Dwa odzyskane obrazy niemieckich malarzy zaprezentowane w warszawskiej Kordegardzie. Trafią do wrocławskiego Muzeum Narodowego

Otwarta w środę wystawa "Utracone/Odzyskane. Z kolekcji wrocławskich" to kolejna ekspozycja z cyklu, w ramach którego prezentowane są wybrane obiekty należące do najcenniejszych strat wojennych odzyskanych w ostatnich latach dzięki staraniom resortu kultury.

Tym razem inauguracja wystawy ma szczególny charakter, ponieważ podczas wernisażu zaprezentowano i przekazano do zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu dwa kolejne obrazy, które niedawno zostały odzyskane: "Most Augusta w Dreźnie" Gotthardta Kuehla z ok. 1900 roku oraz "Marchijskie wrzosowisko" autorstwa Karla Kaysera-Eichberga, namalowane ok. 1910 roku.

Wystawa będzie prezentowana w Kordegardzie - Galerii Narodowego Centrum Kultury do 31 lipca.

Obraz Gotthardta Kuehla (1850–1915) "Most Augusta w Dreźnie" podarował do Śląskiego Muzeum Sztuk Pięknych we Wrocławiu wrocławski kolekcjoner Conrad Fischer. Przekazał instytucji swoje bogate zbiory malarstwa i rzeźby. Ostatnia archiwalna wzmianka o obiekcie odnotowuje wywiezienie go do składnicy w Kamieńcu Ząbkowickim w lipcu 1942 r. Obraz został odzyskany w 2021 r. dzięki współpracy MKiDN z Art Loss Register, organizacją prowadzącą największą na świecie bazę danych o skradzionych dziełach sztuki.

Drugie z odzyskanych dzieł to obraz Karla Kaysera-Eichberga (1873-1964) "Märkische Heide" ("Marchijskie wrzosowisko") z około 1910 roku). Dzieło zostało przekazane przez Śląskie Stowarzyszenie Artystów jako depozyt do zbiorów Śląskiego Muzeum Sztuk Pięknych we Wrocławiu 18 lutego 1913 r. Po likwidacji w 1939 r. Śląskiego Stowarzyszenia Artystów obraz został oficjalnie włączony do zbiorów muzeum. W marcu 1944 r. umieszczony został na liście ewakuacyjnej do składnicy w Kamieńcu Ząbkowickim. To ostatnia wzmianka archiwalna o obiekcie przed jego zaginięciem. Obraz został dobrowolnie zwrócony przez dotychczasowych posiadaczy, którzy dopiero niedawno odkryli jego pochodzenie.

Ze wszystkich krajów europejskich w następstwie II wojny światowej to właśnie Polska utraciła najwięcej ze swego materialnego dziedzictwa. Liczbę polskich strat wojennych szacowano tuż po wojnie na ponad pół miliona zabytków ruchomych o wartości ówczesnych kilkudziesięciu miliardów dolarów. Za straty wojenne uważa się ruchome dobra kultury ze zbiorów publicznych, kościelnych i prywatnych, utracone w wyniku II wojny światowej z terenów Polski w jej granicach po 1945 roku.

Po zakończeniu II wojny światowej, na mocy decyzji podjętych na konferencjach w Teheranie, Jałcie i Poczdamie, byłe niemieckie ziemie obejmujące Śląsk, Pomorze, część Prus Wschodnich oraz Wolne Miasto Gdańsk zostały przekazane Polsce. Zgodnie z prawem międzynarodowym dzieła sztuki utracone z terenów zwanych tuż po wojnie Ziemiami Odzyskanymi podlegają restytucji do miejsca ich pochodzenia.

Baza strat wojennych prowadzona przez działający w resorcie kultury Departament Restytucji Dóbr Kultury zawiera obecnie ponad 65 tysięcy rekordów i jest na bieżąco aktualizowana oraz uzupełniana, m.in. dzięki prowadzonym przez muzea badaniom proweniencyjnym zbiorów.

Działania restytucyjne Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego doprowadziły w ostatnich ponad 6 latach do odzyskania ponad 600 obiektów. W toku jest 125 spraw restytucyjnych w 14 krajach na świecie. Muzeum Narodowe we Wrocławiu, z którego pochodzi większość prezentowanych na wystawie eksponatów, jest obecnie drugim największym beneficjentem działań restytucyjnych podejmowanych przez resort kultury, jeśli wziąć pod uwagę liczbę odzyskanych obiektów.