Walczą o ocalenie synagogi. Hitlerowcy zamienili ją w pływalnię dla żołnierzy, teraz niszczeje

Źródło:
TVN24 Poznań
Poznań. Manifestacja w obronie Nowej Synagogi
Poznań. Manifestacja w obronie Nowej SynagogiTVN24
wideo 2/2
Poznań. Manifestacja w obronie Nowej SynagogiTVN24

"To jest zabytek" - skandowało kilkadziesiąt osób pod Nową Synagogą w Poznaniu. Budynek, który podczas II wojny światowej Niemcy zamienili w pływalnię, od 2011 roku stoi pusty i niszczeje. Poznańscy społecznicy chcą, by został wpisany do rejestru zabytków i jego właściciel był zobligowany do jego właściwego zabezpieczenia.

Nowa Synagoga została otwarta 5 września 1907 roku. "Gmach, który kosztował przeszło 900 tysięcy marek, zbudowany jest przez żydowską firmę berlińską w stylu romańsko maurytańskim i uderza artystyczną harmonją form. Przed synagogą zgromadziło się kilka tysięcy ludzi" - pisał Kurier Poznański.

Na uroczystości pojawili się najważniejsi przedstawiciele niemieckich wtedy władz miasta. "Rabin dr. Feilchenfeld otworzył główną bramę, poczem wśród dźwięków kapeli wojskowej i śpiewów chóralnych przeniesiono torę do nowej synagogi. Rabin wygłosił kazanie i modlitwę za panującego. Około godziny 1. po południu zakończono uroczystość odśpiewaniem chorału" - opisywał dziennik.

Synagoga mogła pomieścić 1200 wiernych. Była jedną z najbardziej monumentalnych świątyń żydowskich w Europie Środkowej. Została zaprojektowana przez berlińską firmę Cremer & Wolfenstein, która wygrała konkurs na projekt budynku i wybudowała go w zaledwie półtora roku.

Była symbolem bogactwa poznańskich Żydów - koszt jej budowy wynosił milion marek. Dla porównania Zamek Cesarski, który otwarto w 1910 roku, kosztował 5 mln marek.

Kąpali się w basenach dla Wehrmachtu

Jako miejsce kultu religijnego Nowa Synagoga służyła do 9 września 1939 r. Hitlerowcy zniszczyli obiekt, usuwając z niego m.in. wszystkie gwiazdy Dawida. Ostatecznym aktem zbezczeszczenia świątyni było urządzenie w nim pływalni dla żołnierzy Wehrmachtu.

- Niemcy chwalili się w niemieckiej prasie tym, że z żydowskiego domu modlitwy synagogi zrobili pływalnię dla żołnierzy Wehrmachtu - mówi Maciej Krajewski ze stowarzyszenia Łazęga Poznańska.

Po wojnie budynek nie zmienił swojej funkcji. Dopiero w 2002 roku obiekt odzyskała poznańska gmina żydowska. Mimo to pływalnia funkcjonowała jeszcze kolejne dziewięć lat. - Niestety nasze miasto, my wszyscy korzystaliśmy przez kolejne 66 lat po wojnie z tego miejsca jako pływalni. Młodzież i dzieci uczyły się pływać po powierzchni, a cała historia gdzieś odeszła w głębinę zapomnienia - podkreśla Krajewski.

Niemieccy artyści z fragmentów poznańskiej synagogi zbudują gabinet Hitlera
Niemieccy artyści z fragmentów poznańskiej synagogi zbudują gabinet Hitlera (2014 r.)06.08| Niemieccy artyści H. Hoheisel i Andreas Knitz rozpoczęli demontaż części wyposażenia pływalni, założonej podczas II wojny światowej przez nazistów w budynku dawnej synagogi przy ulicy Wronieckiej w Poznaniu. Elementy te zostaną wypożyczone, by stać się częścią instalacji w ramach wystawy "Oko pamięci", której otwarcie nastąpi we wrześniu w Centrum Kultury ZAMEK w Poznaniu. Artyści z fragmentów zbezczeszczonej przez nazistów świątyni zbudują gabinet Hitlera. - Artyści postanowili zbezcześcić tą siedzibę władzy, przygotowywaną dla Hitlera w Poznaniu - mówi Zofia Starikiewicz z CK Zamek. TVN24 Poznań

Miała zostać zamieniona w hotel

Jak przypomina, gmina żydowska apelowała między innymi do władz miasta, żeby tutaj stworzyć Centrum Dialogu i miejsce poświęcone Żydom poznańskim i polskim. - Niestety ta inicjatywa upadła – wyjaśnia Krajewski.

Gmina żydowska w 2013 roku starała się, by powstał w niej hotel jednej ze znanych sieci. Gdy te plany nie wyszły, w 2019 roku sprzedała budynek spółce Omers, która deklarowała, że budynek zaadaptuje na cele hotelowe. Do dzisiaj jednak tak się nie stało. Półtora roku temu portal architekturaibiznes.pl informował, że inwestor planuje ogłosić konkurs, który pomoże wypracować nową funkcję i formę tego obiektu. Mimo to budynek cały czas stoi pusty.

W czerwcu w Nowej Synagodze wybuchł pożar. - Pożarem objęty był hol wejściowy, gdzie paliły się głównie znajdujące się tam śmieci. Pożar został ugaszony, a pomieszczenia oddymione przy użyciu wentylatorów - informował kapitan Krzysztof Załęski z poznańskiej straży pożarnej.

Pożar wybuchł 11 czerwcamł. ogn. Szymon Hibner / KM PSP Poznań

Deszcz leje się do środka, odkrył oryginalne polichromie

Społecznicy obawiający się o jej przyszłe losy spotkali się we wtorek na Skwerze Rabina Akivy Egera przy wejściu do synagogi. Tłum skandował hasła: "to jest zabytek" i "nasze dziedzictwo". Rozdawano też kartki z ilustracją Maxa Skorwidera z synagogą z napisem "W sercu Poznania".

- Złożyliśmy oficjalny wniosek o wpis do rejestru zabytków - mówił do zgromadzonych Maciej Krajewski. Jak dodaje, wielu osobom zależy na ocaleniu synagogi, o czym świadczy fakt, że 2,5 tysiąca osób podpisało już apel internetowy do władz województwa i władz miasta.

"Wzywamy władze miejskie i wojewódzkie do kooperacji w tej sprawie oraz objęcia ochroną prawną i konserwatorską oraz nadzorem budowlanym niegdysiejszej SYNAGOGI. Liczymy na zobligowanie obecnego właściciela - inwestora do rzetelnego zabezpieczenia budynku celem zapobieżenia aktom wandalizmu, w tym ponownego podpalenia, aby zapobiec katastrofie budowlanej. Jeśli tego zbiorowego wysiłku nie podejmiemy, doprowadzimy tym samym do zniknięcia historycznego obiektu z panoramy wielokulturowego Poznania" - czytamy w apelu.

Krajewski podkreśla, że budynek jest niewłaściwie zabezpieczony. - Od strony torowiska należałoby zamurować piwniczne okna i na parterze, tak, by nikt nie mógł wejść - wskazywał Krajewski.

Kolejny problem to dach, który ma wiele ubytków i podczas deszczów woda dostaje się do budynku. - Woda, która ściekała po murach, pomogła odkryć coś, czym powinni się zająć konserwatorzy sztuki - spod odpadających tynków ze sklepień wyłoniły się oryginalne polichromie synagogi - zwraca uwagę.

"Naszym zdaniem historyczny budynek SYNAGOGI jako materialne świadectwo i miejsce pamięci powinien nie tylko ocaleć fizycznie, ale powinien otrzymać szansę, by stać się przestrzenią, którą wypełnią wydarzenia edukacyjne, społeczne i kulturalne na miarę współczesnego, europejskiego miasta" - czytamy w apelu, który przekazano władzom miasta i województwa.

Po odczytaniu apelu i pisma, które trafiło do władz, manifestujący przeszli ulicami Starego Miasta na Plac Kolegiacki.

Autorka/Autor:FC/tok

Źródło: TVN24 Poznań

Źródło zdjęcia głównego: TVN24 Poznań

Pozostałe wiadomości

"Na pływalni Polonez OSiR Targówek przy ulicy Łabiszyńskiej 20 na Targówku korzystający z basenu dorośli i dzieci zatruli się chlorem. Poszkodowane są już 23 osoby" - poinformowała Wojewódzka Stacja Pogotowia Ratunkowego "Meditrans" w Warszawie. Ewakuowano 60 osób. Są wstępne wyniki badania próbek powietrza i wody.

21 osób z basenu trafiło do szpitali. Strażacy pobrali próbki wody 

21 osób z basenu trafiło do szpitali. Strażacy pobrali próbki wody 

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Niemal jednogłośnie Sejm odwołał dwie członkinie Państwowej Komisji do spraw pedofilii. Domagała się tego przewodnicząca komisji. Zarzuty przedstawiono na wyjątkowym, bo utajnionym posiedzeniu Sejmu. Dotyczą mobbingu i niegospodarności. Posłowie uznali je za poważne.

Dwie członkinie komisji ds. pedofilii odwołane. "Były tam informacje, które były po prostu przerażające"

Dwie członkinie komisji ds. pedofilii odwołane. "Były tam informacje, które były po prostu przerażające"

Źródło:
Fakty TVN

Ross Davidson, były wokalista zespołu Spandau Ballet, został uznany w czwartek przez sąd w Wielkiej Brytanii winnym gwałtu i napaści na tle seksualnym. Były piosenkarz, który był frontmanem zespołu w latach 2017-2019 pod pseudonimem Ross Wild, nie wyraził żadnych emocji, gdy odczytano wyrok - pisze "Guardian".

Tłumaczył, że to była "zabawa w sen". Znany muzyk uznany winnym gwałtu i napaści seksualnej

Tłumaczył, że to była "zabawa w sen". Znany muzyk uznany winnym gwałtu i napaści seksualnej

Źródło:
"The Guardian"

Martwe małże wypełniły chorwacką zatokę Mali Ston. W niektórych hodowlach zginęło prawie 90 procent mięczaków. Pomór zwierząt ma być powiązany z rekordowo wysoką temperaturą wód Adriatyku.

Zginęło 90 procent małży. "Bezprecedensowa katastrofa" w Chorwacji

Zginęło 90 procent małży. "Bezprecedensowa katastrofa" w Chorwacji

Źródło:
PAP

W wiosce olimpijskiej są tysiące sportowców z całego świata. Wszystkich trzeba przenocować, nakarmić i zapewnić im dobre warunki do wypoczynku i treningu. Uwagę zwracają łóżka. Są tekturowe.

Tak wyglądają pokoje w wiosce olimpijskiej. Łóżka z tektury

Tak wyglądają pokoje w wiosce olimpijskiej. Łóżka z tektury

Źródło:
Fakty TVN

Sejm zlecił w piątek NIK przeprowadzenie kontroli w Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji. - To jest rzecz, która została użyta po raz drugi w ciągu 30 lat działalności parlamentu - komentował w "#BezKitu" Mirosław Suchoń (Polska 2050). Krzysztof Kwiatkowski (KO) ocenił, że prezes NIK Marian Banaś w tej kwestii "ma ułatwione zadanie". Minister nauki i szkolnictwa wyższego Dariusz Wieczorek (Lewica) mówił o dostępności akademików i przyszłości Collegium Humanum.

"To jest rzecz, która została użyta po raz drugi w ciągu 30 lat działalności parlamentu"

"To jest rzecz, która została użyta po raz drugi w ciągu 30 lat działalności parlamentu"

Źródło:
TVN24, PAP

Podczas dyskusji w Sejmie dotyczącej projektu uchwały w sprawie zlecenia NIK przeprowadzenia kontroli działalności Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji wicemarszałkini wyłączyła posłowi PiS Markowi Suskiemu mikrofon. - Dziwię się, że poseł z takim doświadczeniem i opanowaniem tak bardzo nie panuje nad swoimi emocjami i obraża nas tu wszystkich - powiedziała Dorota Niedziela.

Suski z wyłączonym mikrofonem, bo "nie panował nad emocjami". Posłowie krzyczeli "hańba"

Suski z wyłączonym mikrofonem, bo "nie panował nad emocjami". Posłowie krzyczeli "hańba"

Źródło:
TVN24/PAP

- Jeśli nie przekonamy naszych kolegów z PSL do tego, żeby choćby wstrzymali się od głosowania albo nie wzięli w nim udziału, to wyniki będą się powtarzać - oceniła wiceministra edukacji Joanna Mucha (Polska 2050-Trzecia Droga). Odniosła się do projektu nowelizacji Kodeksu karnego dotyczącego dekryminalizacji aborcji, który ponownie znalazł się w Sejmie. Poseł KO Marcin Bosacki powiedział, że jest "nieco bardziej optymistyczny".

"Mam nadzieję, że znajdzie się w PSL większa grupa, która zagłosuje z nami, a nie z opozycją"

"Mam nadzieję, że znajdzie się w PSL większa grupa, która zagłosuje z nami, a nie z opozycją"

Źródło:
TVN24

Do silnego wstrząsu doszło na włoskich Polach Flegrejskich. Wstrząsy o magnitudzie 4,0 były odczuwalne w sąsiednim Neapolu. Chociaż nie doszło do poważnych uszkodzeń, aktywność sejsmiczna w tych okolicach budzi niepokój mieszkańców.

Wstrząsy w rejonie najgroźniejszego superwulkanu Europy

Wstrząsy w rejonie najgroźniejszego superwulkanu Europy

Źródło:
PAP, ANSA, tvnmeteo.pl

W piątek wieczorem doszło do wypadku, w którym zginął 55-letni pracownik kopalni wapienia w Rogaszynie (Łódzkie). Mężczyzna został przysypany urobkiem wapienia. Po częściowym odkopaniu poszkodowanego lekarz pogotowia stwierdził jego zgon.

Nie żyje mężczyzna przysypany urobkiem mielonego wapienia

Nie żyje mężczyzna przysypany urobkiem mielonego wapienia

Źródło:
PAP

Rekordowa fala ulewnych deszczy nawiedziła północno-wschodnie regiony Japonii, powodując powodzie i osuwiska ziemi. Japońskie władze poinformowały o co najmniej dwóch ofiarach śmiertelnych.

Woda porwała radiowóz. Nie żyje policjant

Woda porwała radiowóz. Nie żyje policjant

Źródło:
PAP, Reuters, The Japan Times, Kyodo News

Do poważnego wypadku doszło pod Pułtuskiem. Z wraków wydobywał się dym. W jednym z aut siedziała kobieta, w drugim kilkuletnia dziewczynka. Obie były ranne i potrzebowały pomocy. Uczynili to policjanci, przejeżdżający obok.

Wraki aut dymiły. "W jednym, w foteliku siedziała ranna, płacząca kilkuletnia dziewczynka"

Wraki aut dymiły. "W jednym, w foteliku siedziała ranna, płacząca kilkuletnia dziewczynka"

Źródło:
tvnwarszawa.pl

BBC opisuje przypadek indyjskiego robotnika ze stanu Madhya Pradesh. Jego ostatnie znalezisko - niemal 20-karatowy diament o wartości szacowanej w przeliczeniu na niemal 400 tysięcy złotych - pozwoli nie tylko spłacić długi, ale zapewni też lepszy los całej dużej rodzinie mężczyzny. 

Wykopał diament wart prawie 400 tysięcy złotych. "Zobaczyłem coś, co przypominało kawałek szkła"

Wykopał diament wart prawie 400 tysięcy złotych. "Zobaczyłem coś, co przypominało kawałek szkła"

Źródło:
BBC

Sejm uchwalił nowelizację ustawy w sprawie "renty wdowiej". W głosowaniu przyjęto rządowe poprawki.  

"Renta wdowia" z rządowymi poprawkami

"Renta wdowia" z rządowymi poprawkami

Źródło:
PAP

Sejm poparł poprawki Senatu do ustawy o prawie autorskim. Teraz będzie czekała na podpis prezydenta Andrzeja Dudy.

Ustawa o prawie autorskim. Jest decyzja posłów

Ustawa o prawie autorskim. Jest decyzja posłów

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Rada Wydawców Stowarzyszenia Gazet Lokalnych z nadzieją przyjęła poprawki Senatu do ustawy o prawie autorskim wzmacniające pozycję wydawców w negocjacjach z big techami - czytamy w oświadczeniu rady na portalu X. W piątek Sejm zadecydował, że projekt ustawy z poprawkami trafi na biurko prezydenta.

"Tylko w ten sposób uratujemy lokalne media i lokalną demokrację"

"Tylko w ten sposób uratujemy lokalne media i lokalną demokrację"

Źródło:
tvn24.pl

Sejm poparł poprawki Senatu do ustawy o prawie autorskim, która jest wdrożeniem przepisów unijnej dyrektywy, regulującej kwestie wynagrodzenia za wykorzystywanie utworów. Zgodnie z przyjętymi poprawkami to prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej będzie mediatorem w sporach między wydawcami a big techami. Wcześniej wydawcy i redakcje apelowały, by wyższa izba zmieniła uchwalone w Sejmie niekorzystne przepisy tak, by łatwiej było negocjować z platformami cyfrowymi.

Nowelizacja prawa autorskiego. O co w niej chodzi

Nowelizacja prawa autorskiego. O co w niej chodzi

Źródło:
tvn24.pl

Brytyjskie media rozpisują się o niewielkiej wyspie Drake'a, która właśnie trafiła na sprzedaż. Znajdująca się niedaleko Plymouth wysepka ma bogatą historię, ale największe emocje budzi fakt, że ma być nawiedzona.

Nawiedzona wyspa trafiła na sprzedaż. "Widziałem już wystarczająco dużo"

Nawiedzona wyspa trafiła na sprzedaż. "Widziałem już wystarczająco dużo"

Źródło:
Sky News, ENEX, The Independent, Plymouth Live

Sejm przyjął w piątek ustawę w sprawie użycia broni przez polskie służby. Dopuszcza między innymi użycie wojska do samodzielnych działań w czasie pokoju na terytorium kraju. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Sejm przyjął ustawę w sprawie użycia broni przez polskie służby

Sejm przyjął ustawę w sprawie użycia broni przez polskie służby

Źródło:
tvn24.pl, TVN24, PAP

Policjanci z Kalisza (woj. wielkopolskie) zatrzymali 61-letniego mężczyznę, który miał namalować na ścieżce wzdłuż rzeki obraźliwe napisy i symbole. Kaliszanin usłyszał zarzut nawoływania do popełnienia zbrodni zabójstwa premiera Donalda Tuska i ministra sprawiedliwości Adama Bodnara. Podejrzany nie przyznał się do zarzucanych mu czynów.

Miał nawoływać do zabójstwa Donalda Tuska i Adama Bodnara. Został zatrzymany

Miał nawoływać do zabójstwa Donalda Tuska i Adama Bodnara. Został zatrzymany

Źródło:
PAP

"To takie ohydne", "to absolutnie nie pomaga zdławić tej historii" - to reakcje internautów na informację, że amerykańska agencja Associated Press usunęła ze swojej strony tekst na temat J.D. Vance'a. Był to fact-check dementujący pewną plotkę o kandydacie na republikańskiego wiceprezydenta. Skąd się wzięła? Wyjaśniamy.

Agencja AP usunęła tekst na temat J.D. Vance'a. O co chodzi

Agencja AP usunęła tekst na temat J.D. Vance'a. O co chodzi

Źródło:
Konkret24

Przed nami dynamiczny pogodowo weekend. Miejscami termometry pokażą nawet 32 stopnie, ale nad krajem będzie wędrował front przynoszący opady i burze. Kolejne dni przyniosą spokojniejszą, ale miejscami chłodniejszą aurę.

W weekend nadciągnie żar. A co czeka nas później?

W weekend nadciągnie żar. A co czeka nas później?

Źródło:
tvnmeteo.pl

Osoby wypłacające pieniądze na poczcie, nawet stosunkowo niewielkie sumy, rzekomo muszą wypełniać deklaracje do urzędu skarbowego i określić przeznaczenie pieniędzy - piszą internauci w mediach społecznościowych. To nieprawda, nie ma takiego obowiązku.

Deklaracja do skarbówki przy wypłacie na poczcie? "Muszę kategorycznie zaprzeczyć"

Deklaracja do skarbówki przy wypłacie na poczcie? "Muszę kategorycznie zaprzeczyć"

Źródło:
Konkret24
Ujawniamy braki w sprawozdaniu finansowym PiS. Hermeliński: to dowód dla PKW

Ujawniamy braki w sprawozdaniu finansowym PiS. Hermeliński: to dowód dla PKW

Źródło:
tvn24.pl
Premium

Przy użyciu sztucznej inteligencji z wykorzystaniem kompilacji archiwalnych, pokolorowanych zdjęć powstał film o Warszawie. Ma pokazywać, jak wyglądało miasto przed drugą wojną i w trakcie okupacji. Eksperyment wzbudził ogromne zainteresowanie w sieci. Jednak eksperci alarmują, że produkcja może wprowadzać w błąd. Materiał Ewy Wagner z magazynu "Polska i Świat" w TVN24.

Film o dawnej Warszawie stworzony przez sztuczną inteligencję. Eksperci: to groźne

Film o dawnej Warszawie stworzony przez sztuczną inteligencję. Eksperci: to groźne

Źródło:
TVN24

"W tym tygodniu w Niemczech zakazana została litera C" - wpis z takim komunikatem niesie się w polskiej sieci. I wprowadza w błąd. Bo wcale nie chodzi o literę. Wyjaśniamy.

W Niemczech "zakazano litery C"? O jaki symbol chodzi

W Niemczech "zakazano litery C"? O jaki symbol chodzi

Źródło:
Konkret24