"W tym szczególnym dniu apelujemy do władz Federacji Rosyjskiej o porzucenie prób fałszowania historii oraz agresywnej polityki wobec sąsiadów" - napisał premier Mateusz Morawiecki w liście do uczestników obchodów 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej w Kutach na Ukrainie. "Ta rocznica uświadamia nam, że bardzo często nie ma możliwości zapanowania nad reperkusjami takich działań" - dodał. W kościele rzymskokatolickim w Kutach odsłonięto tego dnia tablicę, upamiętniającą wydarzenia sprzed 80 lat.
W II RP nieopodal Kut przebiegała granica z Rumunią. Po sowieckiej agresji na Polskę 17 września 1939 roku przez most graniczny na Czeremoszu w tłumie uchodźców przejechali do Rumunii prezydent RP Ignacy Mościcki, premier Felicjan Sławoj Składkowski, wódz naczelny marszałek Edward Rydz-Śmigły i minister spraw zagranicznych Józef Beck.
Przed przejazdem do Rumunii na plebanii kościoła greckokatolickiego w Kutach odbyło się z udziałem prezydenta ostatnie posiedzenie rządu II RP, a w kościele pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusa odprawiona została ostatnia na terenie Rzeczypospolitej msza święta z udziałem przedstawicieli ówczesnych władz państwowych.
"Apelujemy do władz Federacji Rosyjskiej o porzucenie prób fałszowania historii"
Wtorkowe uroczystości w Kutach na Ukrainie odbyły się w kościele pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusa. Uczestniczyli w nich m.in. szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk oraz przewodniczący Rady do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, sędzia Bogusław Nizieński.
"W tym szczególnym dniu apelujemy do władz Federacji Rosyjskiej o porzucenie prób fałszowania historii oraz agresywnej polityki wobec sąsiadów. Apelujemy o wznowienie realnej i konstruktywnej współpracy ze społecznością międzynarodową tak, aby tragiczna historia była jedynie wspomnieniem" - napisał Morawiecki w liście, który odczytał dyrektor Centrum Studiów Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego Jan Malicki.
Zwracając się w liście do uczestników obchodów, premier podkreślił, że kilka ostatnich tygodni nieustannie przypominało nam o najboleśniejszych momentach w najnowszej historii Polski. "Padło wiele gorzkich słów na temat agresywnej polityki III Rzeszy i Związku Radzieckiego, niechybnie prowadzących do konfrontacji. Najpierw z Polską, a docelowo do krwawej konfrontacji między obydwoma reżimami. Jednocześnie ofiarami ich działań niemal od pierwszych dni drugiej wojny światowej były wszystkie narody wchodzące w skład II Rzeczpospolitej" - wskazywał.
Według Morawieckiego po ataku ZSRR na Polskę Kuty stały się miejscem symbolicznym. "Tutaj 80 lat temu odbyło się ostatnie posiedzenie rządu II RP. Tutaj także, w miejscowym kościele katolickim, odbyła się ostatnia na terenie Polski msza święta w intencji ojczyzny z udziałem najwyższych władz RP: prezydenta, premiera, wodza naczelnego, ministra spraw zagranicznych i innych osobistości" - napisał.
Premier Morawiecki zauważył, że dzisiejsza rocznica "każe nam ponownie pochylić się nad skutkami nieodpowiedzialnej polityki, prowadzonej w imię partykularnych interesów jednostek, w imię fałszywych ideologii, a nierzadko zwykłej chęci jakiegoś historycznego rewanżyzmu". "Ta rocznica uświadamia nam, że bardzo często nie ma możliwości zapanowania nad reperkusjami takich działań" - dodał.
"Również i dziś Moskwa powraca do prób wpływania na porządek międzynarodowy za pomocą siły militarnej"
Premier ocenił, że obecne rosyjskie próby rehabilitacji agresji z 17 września 1939 roku i przemilczanie jej długoletnich, tragicznych konsekwencji, są niczym innym, jak próbą fałszowania historii i obroną polityki Józefa Stalina, którego celem była dominacja sowieckiego imperium.
"Opierając się na dawnych resentymentach, również i dziś Moskwa powraca do prób wpływania na porządek międzynarodowy za pomocą siły militarnej. Gwałci zasady prawa międzynarodowego, prawo samostanowienia narodów, oraz poszanowania suwerenności, niepodległości i integralności terytorialnej państw" - uznał Morawiecki.
Jak napisał, "w tym miejscu, na Ukrainie, jest to szczególnie widoczne". "To właśnie Ukraina padła ofiarą nielegalnej aneksji Krymu i miasta Sewastopol, a następnie agresji zbrojnej na tereny obwodów ługańskiego i donieckiego. Walki w Donbasie pochłonęły już ponad 13 tysięcy istnień ludzkich" - wyliczał premier.
Morawiecki zwrócił się jednocześnie do społeczności międzynarodowej o solidarność z ofiarami tamtych zbrodni oraz "dzisiejszej, imperialnej polityki Rosji".
"Sowiecki, wbity w walczącą Polskę nóż"
Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk przypomniał w Kutach, że na mszy świętej 80 lat temu "po raz pierwszy po ponad 20 latach wybrzmiały słowa: 'Ojczyznę wolną racz nam wrócić Panie'". - Po 20 latach wolności, gdy Polacy mogli śpiewać "Ojczyznę wolną pobłogosław Panie", nastąpił ten dzień, który przekreślił naszą niepodległość - mówił.
Kasprzyk zaznaczył, że "wojna rozpoczęła się trzy tygodnie wcześniej agresją niemiecką, ale sowiecki, wbity w walczącą Polskę nóż, nóż i cios w plecy, przekreślił szansę na prowadzenie tutaj skutecznej, dalszej walki".
- Dzięki decyzji o przeniesieniu siedziby prezydenta, rządu i naczelnego wodza poza granice Polski myśmy w 1939 roku nie skapitulowali. Nikt z przedstawicieli władz Rzeczpospolitej nie dostał się do niewoli ani niemieckiej, ani sowieckiej. To pozwalało kontynuować walkę na terenie sojuszniczej Francji, potem Wielkiej Brytanii - powiedział Kasprzyk.
We wtorek, po mszy świętej w kościele rzymskokatolickim w Kutach odsłonięto tablicę, upamiętniającą wydarzenia sprzed 80 lat.
Premier złożył w Warszawie wieniec
Premier Morawiecki z okazji obchodów 80. rocznicy agresji sowieckiej na Polskę złożył we wtorek także w Warszawie wieniec przed pomnikiem Poległym i Pomordowanym na Wschodzie przy Skwerze Matki Sybiraczki.
Agresja sowiecka na Polskę
17 września 1939 roku Armia Czerwona wkroczyła na teren Rzeczypospolitej Polskiej, łamiąc polsko-sowiecki pakt o nieagresji i realizując ustalenia zawarte w tajnym protokole paktu Ribbentrop-Mołotow. Konsekwencją sojuszu dwóch totalitaryzmów był rozbiór Polski.
W wyniku dokonanego rozbioru Polski ZSRR zagarnął obszar o powierzchni ponad 190 tysięcy kilometrów kwadratowych z ludnością liczącą około 13 milionów. Okrojona Wileńszczyzna została przez władze sowieckie w październiku 1939 roku uroczyście przekazana Litwie. Nie na długo jednak, bowiem już w czerwcu 1940 roku Litwa razem z Łotwą i Estonią weszła w skład ZSRR. Liczba ofiar wśród obywateli polskich, którzy w latach 1939-1941 znaleźli się pod sowiecką okupacją, do dziś nie jest w pełni znana.
Profesor Andrzej Paczkowski, odnosząc się do tej kwestii w książce "Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania", pisał: "Uważa się, że w ciągu niespełna dwóch lat władzy sowieckiej na ziemiach zabranych Polsce represjonowano w różnych formach - od rozstrzelania, poprzez więzienia, obozy i zsyłki, po pracę przymusową - ponad 1 milion osób (...). Nie mniej niż 30 tysięcy osób zostało rozstrzelanych, a śmiertelność wśród łagierników i deportowanych szacuje się na 8-10 proc., czyli zmarło zapewne 90-100 tysięcy osób".
Autor: akr / Źródło: PAP