Przejęli ponad 200 samolotów. To był największy łup wojenny w dziejach polskiego oręża

Źródło:
TVN 24 Poznań, PAP
Tak wybuchło Powstanie Wielkopolskie
Tak wybuchło Powstanie WielkopolskieTVN 24 Poznań
wideo 2/9
Tak wybuchło Powstanie WielkopolskieTVN 24 Poznań

Poznań świętuje 105. rocznicę zdobycia przez powstańców wielkopolskich lotniska Ławica i hali sterowców. Wydarzenie to miało istotny wpływ na przebieg powstania, ale także na rozwój polskiego lotnictwa. Ze zdobytego sprzętu sformowano kilka eskadr lotniczych.

Powstanie Wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu. Niemcy, wzburzeni polskimi uroczystościami towarzyszącymi wizycie Ignacego Jana Paderewskiego, zorganizowali przemarsz oddziałów wojskowych przez miasto. Podczas przemarszu żołnierze zrywali sztandary i chorągwie koalicyjne i polskie, a po zmroku rozpoczęli strzelaninę z funkcjonariuszami Prezydium Policji. Dowódcy polscy wydali rozkaz zdobycia budynku, a po jego opanowaniu zawarli z wrogami porozumienie, na mocy którego Niemcy opuścili Prezydium z bronią w ręku. Wkrótce Polacy przejęli Dworzec Główny, Pocztę Główną i część fortyfikacji miejskich. 28 grudnia zdobyli Cytadelę, fort Grolmann i arsenał przy ul. Wielkie Garbary. Komisariat Narodowej Rady Ludowej utworzył Komendę Główną Wojsk Powstańczych z kapitanem Stanisławem Taczakiem na czele.

W pierwszym okresie walk, do końca roku 1918, Polakom udało się zdobyć większą część Poznania. Lotniska w podpoznańskiej wsi Ławica i hali sterowców w podpoznańskich Winiarach nie udało im się jednak przejąć.

Pomysł dziennikarzy

Stacja Lotnicza Poznań w Ławicy miała wtedy zaledwie sześć lat. Inicjatorami powstania poznańskiego lotniska byli dziennikarze, a konkretniej redakcja "Posener Tageblatt". Początkowo chciała ona ufundować samolot dla stacjonujących tu żołnierzy. Akcja nabrała jednak niesamowitego rozpędu. Pomysł poparły władze miasta i prowincji, a także cesarz Wilhelm II, którego imię miała otrzymać maszyna. Poznaniacy nie szczędzili grosza i szybko zebrano potrzebne środki.

Samolot "Poznań" ufundowany dla Stacji Lotniczej w Ławicy ze środków zebranych przez redakcję "Posener Tageblatt", rok 1913Archiwum Portu Lotniczego Ławica

Wtedy postanowiono pójść o krok dalej i dziennikarze zaproponowali, by wybudować w Poznaniu lotnisko. Ze swym pomysłem pojechali do Berlina, by przekonać władze. Te, mimo początkowo sceptycznego nastawienia, zgodziły się na realizację planu. 

Trzy hale Stacji Lotniczej w Ławicy w 1913 rPosener Tageblatt

Szacuje się, że podczas powstania Wielkopolskiego na lotnisku stacjonowało 200 żołnierzy, z czego 40 było Polakami. Prawdopodobnie to dzięki nim powstańcy znali rozmieszczenie i zawartość magazynów, hangarów i koszar.

Krótka walka

Decyzję o ataku na lotnisko podjęto w nocy 4 na 5 stycznia 1919 roku. 5 stycznia stacjonujący na lotnisku Niemcy nie zgodzili się na pokojowe oddanie stacji. W zaistniałej sytuacji przystąpiono do działania. Najpierw odcięto łączność lotniska z Berlinem i pozbawiono je prądu. Bezpośredni atak zaplanowano na poranek 6 stycznia.

Szturm rozpoczął się o godzinie 6.30 ostrzałem z armat ze Wzgórza Berlińskiego przy dzisiejszej ulicy Przytocznej na Sytkowie. Równocześnie nastąpił atak piechoty. Po krótkiej walce Niemcy złożyli broń.

Hala pełna maszyn

Tego samego dnia powstańcy zdobyli halę sterowców na Winiarach. Olbrzymi hangar oddano do użytku w 1913 r. Metalowa konstrukcja z drewnianym stelażem, o długości około 170 metrów i szerokości 60 metrów, dobrze widoczna była z centrum – doskonale dostrzec ją można było m.in. z ul. Mickiewicza, mostu Teatralnego czy dzisiejszej al. Niepodległości.

Widok na halę sterowców z ulicy Mickiewicza w 1934 rokuNAC

Powstał z dala od zabudowań, ale w niedalekim sąsiedztwie Cytadeli, wewnątrz pierścienia 18 fortów okalających Twierdzę Poznań.

Powstańcy wewnątrz hali powstańcy znaleźli ponad 200 samolotów, a wśród nich fokkery, halbestadty i albatrosy, a także trzy balony obserwacyjne oraz części, kadłuby i elementy wyposażenia.

Pocztówka z poznańską halą Zeppelinówshareif | poznan.wikia.com (CC BY 3.0)

Wielki łup

Majątek zdobyty na lotnisku i w niemieckiej hali sterowcowej na poznańskich Winiarach umożliwił stronie polskiej rozpoczęcie prac nad organizacją własnego lotnictwa. Przejęty sprzęt lotniczy uznawany jest za największy łup wojenny w dziejach polskiego oręża.

Sprzęt wart około 200 mln marek niemieckich szybko oznaczono biało-czerwoną szachownicą. Pierwsze samoloty w polskich barwach pojawiły się nad Poznaniem już dzień po przejęciu hali zeppelinów i Ławicy. Sformowano z niego potem kilka eskadr lotniczych, dających początek polskiemu lotnictwu.

Zdobycze powstańców potwierdził rozejm w Trewirze, podpisany przez Niemcy i państwa Ententy 16 lutego 1919 r. W myśl jego ustaleń front wielkopolski został uznany za front walki państw sprzymierzonych. Ostateczne zwycięstwo przypieczętował podpisany 28 czerwca 1919 r. traktat wersalski, w którego wyniku do Polski powróciła prawie cała Wielkopolska.

W 1925 roku Winiary stały się dzielnicą Poznania. Piętnaście lat później, gdy miastem znów rządzili niemieccy okupanci, zdecydowano o przyłączeniu Ławicy do Poznania.

Autorka/Autor:Filip Czekała

Źródło: TVN 24 Poznań, PAP

Źródło zdjęcia głównego: poznan.wikia.com (CC BY 3.0) | shareif

Pozostałe wiadomości

Z najnowszego sondażu Ipsos wynika, że Karol Nawrocki ma już tylko 4 punkty procentowe przewagi nad trzecim Sławomirem Mentzenem. Prokuratura skierowała do sądu akt oskarżenia wobec Alvina Gajadhura, doradcy społecznego prezydenta Andrzeja Dudy. Zbigniew Ziobro przeprosił Wielką Orkiestrę Świątecznej Pomocy po tym, jak wezwał go do tego Jurek Owsiak. Oto pięć rzeczy, które warto wiedzieć w sobotę 15 marca.

Najnowszy sondaż, doradca prezydenta oskarżony, Ziobro przeprosił WOŚP

Najnowszy sondaż, doradca prezydenta oskarżony, Ziobro przeprosił WOŚP

Źródło:
PAP, TVN24

Specjalny wysłannik Donalda Trumpa Steve Witkoff, który w czwartek odwiedził Moskwę, musiał czekać osiem godzin na spotkanie z prezydentem Władimirem Putinem - podał portal brytyjskiej telewizji Sky News. Putin w tym czasie miał być zajęty spotkaniem z Alaksandrem Łukaszenką.

Witkoff czekał wiele godzin. Tak Putin pokazał, kto "jest szefem"

Witkoff czekał wiele godzin. Tak Putin pokazał, kto "jest szefem"

Źródło:
Sky News

Spotkanie ministrów spraw zagranicznych grupy G7 w Kanadzie zakończyło się przyjęciem wspólnego stanowiska w sprawie Ukrainy i poparcia dla rozejmu z Rosją. Po rozmowach szefowa kanadyjskiej dyplomacji Melanie Joly przekazała też, że rozmawiała z sekretarzem stanu Marco Rubio i przekazała mu, że "suwerenność Kanady nie podlega dyskusji". Dodała, że goście szczytu przybyli z przekonaniem, że wypowiedzi Donalda Trumpa o 51. stanie należy "potraktować z humorem". - Powiedziałam im: "To nie żart". Kanadyjczycy są zaniepokojeni - zaznaczyła.

Ministrowie mieli "potraktować z humorem" narrację Trumpa. Szefowa MSZ Kanady: to nie żart

Ministrowie mieli "potraktować z humorem" narrację Trumpa. Szefowa MSZ Kanady: to nie żart

Źródło:
PAP, CBC

W piątek wieczorem w centrum Krakowa kobieta wjechała samochodem do sklepu z winami. Tłumaczyła, że pomyliła pedał gazu z hamulcem. Sklep był już zamknięty, nic jej się nie stało.

"Pomyliła pedały" i wjechała do sklepu z winami

"Pomyliła pedały" i wjechała do sklepu z winami

Źródło:
TVN24

Andrzej Halicki, europoseł KO powiedział, że z grupy Europejskich Konserwatystów i Reformatorów w Parlamencie Europejskim, do której należy PiS, tylko polscy deputowani głosowali przeciwko rezolucji uznającej Tarczę Wschód za projekt flagowy Unii Europejskiej. Wyjaśnił też, że przedstawiciele PiS współtworzyli unijny dokument. Jego zdaniem decyzja o głosowaniu przeciwko "zapadła w Warszawie".

Europosłowie PiS współtworzyli rezolucję, a potem zagłosowali przeciw. "Decyzja zapadła w Warszawie"

Europosłowie PiS współtworzyli rezolucję, a potem zagłosowali przeciw. "Decyzja zapadła w Warszawie"

Źródło:
TVN24

Naczelny Sąd Administracyjny uchylił postanowienie sądu w Poznaniu, odrzucające odwołanie od opłaty nałożonej za brak obowiązkowego ubezpieczenia OC - przekazało Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich. Jak podkreślił RPO Marcin Wiącek, który interweniował w tej sprawie, do tej pory sądy odrzucały takie skargi, uznając, że Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny "nie jest organem administracji publicznej".

Jeden dzień spóźnienia, 1870 złotych kary. Jest decyzja sądu

Jeden dzień spóźnienia, 1870 złotych kary. Jest decyzja sądu

Źródło:
PAP

Mieliśmy dzisiaj dobre rozmowy z Rosją i Ukrainą - oświadczył w piątek Donald Trump podczas swojego wystąpienia w siedzibie resortu sprawiedliwości. Mówił, że uzyskanie zgody na zawieszenie broni od Rosji "nie jest łatwe". - To trudne, ale myślę, że to robimy - dodał prezydent USA.

Trump o negocjacjach z Rosją: to nie jest łatwe

Trump o negocjacjach z Rosją: to nie jest łatwe

Źródło:
PAP

Departament rolnictwa USA poprosił duńskich hodowców kur o dostawy jaj, których brakuje w sklepach z powodu ptasiej grypy. Kwestia ta może być kartą przetargową w napiętych relacjach między Danią, Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi.

Duże kłopoty w USA. "Zapytali, ile możemy dostarczyć"

Duże kłopoty w USA. "Zapytali, ile możemy dostarczyć"

Źródło:
PAP

To będzie największy przetarg w Europie. W kwietniu będzie ogłoszony, później pozostanie kilka tygodni na rozstrzygnięcie - powiedział  w programie "#BezKitu" w TVN24 wicepremier, minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski, pytany o laptopy dla uczniów. 

Rząd szykuje największy taki przetarg w Europie

Rząd szykuje największy taki przetarg w Europie

Źródło:
tvn24.pl

Aktor i reżyser Jesse Eisenberg wspominał w rozrywkowym programie "Tonight Show", że niedługo po nadaniu mu polskiego obywatelstwa, pojawiła się informacja o pracach nad powszechnymi szkoleniami wojskowymi w Polsce. Na jego słowa zareagował w piątek Donald Tusk. "Drogi Jesse, przygotuj się! Jutro będę miał dla ciebie wiadomości" - napisał premier.

"Jesse, przygotuj się!" Tusk odpowiada na słowa gwiazdora

"Jesse, przygotuj się!" Tusk odpowiada na słowa gwiazdora

Źródło:
tvn24.pl

Od czwartkowego wieczora na północy Włoch występują bardzo silne opady. Jednym z miast, które zostały najmocniej dotknięte przez gwałtowną pogodę, stała się Florencja. Władze wydały czerwone alerty, dotyczące najbardziej ekstremalnych zjawisk, zamknęły część placówek edukacyjnych i zaapelowały do mieszkańców i turystów o zachowanie ostrożności.

Czerwone alerty, zamknięte szkoły, ewakuacje

Czerwone alerty, zamknięte szkoły, ewakuacje

Źródło:
Reuters, BBC

Wiceprezydent USA JD Vance został wybuczany przez publiczność w sali koncertowej w Waszyngtonie tuż przed koncertem Narodowej Orkiestry Symfonicznej. "Zrujnowałeś to miejsce!" - krzyczał jeden z widzów.

JD Vance wybuczany w Waszyngtonie. "Zrujnowałeś to miejsce"

JD Vance wybuczany w Waszyngtonie. "Zrujnowałeś to miejsce"

Źródło:
Guardian

Stan papieża Franciszka jest stabilny, dlatego lekarze postanowili nie wydawać zapowiedzianego na piątek biuletynu medycznego - poinformowało watykańskie biuro prasowe. Ojciec święty przebywa od czterech tygodni w szpitalu z powodu obustronnego zapalenia płuc.

Watykan o stanie zdrowia papieża. Nowy komunikat 

Watykan o stanie zdrowia papieża. Nowy komunikat 

Źródło:
PAP

Prokuratura ustaliła, że Dorota G. z Leżajska zamordowała swojego ośmioletniego syna, podając mu środek rozkurczający mięśnie gładkie oskrzeli, a następnie dusząc. Grozi jej dożywocie.

Zabójstwo ośmiolatka. Matka miała mu podać atropinę i udusić

Zabójstwo ośmiolatka. Matka miała mu podać atropinę i udusić

Źródło:
PAP

W Europie wracają przypadki zachorowań na odrę. Światowa Organizacja Zdrowia zwraca uwagę, że ich liczba lawinowo rośnie. Jak nie będziemy szczepić dzieci, to skończy się epidemią. Pojawiają się przypadki śmiertelne. 

Lawinowo rośnie liczba chorych na odrę. Grozi nam epidemia?

Lawinowo rośnie liczba chorych na odrę. Grozi nam epidemia?

Źródło:
Fakty TVN

Były premier Mateusz Morawiecki poparł w Bukareszcie kandydaturę George Simiona w rumuńskich wyborach prezydenckich. Prawicowa partia AUR, której lideruje Simion, należy do partii Europejskich Konserwatystów i Reformatorów w Parlamencie Europejskim, tak samo jak PiS. Poparcia Simionowi udzielił wcześniej Calin Georgescu, prorosyjski i prawicowy polityk, który niespodziewanie wygrał pierwszą turę anulowanych wyborów w ubiegłym roku.

Morawiecki poparł kandydata w Rumunii

Morawiecki poparł kandydata w Rumunii

Źródło:
PAP

Poruszający się na elektrycznym wózku inwalidzkim 43-latek usłyszał zarzut dotyczący potrącenia idącej chodnikiem kobiety. Kilka dni później miał popełnić podobny czyn. Tym razem ofiarą padła pielęgniarka rzeszowskiego szpitala.

Wjechał wózkiem inwalidzkim w kobietę na chodniku, a potem w pielęgniarkę

Wjechał wózkiem inwalidzkim w kobietę na chodniku, a potem w pielęgniarkę

Źródło:
PAP

Koniec z bumelanctwem w Sejmie. Nie byłeś na posiedzeniu i nie masz usprawiedliwienia? To będzie kara - finansowa. Jak duża i kto i z jakiego ugrupowana może mieć największy problem?

"Do tej pory kary były śmieszne". Teraz posłowie mogą stracić "bardzo duże pieniądze"

"Do tej pory kary były śmieszne". Teraz posłowie mogą stracić "bardzo duże pieniądze"

Źródło:
Fakty po Południu TVN24

Prezesie Kaczyński, ludzie byli gotowi wam zapomnieć wiele rzeczy, ale tego naród wam nie wybaczy - powiedział premier Donald Tusk. Odniósł się do głosowania w Parlamencie Europejskim dotyczącego polityki obronnej. Przedstawiciele PiS i Konfederacji nie poparli rezolucji w tej sprawie. Jak mówił na nagraniu Tusk, "oni zagłosowali przeciwko wzmocnieniu zdolności obronnych Polski na naszej wschodniej granicy z Rosją i Białorusią". - To naprawdę na odległość pachnie zdradą - ocenił.

Donald Tusk o PiS. "Na odległość pachnie zdradą"

Donald Tusk o PiS. "Na odległość pachnie zdradą"

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Policja szuka dwóch mężczyzn, którzy w grudniu zaatakowali w Toszku (woj. śląskie) przechodnia. Opublikowano nagranie z monitoringu, na którym widać poszukiwanych oraz towarzyszące im osoby.

Spryskali gazem, skopali i pobili. Policja publikuje nagranie i prosi o pomoc

Spryskali gazem, skopali i pobili. Policja publikuje nagranie i prosi o pomoc

Źródło:
tvn24.pl

Hongkoński gigant CK Hutchison znalazł się w ogniu krytyki po decyzji o sprzedaży strategicznych portów na Kanale Panamskim amerykańskiej spółce BlackRock. "To zdrada wszystkich Chińczyków" - napisano w oświadczeniu zamieszczonym przez pekińskie Biuro do Spraw Hongkongu i Makau.

"Zdrada wszystkich Chińczyków". Głos z Pekinu

"Zdrada wszystkich Chińczyków". Głos z Pekinu

Źródło:
tvn24.pl

Do wrocławskiego szpitalu trafiło dziecko z błonicą. To bardzo rzadko występująca choroba zakaźna gardła i krtani. Do zakażenia doszło prawdopodobnie podczas pobytu w Afryce. Lekarze określają stan małego pacjenta jako ciężki.

Sześcioletnie dziecko zakażone błonicą, jest w ciężkim stanie

Sześcioletnie dziecko zakażone błonicą, jest w ciężkim stanie

Aktualizacja:
Źródło:
tvn24.pl/PAP

10 lat więzienia dla matki małego Leona i jej partnera. Taki wyrok zapadł w Sądzie Okręgowym Warszawa-Praga w Warszawie. Zdaniem śledczych, w sierpniu 2022 roku dziecko wpadło do wrzątku, a jego opiekunowie nie wezwali pomocy. Leon umierał przez tydzień, potem jego ciało zakopano w lesie. Wyrok jest nieprawomocny.

Poparzony Leon umierał tydzień. Wyrok w sprawie śmierci czterolatka

Poparzony Leon umierał tydzień. Wyrok w sprawie śmierci czterolatka

Źródło:
tvnwarszawa.pl, PAP
Szef Sztabu Generalnego pod lupą prokuratury

Szef Sztabu Generalnego pod lupą prokuratury

Źródło:
tvn24.pl
Premium

Wojsław Torden, były dowódca rosyjskiej paramilitarnej bojówki Rusicz, został skazany przez sąd w Helsinkach na dożywocie za zbrodnie wojenne popełnione na wschodzie Ukrainy w 2014 roku. Torden walczył po stronie prorosyjskich separatystów w Donbasie.

Walczył w Donbasie. Dowódca rosyjskiej bojówki usłyszał wyrok za zbrodnie wojenne

Walczył w Donbasie. Dowódca rosyjskiej bojówki usłyszał wyrok za zbrodnie wojenne

Źródło:
PAP

Komisja Europejska opublikowała alert dotyczący nielegalnego importu sklejki brzozowej z Rosji i Białorusi, który narusza sankcje nałożone po inwazji na Ukrainę. O sprawie informowaliśmy niedawno w reportażu Filipa Folczaka w "Superwizjerze". "Rosyjscy i białoruscy producenci korzystają z usług firm z krajów trzecich, które przepakowują i ponownie etykietują ich produkty" - zaalarmowano. Jak podaje organizacja ekologiczna Earthsight, to pierwszy raz w historii, kiedy ukazuje się tego rodzaju alert dotyczący łamania sankcji.

Jest ruch Komisji Europejskiej w sprawie "krwawej sklejki"

Jest ruch Komisji Europejskiej w sprawie "krwawej sklejki"

Źródło:
tvn24.pl

Oddano Unii Europejskiej kontrolę nad Wojskiem Polskim, odebrano państwom decyzyjność w sprawach obrony - tak europosłowie PiS tłumaczą, dlaczego głosowali przeciw rezolucji Parlamentu Europejskiego dotyczącej między innymi Tarczy Wschód. Twierdzą też, że projekt nie jest realizowany. Ich tezy wprowadzają w błąd opinię publiczną.

Tarcza Wschód: co już zrobiono. Manipulacje PiS po głosowaniu w PE

Tarcza Wschód: co już zrobiono. Manipulacje PiS po głosowaniu w PE

Źródło:
Konkret24

Europoseł KO Krzysztof Brejza zawiadomił prokuraturę w związku z wizytą Karola Nawrockiego w Moskwie w 2018 roku. Kandydat PiS był o to pytany na konferencji prasowej. - Jako dyrektor Muzeum II Wojny Światowej prowadziłem politykę historyczną, politykę pamięci - odpowiedział. Przekonywał, że to właśnie był cel jego wizyty w stolicy Rosji. - Nie wiem, o co chodzi panu Brejzie. Wykonywałem swoje obowiązki - dodał.

"Przemilczana" wizyta w Moskwie. Brejza zawiadamia, Nawrocki tłumaczy

"Przemilczana" wizyta w Moskwie. Brejza zawiadamia, Nawrocki tłumaczy

Źródło:
PAP, TVN24
„Może to właśnie tej niewidzialnej ręki algorytmów rządzący w Polsce obawiają się najbardziej”

„Może to właśnie tej niewidzialnej ręki algorytmów rządzący w Polsce obawiają się najbardziej”

Źródło:
tvn24.pl
Premium

"Mickey 17" to pierwsza od "Parasite" fabuła wyreżyserowana przez Bonga Joon Ho. Na takie filmy warto cierpliwie czekać, bo "Mickey 17" to kolejny kinowy popis Koreańczyka. Reżyser tworzy absurdalną wręcz satyrę na rzeczywistość, która nie oszczędza nam absurdów. I jak nigdy wcześniej upomina się o szacunek wobec każdej żywej istoty. "Mickey 17" to również dowód na to, że takiego Roberta Pattinsona jak w tym filmie, nigdy dość, nawet jeśli pojawia się w 18 wcieleniach. O filmie, który do kin polskich trafił w piątek, pisze Tomasz-Marcin Wrona w ramach cyklu "Wybór Wrony".

"Jak to jest, gdy umierasz?". Twórca "Parasite" nie bierze jeńców

"Jak to jest, gdy umierasz?". Twórca "Parasite" nie bierze jeńców

Źródło:
tvn24.pl