Morawiecki o ustawie o IPN: takiego efektu nie dałyby filmy z Gibsonem i Deppem

Senat w środę po południu rozpoczął debatę nad pilną rządową nowelizacją ustawy o IPN zakładającą odejście od uchwalonych w styczniu przepisów karnych za przypisywanie Polakom odpowiedzialności za zbrodnie III Rzeszy Niemieckiej. Nowela tego samego dnia została przyjęta przez Sejm. Poparła ją też senacka komisja praw człowieka, praworządności i petycji.

Nowelizacja ustawy o IPN uchyla artykuł 55a, który grozi między innymi więzieniem za przypisywanie publicznie i wbrew faktom polskiemu narodowi lub państwu polskiemu odpowiedzialność lub współodpowiedzialność między innymi za zbrodnie popełnione przez III Rzeszę Niemiecką.

Morawiecki przekonywał, że mamy do czynienia z wieloletnimi zaniedbaniami i nawykami myślowymi - przede wszystkim na Zachodzie - które w sposób niesprawiedliwy podchodzą do polskiej historii i prawdy historycznej.

- Podejmując ten temat w bardzo poważny sposób dwa lata temu, tworząc nowe instytucje, które mają walczyć z tym kłamstwem historycznym, półprawdami, nieprawdami, przeinaczeniami, jednym z działań było podjęcie się reformy ustawy o IPN - wskazywał szef rządu.

Premier podkreślił, że celem tych zmian było pobudzenie opinii światowej do myślenia o rzeczywistych losach Polski w czasie II wojny światowej i przemyślenia prawdy historycznej tamtych czasów. - Musimy przekopać się przez 70 lat różnych błędów milczenia w tym temacie, a przede wszystkim narracji dużo silniejszych państw, które narzuciły światu swoją narrację - podkreślał Morawiecki.

- Przez te kilka miesięcy doświadczyliśmy czegoś niebywałego, nie tylko w negatywnym rozumieniu tego słowa. Zauważyliśmy, że z jednej strony ogromnie wzrosła świadomość sprawy Polski, świadomość wagi naszej narracji, prawdy historycznej, o którą chcemy się ubiegać, o którą chcemy walczyć, bo taki głównie cel przyświecał nam pięć miesięcy temu i taki cel przyświeca również dzisiaj. Z drugiej strony, spotkaliśmy się z falą niechęci i nienawiści, która uświadomiła bardzo wielu ludziom na świecie, jaka jest ta prawda historyczna - mówił Morawiecki.

Dodał, że obecnie wszyscy politycy, z którymi się spotyka przyznają, że nie było nigdy polskich obozów śmierci, co - jak wskazał Morawiecki - jeszcze do niedawna wcale nie było dla nich takie oczywiste.

Morawiecki podkreślił, że celem środowej nowelizacji ustawy o Instytucie Pamięci narodowej jest "doprowadzenie do rzeczywistych wyroków" za przypisywanie państwu polskiemu lub narodowi polskiemu odpowiedzialności i współodpowiedzialności za zbrodnie popełnione przez III Rzeszę Niemiecką lub inne zbrodnie przeciwko ludzkości, pokojowi i zbrodnie wojenne.

Jak ocenił, po wejściu w życie nowych rozwiązań wydawca gazety na Zachodzie "dwa razy się zastanowi", co publikuje, nie dlatego, że "znajdzie się w kolizji z polskim prawem karnym", a dlatego, że będzie musiał zapłacić odszkodowanie w wysokości 50 lub 100 milionów dolarów lub euro.

Premier poinformował też, że rząd będzie chciał - w ramach dialogu z partnerami izraelskimi i amerykańskimi, przedstawiać światu "prawdę historyczną". - To jest prawo, które ma wymiar międzynarodowy i my na te realia międzynarodowe musimy i chcemy odpowiadać - zadeklarował Morawiecki.

I dodał: - Po prostu rzeczywiście dojrzałe państwo wyciąga wnioski i potrafi zmodyfikować swoją linię.

Premier przekonywał w Senacie, że jego rząd proponuje korektę przepisów o IPN - "z punktu widzenia zapisów wcale nie taką istotną, ale z punktu widzenia rzeczywistości prawnej, prawno-karnej - dla naszych partnerów, zauważalną".

- Dlatego ma to znaczenie takie, że mamy dziś sytuację dużo jaśniejszą, możemy docierać z naszą argumentacją innymi również kanałami i na inne sposoby również reagować na te nieprawidłowości, które się pojawiały - przekonywał premier. Według szefa rządu gdyby nie dyskusja, którą wywołały przepisy styczniowej nowelizacji ustawy o IPN, nie byłoby takiego oświadczenia kanclerz Niemiec Angeli Merkel, czy szefa niemieckiego MSZ, czy innych polityków zachodnioeuropejskich, w których wyraźnie wskazują oni na winę Niemiec w czasie II wojny światowej.

- Celem zmian w ustawie o IPN jest prawda historyczna, a prawda historyczna nie powinna dzielić Polaków. Ja wiem, że nasze losy są bardzo zawiłe, łącznie 45 lat komunizmu nam tego nie ułatwia, ale w przypadku obrony prawdy historycznej, tego, jak wyglądała rzeczywistość, realia czasu wojny, obrony honoru polskiego, proszę wysoką izbę o poparcie tych zmian w dzisiejszych okolicznościach - powiedział Morawiecki.

Morawiecki powiedział, że dialog z Izraelem i USA był "szorstki", "trudny", dochodziło do "tarcia". - My zaznaczyliśmy mocno swoją pozycję, podnieśliśmy wiedzę i świadomość tego, czym jest sprawa polska, prawda historyczna o Polsce w niebywały sposób. To jest po prostu uzysk, jakiego byśmy nie zrobili przez publikację tysiąca książek i filmy z Melem Gibsonem i Johnnym Deppem - oświadczył.

Dodał, że jego zdaniem dodatkowo nastąpi "poprawa relacji z Amerykanami".

Premier przyznał, że zmieniony w środę przepis wynikający z prawa karnego "paradoksalnie" był "nie tylko najbardziej kontestowany, ale on był też najtrudniejszy do jakiegokolwiek wyegzekwowania". - Jasna sprawa, że można było tutaj wszystko pięknie przewidzieć, ale też bez wprowadzenia tego trudnego punktu nie byłoby tego podniesienia świadomości - ocenił.

Szef rządu podczas debaty w Senacie był pytany również o to, dlaczego nowelizacja ustawy o IPN procedowana jest tak szybko. - To strasznie prosta zmiana, wykreślenie dwóch przepisów. Wszystko zostało tak przedyskutowane, dzisiaj, w ciągu jednego dnia tyle razy zostało to przegadane, że możemy taką decyzję podjąć, ale to wszystko zależy od wysokiej izby, od Senatu, od Sejmu - mówił.

Zdaniem szefa rządu styczniowa nowelizacja ustawy o IPN "zrobiła swoje" i dokonała "wstrząsu świadomościowego". Jednak, jak zaznaczył, polityka ma służyć narodowi i "jeżeli trzeba dzisiaj zrobić dwa kroki w bok, to robimy dwa kroki w bok, jeżeli tego wymaga interes państwa polskiego".

- Dziś w związku z tą ustawą w prokuraturze jest około 80 zgłoszeń z całego świata. Trzeba popatrzeć się na około świata i stwierdzić, czy będziemy ścigać od Ziemi Ognistej po północne zakątki. Byłoby to coraz mniej efektywne z punktu widzenia funkcjonowania państwa polskiego, dlatego właśnie taką propozycję przedstawiamy - mówił Morawiecki o nowelizacji ustawy o IPN, która uchyla przepisy mówiące o karaniu między innymi więzieniem za przypisywanie narodowi polskiemu i państwu polskiemu odpowiedzialności za zbrodnie III Rzeszy Niemieckiej.

Morawiecki mówił także o tym, że Niemcy przez dziesiątki lat nie przyznawały się do zbrodni, używając określenia "nazistowskie", a nie "niemieckie" zbrodnie. Stwierdził także, że jeśli w czasie Holokaustu Żyd spotkał na swojej drodze Niemca, to był martwy. Jeśli jednak spotkał polską rodzinę, to miał szansę przeżyć.

Szef rządu był również pytany o to, czy zamierza "zrobić porządek" z Polską Fundacją Narodową, która miała dbać o dobre imię Polski za granicą.

- Polska Fundacja Narodowa ma i będzie, z całą pewnością, jak najmocniej dbać o prawdę historyczną. Starała się to robić, ale powinna jeszcze więcej zaangażować się w walkę o pracę historyczną. PFN jest od tego - odparł Morawiecki. - PFN robiła pewne rzeczy, a będzie jeszcze więcej robić, mam nadzieję, w tym zakresie - dodał.

Barbara Zdrojewska (PO) pytała, jak to się stało, że wcześniej nikt, choćby w resorcie kultury, nie zauważył "ewidentnych niebezpieczeństw", które niosły za sobą poprzednie zmiany ustawy o IPN. Przypomniała, że zwracali uwagę na nie między innymi parlamentarzyści opozycji.

Morawiecki podkreślił, że pozytywnie ocenia skutki styczniowej nowelizacji ustawy o IPN. Przyznał jednak, że to "podniesienie świadomości" na temat prawdy historycznej o II wojnie światowej zostało "wywalczone w bardzo trudnych okolicznościach". - [A jeśli chodzi - przyp. red.] o te ryzyka czy niebezpieczeństwa, to jakby mnie pani zapytała pięć, czy sześć miesięcy temu, czy ja sobie z tego zdawałem sprawę, to bym powiedział: nie zdawałem sobie sprawy z tego, że reakcja świata, zwłaszcza żydowskiego, izraelskiego może być taka gwałtowna - powiedział szef rządu.

- A jak by mnie pani spytała, czy bym jeszcze raz przez to przeszedł, to bym powiedział: tak, ponieważ dzisiaj wiem, że skutkiem przejścia przez to trudne "Morze Czerwone" było właśnie podniesienie wiedzy o prawdzie historycznej II wojny światowej - dodał.

Premier zapewnił także, iż dochowany został tryb prac nad rządowym projektem zmiany ustawy o IPN. - Cały ten tryb był dochowany, cała procedura została przeprowadzona zgodnie z regułami sztuki - powiedział.

Morawiecki pytany był przez senatora Piotra Zientarskiego (PO) o to, dlaczego zignorowano stanowisko Departamentu Stanu Stanów Zjednoczonych podnoszone przez senatorów PO i niezależnych jeszcze przed uchwaleniem obowiązującej obecnie ustawy o IPN.

- Nikt nam nie będzie tutaj ustaw pisał. To jest nasza suwerenna decyzja. My podjęliśmy decyzję wtedy taką, dzisiaj podejmujemy taką - oświadczył Morawiecki. Podkreślił, że Departament Stanu USA "to nasz bardzo ważny sojusznik". - Ale to tutaj jest decyzja i w Sejmie, jakie będą polskie akty prawne - zaznaczył.

Departament Stanu USA 31 stycznia, jeszcze podczas prac nad nowelizacją ustawy o IPN, wezwał stronę polską "do przeprowadzenia ponownej analizy ustawy z punktu widzenia jej potencjalnego wpływu na zasady wolności słowa". Ostrzegł, że "wejście ustawy w życie może negatywnie wpłynąć "na strategiczne interesy Polski i jej stosunki - ze Stanami Zjednoczonymi i Izraelem włącznie".

Autor: pk//now / Źródło: TVN24, PAP