Prezydent Andrzej Duda zaprezentował w Pałacu Prezydenckim swoje ustawy o Sądzie Najwyższym i Krajowej Radzie Sądownictwa. Po konsultacjach z przedstawicielami klubów parlamentarnych - z wyjątkiem PO - prezydent poinformował, że ponieważ nie ma zgody na zmianę konstytucji związaną z jego dotychczasową propozycją w sprawie wyboru członków KRS, jego propozycja będzie inna. Co ma się zmienić? Przedstawiamy w punktach.
1. Skarga nadzwyczajna
Prezydent ogłosił, że jego projekt ustawy o Sądzie Najwyższym wprowadza skargę nadzwyczajną, czyli możliwość wniesienia skargi na prawomocne orzeczenie każdego sądu.
- Jeżeli ktoś czuje się skrzywdzony orzeczeniem, będzie mógł ubiegać się o wniesienie takiej skargi nadzwyczajnej do Sądu Najwyższego po to, żeby właśnie trudne sprawy ludzkie, tych którzy mają głębokie poczucie krzywdy na skutek orzeczeń polskich sądów, mogły być załatwiane, mogły być jeszcze raz rozpoznane - argumentował Duda. - Jest to zmiana o charakterze prospołecznym - dodał. Jak przypomniał, obiecywał taką zmianę w trakcie kampanii wyborczej.
2. Stan spoczynku dla sędziów
W projekcie znalazła się też propozycja, by sędziowie Sądu Najwyższego przechodzili w stan spoczynku w wieku 65 lat i mieli możliwość wystąpienia do prezydenta o przedłużenie orzekania.
- Proponuję rozwiązanie takie, jak we wszystkich sądach powszechnych zostało przyjęte, a mianowicie 65 lat i przejście w stan spoczynku, oczywiście z możliwością wystąpienia do prezydenta Rzeczypospolitej o to, aby orzekać dłużej, i prezydent Rzeczypospolitej, czyli ten, który powołuje sędziów, będzie decydował tutaj o tym, czy sędzia będzie mógł dłużej orzekać, czy nie - wyjaśniał prezydent. Jak zaznaczył, na jego decyzję w takich sprawach będą wpływały między innymi czynniki obiektywne, związane ze "stanem zdrowia" czy "sprawnością" sędziego.
3. Izba Dyscyplinarna i ławnicy w Sądzie Najwyższym
Prezydent zapowiedział, że zgodnie z projektem ustawy w Sądzie Najwyższym będzie utworzona Izba Dyscyplinarna. - To jest niezwykle ważne, aby sprawy dyscyplinarne były załatwiane w sposób transparentny - mówił Duda.
Prezydent poinformował, że chce także, aby został wprowadzony do Sądu Najwyższego w sprawach dyscyplinarnych oraz w sprawach skarg nadzwyczajnych przy orzekaniu element społeczny, to znaczy ławnicy.
Jak zaznaczył prezydent, chodzi o to, aby "przedstawiciele społeczeństwa byli obecni i widzieli, w jaki sposób załatwia się sprawy dyscyplinarne". - Przedstawicieli społeczeństwa do Sądu Najwyższego wybierałby Senat spośród kandydatów zgłoszonych między innymi przez organizacje pozarządowe. Taka jest moja propozycja - dodał Andrzej Duda.
4. Wybór sędziów do KRS
Pierwotnie w projekcie dotyczącym Krajowej Rady Sądownictwa znalazł się mechanizm zakładający, że gdy w terminie dwóch miesięcy Sejm nie wybierze większością 3/5 głosów sędziów do KRS, to wyboru spośród kandydatów zgłoszonych Sejmowi będzie dokonywał prezydent. Jak zaznaczył prezydent, niektóre kluby parlamentarne kwestionowały zgodność powyższego zapisu z konstytucją, w związku z tym przygotował projekt zmiany konstytucji.
O 16:45 po spotkaniu z przedstawicielami klubów parlamentarnych prezydent zaproponował nowy mechanizm wyboru członków KRS. - Dwóch trzecich [głosów niezbędnych do zmiany konstytucji, o czym była mowa wcześniej - przyp. red.] nie ma. W związku z tym proszę państwa, moja propozycja będzie inna - oświadczył Duda na konferencji prasowej, po spotkaniach z przedstawicielami klubów.
- Jeżeli nie ma na to zgody w parlamencie, moja propozycja będzie taka, żeby w przypadku, jeżeli nie uda się wybrać członków KRS większością 3/5 głosów, głosowanie następowało w ten sposób, że jeden poseł ma jeden głos, to znaczy każdy poseł może zagłosować tylko na jednego kandydata na sędziego do Krajowej Rady Sądownictwa - powiedział.
- 3/5 jako zasada, jako tryb podstawowy. W przypadku, gdyby nie udało się w terminie wybrać w ten sposób sędziów do KRS, będzie włączał się drugi tryb, taki, że każdy poseł ma jeden głos - tłumaczył prezydent.
Jak ocenił, "to w efekcie będzie powodowało multipartyjny wybór członków KRS". - Taka propozycja będzie ostatecznie w moim projekcie zmiany ustawy o KRS - powiedział prezydent.
5. Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych
W projekcie ustawy o Sądzie Najwyższym jest zapis o powstaniu Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych. Ma się ona zajmować "skargami nadzwyczajnymi".
- Taka izba zostanie stworzona w Sądzie Najwyższym, jeżeli ten projekt zostanie uchwalony przez Sejm - podkreślił Duda. Jak dodał, izba będzie się zajmowała "skargami nadzwyczajnymi".
- Skargi nadzwyczajne będą wnosili obywatele, ale będzie podmiot pośredni, to znaczy one będą wnoszone przez cały szereg podmiotów, między innymi prokuratora generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, Rzecznika Praw Pacjenta - wyliczał prezydent.
- Prawo wniesienia skargi będzie mieć dwudziestu senatorów, trzydziestu posłów, odpowiednio poprzez marszałka Sejmu i Senatu, dlatego że do posłów i senatorów zgłaszają się skrzywdzeniu ludzie - podkreślił Andrzej Duda.
Autor: azb//now / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: CC BY SA Wikipedia | Marcin Białek