Hanna Gronkiewicz-Waltz jeszcze poczeka na mandat europosła

- Na tym etapie strona polska nie była jeszcze zobligowana do przekazania Parlamentowi Europejskiemu informacji z nazwiskiem zastępcy za Marcina Kierwińskiego - wyjaśniał w rozmowie z tvn24.pl rzecznik biura PE w Polsce Bartosz Ochapski. Przekazał, że dopiero gdy przewodnicząca PE oficjalnie ogłosi na sesji wygaśnięcie mandatu Kierwńskiego, do polskich władz zostanie skierowane pismo z prośbą o wskazanie następcy.

Marcin Kierwiński przestaje być europosłem w związku z objęciem stanowiska w rządzie. Polityk PO i były minister spraw wewnętrznych i administracji został pełnomocnikiem rządu ds. odbudowy po niedawnej powodzi. Wolę objęcia mandatu po nim zadeklarowała w rozmowie z tvnwarszawa.pl była prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz.

Poniedziałek, 7 października, jest pierwszym dniem kolejnej sesji plenarnej Parlamentu Europejskiego.

PAP podała w poniedziałek, że Gronkiewicz-Waltz nie będzie mogła objąć mandatu tego dnia. - Parlament Europejski nie otrzymał jeszcze żadnych informacji na temat zastępującego posła. Jak zawsze to do władz krajowych należy powiadomienie o nazwisku osoby zastępującej - przekazało agencji źródło unijne.

Skontaktowaliśmy się z Gronkiewicz-Waltz. Potwierdziła nam, że nie będzie uczestniczyła jeszcze w obecnej sesji PE. Pytana o sytuację związaną z jej mandatem, powiedziała, że procedura wymaga tego, by dać Marcinowi Kierwińskiemu czas na ewentualne odwołanie się od decyzji o wygaszeniu mandatu.

W sprawie szczegółowych informacji odesłała nas do Kancelarii Sejmu.

Zgodnie z Kodeksem wyborczym (art. 367 par 1) postanowienie Marszałka Sejmu o utracie mandatu posła do Parlamentu Europejskiego wraz z uzasadnieniem "doręcza się niezwłocznie temu posłowi", a "od postanowienia posłowi przysługuje prawo odwołania do Sądu Najwyższego w terminie 3 dni od dnia doręczenia postanowienia. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem Marszałka Sejmu".

Rzecznik biura PE w Polsce wyjaśnia

Skontaktowaliśmy się również z działem prasowym biura kontaktowego Parlamentu Europejskiego w Polsce.

Jeden z rzeczników prasowych biura Bartosz Ochapski wyjaśnił drogą mailową, jak wygląda procedura wygaszania mandatu i obejmowania go przez nową osobę. Najpierw przewodniczący PE musi zostać powiadomiony o opuszczeniu urzędu przez europosła i aby oficjalnie mandat został wygaszony, przewodniczący PE musi ogłosić to na sesji plenarnej.

Ochapski potwierdził, że PE został zawiadomiony o sytuacji Kierwińskiego i aby dokończyć procedurę wygaśnięcia jego mandatu, szefowa PE ma ogłosić to podczas poniedziałkowej sesji.

Dopiero kolejnym krokiem jest list z Parlamentu Europejskiego do władz państwa członkowskiego z prośbą o jak najszybsze wyznaczenie zastępcy. Na państwo członkowskie nie nakłada się terminu, do kiedy odpowiedź na przyjść do PE.

Dalej - wyjaśnił rzecznik - państwo członkowskie informuje Parlament Europejski o zastępcy. Następnie konieczne jest ogłoszenie nazwiska następcy na sesji plenarnej. Wtedy nowy europoseł może objąć urząd.

Ochapski przyznał, że strona polska do tej pory nie była w ogóle zobligowana, by dostarczyć dokument z nazwiskiem następcy do PE.

Według niego Polska będzie musiała wskazać nowego eurodeputowanego (za Kierwińskiego), dopiero gdy zostanie ogłoszony wakat - czyli dopiero po tym, jak szefowa KE oficjalnie ogłosi decyzję o wygaśnięciu mandatu Kierwińskiego w poniedziałek po południu.

Także na stronie PE możemy przeczytać, że "jeżeli poseł do PE opuszcza Parlament w trakcie pełnienia mandatu, zasady wyborcze obowiązujące w jego kraju regulują sposób, w jaki zapewnia się jego zastępstwo". "Do każdego państwa członkowskiego należy ustanowienie zasad obsadzania wakatów na pozostałą część kadencji. W przypadku stwierdzenia wakatu przez Parlament zainteresowane państwo członkowskie powinno jak najszybciej obsadzić wakujące miejsce, nie ma jednak na to oficjalnego terminu. Państwo członkowskie informuje Parlament o zastępstwie, które jest następnie ogłaszane na posiedzeniu plenarnym. Nowy poseł do PE może objąć urząd dopiero po podpisaniu oświadczenia o niepołączalności (w związku z zakazem łączenia funkcji europosła z niektórymi stanowiskami - red.)" - napisano.

PKW przekazała marszałkowi nazwiska

Zgodnie z Kodeksem wyborczym, który reguluje również kwestie związane z obsadzaniem mandatów do PE, to marszałek Sejmu zawiadamia kolejnego kandydata z tej samej listy, który w wyborach otrzymał kolejną największą liczbę głosów, o przysługującym mu pierwszeństwie do objęcia mandatu, jeśli doszło m.in. do wygaśnięcia mandatu poprzedniego posła do Parlamentu Europejskiego i co zostało stwierdzone przez przewodniczącego Parlamentu Europejskiego.

W kodeksie napisano też, że "oświadczenie o przyjęciu mandatu powinno być złożone w terminie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia". Według tego przepisu "niezłożenie oświadczenia w terminie, o którym mowa w zdaniu poprzednim, oznacza zrzeczenie się pierwszeństwa do obsadzenia mandatu".

- 1 października marszałek Sejmu zwrócił się do Państwowej Komisji Wyborczej o to, aby wskazać nazwiska kolejnych kandydatów, którzy mogą objąć mandat. Już następnego dnia, 2 października, wskazaliśmy nazwiska trojga kandydatów - powiedział tvn24.pl rzecznik PKW Marcin Chmielnicki.

W poniedziałek po południu Kancelaria Sejmu przekazała PAP, że marszałek potwierdził wygaśnięcie mandatu Kierwińskiego postanowieniem z 30 września tego roku. To postanowienie Kierwiński otrzymał 2 października. Jednak - jak zaznaczyła Kancelaria - na postanowienie o utracie mandatu europosła przysługuje odwołanie do Sądu Najwyższego w ciągu trzech dni roboczych od dnia doręczenia postanowienia posłowi.

"W związku z tym, termin na wniesienie odwołania od ww. postanowienia marszałka Sejmu upłynie z końcem dnia 7 października 2024 r. Wszczęcie procedury obsadzania wygasłego mandatu jest zatem możliwe dopiero po upływie tego terminu. Jutro ruszamy z procedurą obsadzenia mandatu po Marcinie Kierwińskim, bo mamy już też informację z PKW, komu przysługuje pierwszeństwo do obsadzenia mandatu" - podkreśliła Kancelaria Sejmu.

Rzeczniczka marszałka Sejmu Katarzyna Karpa-Świderek przekazała, że Kancelaria Sejmu od wtorku rozpocznie korespondencję z Gronkiewicz-Waltz w sprawie objęcia mandatu europosła.

Rzecznika biura kontaktowego Parlamentu Europejskiego w Polsce zapytaliśmy również o kwestię oświadczenia o przyjęciu mandatu. Ochapski przekazał, że takowe składane jest w Państwowej Komisji Wyborczej, nie w PE.

§ 1. Marszałek Sejmu zawiadamia, na podstawie informacji Państwowej Komisji Wyborczej, kolejnego kandydata z tej samej listy kandydatów, który w wyborach otrzymał kolejno największą liczbę głosów, o przysługującym mu pierwszeństwie do mandatu w przypadku: 1) wygaśnięcia mandatu posła do Parlamentu Europejskiego, stwierdzonego przez Przewodniczącego Parlamentu Europejskiego; 2) upływu terminu do wniesienia odwołania od postanowienia Marszałka Sejmu o utracie mandatu; 3) nieuwzględnienia odwołania od postanowienia Marszałka Sejmu o utracie mandatu przez Sąd Najwyższy. § 2. Przepisu § 1 nie stosuje się w przypadku utraty mandatu posła do Parlamentu Europejskiego na podstawie art. 364 § 1 pkt 4. § 3. Jeżeli pierwszeństwo do mandatu przysługuje więcej niż jednemu kandydatowi, stosuje się odpowiednio art. 233. § 4. Oświadczenie o przyjęciu mandatu powinno być złożone w terminie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia. Niezłożenie oświadczenia w terminie, o którym mowa w zdaniu poprzednim, oznacza zrzeczenie się pierwszeństwa do obsadzenia mandatu. § 5. Kandydat może zrzec się pierwszeństwa do obsadzenia mandatu na rzecz kolejnego uprawnionego kandydata z tej samej listy. Oświadczenie o ustąpieniu pierwszeństwa powinno być złożone Marszałkowi Sejmu w terminie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, o którym mowa w § 1. § 6. Jeżeli obsadzenie mandatu posła do Parlamentu Europejskiego w trybie określonym w § 1-3 byłoby niemożliwe z powodu braku kandydatów, którym mandat można przydzielić, Marszałek Sejmu o przysługującym pierwszeństwie do mandatu zawiadamia, na podstawie obwieszczenia, o którym mowa w art. 361, kandydata z innej listy kandydatów tego samego komitetu wyborczego, który w wyborach otrzymał największą liczbę głosów, o ile nie uzyskał mandatu. § 7. O obsadzeniu mandatu postanawia Marszałek Sejmu. Przepisy art. 366 § 2-4 stosuje się odpowiednio.
Art. 368. [Procedura obsadzenia wygasłego i utraconego mandatu], Kodeks wyborczy

Gronkiewicz-Waltz była pierwsza w kolejności do objęcia mandatu europosła po Kierwińskim. W czerwcowych wyborach do PE Kierwiński zdobył mandat do PE, startując z listy KO w okręgu warszawskim (nr 4). Uzyskał wówczas 143 179 głosów. Oprócz niego mandaty w tym okręgu z listy KO zdobyli dotychczasowi posłowie: Kamila Gasiuk-Pihowicz (137 811 głosów) i Michał Szczerba (120 667 głosów).

Czwarty wynik na liście KO uzyskała Gronkiewicz-Waltz, na którą głos oddało 94 474 wyborców (7,24 proc.).