Na 50 śmigłowców H255M Caracal planowano wydać 13,5 miliarda złotych. Teraz na 15 do 19 różnych maszyn zarezerwowano w budżecie do 2022 roku 7,2 miliarda złotych. Antoni Macierewicz, gdy był jeszcze szefem MON mówił, że kupi nowe śmigłowce "szybciej, taniej i lepiej". Zarezerwowana kwota wzmacnia jednak przypuszczenia, że tańsze nie będą a warunki zakupu będą gorsze.
- Do tej liczby łącznie 50 śmigłowców dotrzemy, po pierwsze szybciej, po drugie, mniejszymi kosztami, a po trzecie, z lepszymi skutkami - deklarował w lutym 2017 roku Antoni Macierewicz.
Tymczasem eksperci zwracają uwagę na to, że kiedy Polska chciała nabyć kilkadziesiąt maszyn od jednego producenta, to miała większą możliwość uzyskania dobrych warunków. Teraz, kupując ich znacznie mniej, siła polskich negocjatorów jest odpowiednio mniejsza.
- Jest wyjątkowo mało prawdopodobne, aby kupione w ramach nowych przetargów maszyny były jednostkowo tańsze niż w tym poprzednim, anulowanym. Nie ma również szans na porównywalny udział polskiego przemysłu - podkreśla w rozmowie z tvn24.pl Juliusz Sabak, dziennikarz portalu "Defense24.pl".
Pieniądze zarezerwowane, negocjacje trwają
Taki rozwój sytuacji uprawdopodabnia informacja o kwocie, jaką zarezerwowano w budżecie na program śmigłowcowy w najbliższych latach. Podała ją 9 stycznia w Sejmie minister finansów Teresa Czerwińska. - Jeśli chodzi o plan modernizacji technicznej w latach 2018-2022, to mamy zabezpieczone łącznie 7,2 miliarda złotych na program śmigłowcowy - stwierdziła minister.
W odpowiedzi na pytania tvn24.pl MON sprecyzowało, że ta kwota jest przeznaczona na "pozyskanie śmigłowców CSAR/SOF, ZOP/CSAR oraz uruchomienie zakupów śmigłowca uderzeniowego KRUK (pierwsze sztuki)".
Oznacza to dwa prowadzone obecnie postępowania. Jedno, najbardziej zaawansowane, zakłada zakup ośmiu maszyn dla wojsk specjalnych (to owe CSAR/SOF). MON czeka obecnie na ostateczne oferty producentów. Być może umowa zostanie podpisana w tym roku. Drugie postępowanie, mniej zaawansowane, zakłada zakup czterech śmigłowców dla Marynarki Wojennej (ZOP/CSAR) i opcję na zakup czterech kolejnych. Mowa więc o 12 maszynach i dodatkowo czterech w opcji.
Program Kruk jest natomiast ciągle we wstępnej fazie analityczno-koncepcyjnej. Choć w latach 2016-2017 MON wiele razy zapewniało o jego wielkim znaczeniu a szereg firm przedstawiło swoje wstępne oferty, to nie ma informacji o wszczęciu właściwego postępowania. Plany mówią jednak o dostarczeniu trzech pierwszych maszyn do 2022 roku.
Konkrety są tajne
Razem daje to więc maksymalnie 15-19 maszyn, które MON planuje kupić do 2022 roku. Dodatkowo może wpłacić zaliczki na poczet dalszej realizacji programu Kruk w przyszłości, po 2022 roku. W jego ramach resort chce bowiem kupić kilkadziesiąt maszyn, choć nie wiadomo ile konkretnie, bo w ministerstwie podawano różne liczby, od 20-30 po 100.
Precyzyjne plany MON nie są jednak znane. Szczegóły postępowań są niejawne. Nie da się więc dokładnie wyliczyć, ile ministerstwo planuje przeznaczyć na śmigłowce. Co za tym idzie, nie można jednoznacznie stwierdzić, że maszyny kupowane przez rząd PiS będą droższe, niż te, których zakup wynegocjował wstępnie rząd PO. Będzie to można stwierdzić dopiero po podpisaniu kontraktów.
- Jest też oczywiście możliwe, że te zarezerwowane środki nie zostaną wydane na śmigłowce do 2022 roku lub zostaną wydane na ten cel tylko w części. Mogą też zostać przesunięte na inne zadania związane z realizacją modernizacji technicznej. Powiedziałbym nawet, że to dość prawdopodobny scenariusz - zaznacza Tomasz Dmitruk, dziennikarz miesięcznika "Nowa Technika Wojskowa".
Wygórowane wymagania i małe możliwości
Po prostu negocjowanie nowych umów może się przeciągnąć a i tak okaże się, iż osiągnięcie warunków oczekiwanych przez MON jest niemożliwe przy tak małych zamówieniach. Zwłaszcza, że były już minister Macierewicz deklarował dostawy w połowie 2019 roku i według nieoficjalnych informacji taki warunek ministerstwo postawiło w negocjacjach. Natomiast wyprodukowanie i dostarczenie śmigłowca w specjalistycznej wersji odpowiadającej polskim wymaganiom, to według ocen ekspertów co najmniej dwa lata od podpisania umowy.
Jak mówi Sabak, uzyskanie lepszych warunków w obecnych postępowaniach niż w przetargu anulowanym w 2016 roku będzie trudne. - Trzeba pamiętać, że w poprzednim był zawarty również wieloletni serwis, pakiet szkoleniowy oraz offset - podkreśla dziennikarz "Defense24.pl".
- Ewentualnie dobre warunki można by próbować uzyskać, gdyby zarówno śmigłowce dla sił specjalnych, jak i Marynarki Wojennej kupiono od jednego producenta i powiązano to z opcją na kolejne zakupy w przyszłości. Jednak nie znam żadnych tego typu planów MON - dodaje Sabak.
Autor: Maciej Kucharczyk / Źródło: tvn24.pl
Źródło zdjęcia głównego: Paweł Breszka