycznego założenia w tej części miasta, które realizowano w latach 60. XX w. Co ciekawe, budynek Marago nazywany jest "blokiem z zupek w proszku". - Budynek wybudowano przez firmę Amino, najbardziej znanego poznańskiego producenta żywności - wyjaśnia Marcin Stachowiak, autor bloga Modernistyczny Poznań.
Samo rondo Kaponiera wybudowano nieco później - otwarto je w 1973 r.
CZYTAJ WIĘCEJ O DS JOWITA I RONDZIE KAPONIERA
7) Collegium Historicum (Dom Partii)
Budynek powstał w latach 1948-50 w miejscu dawnego budynku intendentury. Jest mieszanka socrealizmu i modernizmu. Po lat 90. służył jako siedziba Komitetu Wojewódzkiego PZPR. Od komunistów przejeli go studenci. Obecnie mieści się w nim Wydział Historii UAM.
8) Collegium Altum
9) Wieżowiec Miastoprojektu
10) Collegium Novum
Czerwony wieżowiec Collegium Altum to jeden z najbardziej charakterystycznych budynków w Poznaniu. Jego budowa trwała blisko 20 lat a kolor jest dziełem przypadku. Założeniem projektantów było, by budynek miał wyrazisty kolor. Problem w tym, że blacha, z której wykonano elewację była jedynie w szarych barwach. Dlatego postanowiono ją założyć tyłem do przodu - z drugiej strony blachę zabezpieczono właśnie czerwoną farbą.
Budynek Miastoprojektu to natomiast pierwszy poznański wieżowiec. Powstał w latach 1948-50 dla Ministerstwa Budownictwa. - To jeden z udanych socrealistycznych budynków w Poznaniu. Brak jest w nim typowych dla tego okresu płaskorzeźb i innych ozdobników przedstawiających robotników, górników i innych komunistycznych herosów - zauważa Stachowiak.
Obok wieżowca znajduje się Collegium Novum, zbudowane pod koniec lat 60. Wcześniej w tym miejscu planowano wybudowanie "socrealistycznego pałacu" - budynku rozgłośni Polskiego Radia.
CZYTAJ WIĘCEJ O COLLEGIUM ALTUM I O SOCREALISTYCZNYM POZNANIU
11) Hotel Poznań
Dzisiejszy Novotel a wcześniej hotel Poznań, powstał w latach 70. z wielkiej płyty. Przez lata był najważniejszym i największym hotelem Poznania, a o sukcesie w dużej mierze zadecydowała lokalizacja - nieopodal Dworca Głównego PKP i Międzynarodowych Targów Poznańskich. Po zmianie właściciela, na przełomie XX i XXI wieku obiekt przeszedł gruntowną modernizację - należący obecnie do Novotelu budynek ocieplono, zyskał nowoczesną elewację.
12) Dom Żołnierza
Dom Żołnierza to natomiast kolejny przykład mieszanki socrealizmu z modernizmem. - Przedwojenny budynek zaprojektowany przez Władysława Czarneckiego był obiektem czysto modernistycznym. Jednak powojenna odbudowa nieco zmieniła jego formę - wyjaśnia Stachowiak.
Od 1956 r. funkcjonuje w nim Teatr Muzyczny.
13) Wieżowce przy ul. Piekary
14) Kamienica "Telewizory"
15) Wieżowce Alfy
Trzy 15-kondygnacyjne wieżowce przy ul. Piekary wybudowano w 1966 r. i miały być częścią składową Trasy Piekary. Arteria szybkiego ruchu z linią szybkiego tramwaju miała przecinać miasto w linii północ-południe. W tym celu w latach siedemdziesiątych wyburzono m.in. kamienicę narożnikową przy ulicach Czerwonej Armii i Piekary, w której mieścił się m.in. Teatr Lalki i Aktora "Marcinek" oraz kamienicę przy skrzyżowaniu dzisiejszych ulic Św. Marcin i Al. Marcinkowskiego. Z wyburzania kolejnych kamienic zrezygnowano wobec braku pieniędzy na budowę drogi. Trasa nigdy nie powstała.
W miejscu zniszczonych kamienic przy ul. Św. Marcin powstała kamienica nazywana potocznie "Telewizorami". Wszystko za sprawą wielkiego neonu, który znajdował się na jej szczycie, reklamujacego sklep znajdujący się na parterze.
Kamienice rozbierano z kolei przy budowie Domu Towarowego "Centrum" czyli popularnej "Alfy". Pięć wieżowców to symbol poznańskiego modernizmu. Co ciekawe, bliźniacze budynki miały powstać na równoległej ulicy 27 Grudnia.
16) Dom Książki
17) Okrąglak
18) Domar
19) Budynek Społem
Wszystkie cztery budynki znajdują się tuż obok siebie. Zdecydowanie najciekawszym z nich jest Okrąglak, otwarty 29 stycznia 1955 roku. Był to pierwszy powojenny dom towarowy w Poznaniu. Budynek powstawał w latach 1949 – 1954 w miejscu zniszczonego podczas wojny Banku Cukrownictwa. Zaprojektował go Marek Leykam. Obok Okrąglaka powstał drugi budynek zrealizowany w podobnym stylu. w latach 60. powstała koncepcja potężnego podśwuietlanego neonu w postaci koguta, który miał znaleźć się na dachu Okraglaka. Projektu nie zrealizoawano.
20) Arsenał
Modernistyczny budynek na Starym Rynku to najbardziej kontrowersyjna budowla tego okresu w Poznaniu obok biurowców Alfy. Oddano go do użytku w 1962 r. Pierwotnie zakładano, że znajdą się w nim punkt Cepelii, sklep z tekstyliami, pracownie krawieckie oraz sklep i serwis RTV. Dziś budynek służy Galerii Miejskiej, księgarni oraz pubowi. Plany przebudowy budynku wracają co kilka lat.
Autor: Filip Czekała / Źródło: TVN 24 Poznań
Źródło zdjęcia głównego: modernistyczny-poznan.blogspot.com / targeo.pl | Marcin Stachowiak