Dziś exposé i głosowanie nad wotum zaufania. Co warto wiedzieć

W poniedziałek na godzinę 10:00 zaplanowano rozpoczęcie posiedzenia Sejmu. Premier Mateusz Morawiecki ogłosi program działania Rady Ministrów, którą tworzy, czyli wygłosi exposé. Zwróci się także do Sejmu z wnioskiem o udzielenie wotum zaufania.

ZOBACZ TEŻ: Czy Morawiecki będzie udawał? Buda: Oczywiście, że nie. To konstytucja przewiduje taką formułę

Dzisiejsze głosowanie nad wotum zaufania dla rządu premiera Mateusza Morawieckiego to konsekwencja wydarzeń po wyborach 15 października. Zgodnie z konstytucją do prezydenta należy pierwszy ruch w sprawie desygnowania premiera, który proponuje skład Rady Ministrów. Powołanie premiera wraz z rządem powinno się odbyć w ciągu 14 dni od dnia pierwszego posiedzenia Sejmu lub przyjęcia dymisji poprzedniej Rady Ministrów. Andrzej Duda powierzył misję tworzenia rządu Mateuszowi Morawieckiemu i powołał jego rząd 27 listopada.

W ciągu kolejnych 14 dni nowy premier przedstawia Sejmowi program działania rządu, czyli wygłasza exposé. Zwraca się również do Sejmu z wnioskiem o udzielenie wotum zaufania. Jest to uchwała parlamentu, która wyraża aprobatę dla rządu. Jego uzyskanie przez nowy rząd konieczne jest do jego powołania. Sejm uchwala je bezwzględną większością głosów (czyli więcej "za" niż "przeciw" i wstrzymujących się), w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

Harmonogram obrad Sejmu przewiduje, że posiedzenie rozpocznie się o godzinie 10:00 i czas na exposé, wraz z 10-minutowymi oświadczeniami w imieniu klubów i 5-minutowymi w imieniu koła, przewidziano do godziny 15:00. Głosowanie nad wotum zaufania dla premiera Morawieckiego zaplanowano na godzinę 15:00.

Prawdopodobnie Mateuszowi Morawieckiemu nie uda się uzyskać większości - PiS ma w Sejmie 191 posłów, a powyborcza koalicja KO, Trzeciej Drogi (PSL i Polski 2050) oraz Lewicy - 248. W związku z tym po głosowaniu przewidziano przerwę do godziny 16:30, podczas której posłowie zgłoszą kandydatury na nowego premiera. Będzie to drugi krok konstytucyjny - Co po wyborach? Trzy sposoby powołania nowego rządu.

ZOBACZ TEŻ: Skład rządu Donalda Tuska. Kto w nim zasiądzie?

Jeśli w pierwszym kroku rząd nie uzyska wotum zaufania, wybór premiera i rządu w kolejnym - drugim kroku konstytucyjnym - należy do Sejmu. Kandydata na Prezesa Rady Ministrów może zgłosić grupa co najmniej 46 posłów, a do jego przyjęcia konieczna jest bezwzględna większość głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Prezydent nie może odmówić powołania i zaprzysiężenia tak wybranego rządu. Jeśli desygnowana przez Sejm osoba nie uzyska jednak bezwzględnej większości głosów, inicjatywa wraca do prezydenta, który w trzecim kroku konstytucyjnym w ciągu 14 dni powołuje premiera i rząd na jego wniosek oraz odbiera od nich przysięgę. W tym przypadku do udzielenia wotum zaufania wystarczy zwykła większość głosów (więcej "za" niż "przeciw", bez wliczania wstrzymujących się) w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Jeśli i ta opcja się nie uda, prezydent zarządza nowe wybory.

Przypomnijmy, że o wotum zaufania dla swojego rządu wnioskować może również każdy urzędujący już premier, zazwyczaj po to, by uzyskać akceptację dla prowadzonej przez jego gabinet polityki. Tak było na przykład w 2020 roku, gdy wniosek o wotum zaufania złożył premier Mateusz Morawiecki. Gdyby rząd nie uzyskał wotum zaufania, premier zobowiązany jest do złożenia dymisji rządu.

ZOBACZ TEŻ: Kiedy odbędą się wybory prezydenckie? Jak długo potrwa jeszcze kadencja Andrzeja Dudy?