Na 3 lata więzienia za fizyczne i psychiczne znęcanie się nad przesłuchiwanymi nastolatkami z patriotycznej organizacji skazał sąd Tadeusza Ż., byłego stalinowskiego śledczego z UB. Obrona chciała uniewinnienia.
Sprawa dotyczy pierwszej połowy lat 50. XX wieku, gdy warszawski Urząd Bezpieczeństwa zinfiltrował, a potem aresztował członków młodzieżowych organizacji harcerskich "Rysie" i "Orlęta", założonych po delegalizacji ZHP.
Bił, ubliżał, groził bronią, umieszczał w karcerze
Według ustaleń IPN, śledztwo w tej sprawie prowadził 88-letni dziś Tadeusz Ż., oficer śledczy UB. Od 1951 r. do listopada 1952 r. wielokrotnie przesłuchiwał on zatrzymanych (prowadził też wielogodzinne przesłuchania nocne), bił, ubliżał, groził bronią, umieszczał w karcerze, straszył sankcjami wobec rodzin i poddawał innym torturom. Akty oskarżenia podpisywał znany z innych procesów stalinowski prokurator Marian R. Jeden z pokrzywdzonych, Kazimierz Grabowski, został skazany na 7 lat więzienia, przepadek mienia i utratę praw publicznych. Po 1989 r. został zrehabilitowany.
W 2012 r. Tadeusz Ż. został oskarżony o zbrodnie przeciwko ludzkości i zbrodnie komunistyczne w rozumieniu ustawy o IPN. Prokurator pionu śledczego Instytutu żądał dla niego łącznej kary 3 lat więzienia.
Dwa lata procesu
Taką karę po ponad dwuletnim procesie wymierzył we wtorek Tadeuszowi Ż. Sąd Rejonowy Warszawa-Śródmieście uznając, że nie ma wątpliwości co do winy oskarżonego. Sąd podkreślił, że po delegalizacji ZHP organizacje "Rysie" i "Orlęta" rozrosły się w Warszawie do niemałej wielkości. Prowadzono w nich wychowanie patriotyczne, uświadamiano o ateizacji i zależności Polski wobec ZSRR, ale nie prowadzono działalności dywersyjnej, ani tym bardziej zbrojnej.
- Mimo to UB podjęło działanie w celu delegalizacji tej organizacji, wydano m.in. fikcyjny rozkaz o jej rozwiązaniu. U Kazimierza Grabowskiego szukano broni. Do milicjantów przydzielono oficera śledczego UB Tadeusza Ż. Choć nic nie znaleziono, Grabowskiego aresztowano w celi Pałacu Mostowskich. Podobne przeszukanie było u Janusza Kręta - wskazała sędzia Jankowska. Obu - Grabowskiego i Kręta - przesłuchiwano wielokrotnie żądając, by obciążyli wspólników. Grabowskiego oskarżono o usiłowanie obalenia przemocą ustroju państwa polskiego, werbowanie członków organizacji i wpajanie im wrogiej PRL ideologii. Skończyło się siedmioletnim wyrokiem. Kręt uniknął oskarżenia, bo jego rodzina przekupiła kogoś z UB lub prokuratury i sprawa została umorzona. We wtorek sędzia Jankowska uznała ten postępek rodziny pokrzywdzonego za "zrozumiały i uprawniony w tamtych warunkach".
Trzy lata więzienia
- Przy wymiarze kary sąd wziął pod uwagę drastyczność i bezwzględność stosowania tortur, co trwało wiele miesięcy. Kara jest adekwatna do przestępstwa i skutków. Powinno to uzmysłowić oskarżonemu naganność jego działania. Będzie to czytelny sygnał dla społeczeństwa, że wymiar sprawiedliwości piętnuje takie zachowania, nawet po latach. Oskarżony jest dziś wprawdzie w podeszłym wieku i prowadzi ustabilizowany tryb życia. Ale działał w pełni świadomie. Był śledczym od 1949 r., wiedział czemu służy jego działanie. Utożsamiał się z UB - mówiła sędzia. Wyrok jest nieprawomocny. Obrona, która wnosiła o uniewinnienie oskarżonego, może składać apelację. Nie wiadomo, czy tak się stanie, bo w sądzie nie było we wtorek ani oskarżonego ani jego obrońcy. Apelować ma prawo także pion śledczy IPN, ale na poprzedniej rozprawie prok. Renata Myślewicz wnosiła o karę w wysokości wymierzonej przez sąd.
Autor: bieru / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: tvn24