Żurek: Ziobro jak dziecko z zapałkami w stodole pełnej siana

Matczak skomentował wniosek Prokuratora Generalnego do Trybunału Konstytucyjnego, w którym Zbigniew Ziobro wniósł o uznanie za niekonstytucyjną regulację prawa europejskiego w zakresie dopuszczalności występowania przez polskie sądy z pytaniami do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawach dotyczących sądownictwa.

W ocenie Matczaka "w Europę idzie wyraźny sygnał, że polski rząd jest antyeuropejski i podkłada bombę pod podstawowy mechanizm prawny jakim jest zadawanie pytań prejudycjalnych do Trybunału Sprawiedliwości [Unii Europejskiej - przyp. red.] i uzyskiwanie odpowiedzi".

- Jeśli państwo członkowskie kwestionuje w jakimkolwiek zakresie art. 267 (Traktatu o UE - red.), który był zaakceptowany przez Polaków w referendum i ten traktat był już oceniany raz, to informacja jest prosta: polski rząd kwestionuje podstawowy mechanizm prawny Unii Europejskiej i to może być odebrane i będzie odebrane jako pierwszych krok w kierunku polexitu - dodał prawnik z Uniwersytetu Warszawskiego.

Zdaniem Matczaka minister stawia się w roli "supersądu" decydującego, o co można pytać, a o co nie.

- W tym zakresie - moim zdaniem - jest to przygotowanie się do tego, żeby ignorować te wyroki Trybunału [Sprawiedliwości Unii Europejskiej - red.] i oczywiście te pytania polskich sądów, z którymi minister nie będzie się zgadzał - mówił Matczak.

Pytany, co się wydarzy, jeśli się okaże, że Trybunał Konstytucyjny stwierdzi, że minister ma rację, iż możliwość wysyłania pytań prejudycjalnych do TSUE jest niekonstytucyjna, Matczak powiedział, że sądy polskie nadal będą zadawały te pytania, bo to sąd decyduje o tym, czy pytanie związane ze sprawą jest zasadne i Trybunał Sprawiedliwości decyduje o tym, czy pytanie jest zasadne odpowiadając na nie.

- Różnica będzie taka, że pan minister Ziobro będzie mógł wyjść przed dziennikarzy i powiedzieć: to konkretne pytanie uznajemy za niekonstytucyjne, ponieważ ono jest niezwiązane ze sprawą albo dotyczy sądownictwa, a ten wyrok czy tę decyzję Trybunału Sprawiedliwości możemy zignorować, dlatego, że ona jest niezgodna z polską konstytucją - tłumaczył w rozmowie z TVN24 prawnik.

Dodał, że taki jego zdaniem jest cel wniosku Prokuratora Generalnego. - Tak jak powiedziałem, to jest przygotowanie gruntu do tego, żeby ignorować te wyroku Trybunały Sprawiedliwości (UE - red.), które są dla polskiego rządu niewygodne - powtórzył Matczak.

- W tym sensie jest to także przygotowanie do wyjścia z Unii Europejskiej, dlatego, że nie może być tak, że to minister sprawiedliwości w konkretnej sprawie ocenia sobie to, czy dane pytanie jest zasadne czy nie jest zasadne. To robi Trybunał. Ten, kto to robi, kwestionuje podstawowy mechanizm prawny Unii Europejskiej - ocenił.

- Pan minister oczywiście ma prawo do korzystania z różnych środków prawnych, zwracania się do Trybunału Konstytucyjnego i tego prawa nikt nie zamierza mu odbierać, natomiast tego typu wniosek, z tak sformułowanym pytaniem, budzi pewien niepokój - mówił w środę rzecznik Sądu Najwyższego, Michał Laskowski.- Oznacza bowiem, że jakieś przekonanie co do wspólnych wartości obowiązujących w Unii Europejskiej, co do wspólnego porządku prawnego, obowiązującego w Unii Europejskiej, jest u autora wniosku, a być może jest to szersze zjawisko, dosyć słabe. Nie jest to przekonanie silne, a jest to jeden z podstawowych elementów Unii Europejskiej. Jedną z podstawowych (wartości - red.) jest wspólny porządek prawny i wspólne wyznawanie pewnych wartości - tłumaczył.Jak mówił Laskowski, "widać, że dosyć słabe jest przekonanie do wspólnych wartości, jeśli składa się tego typu wniosek". - Można powiedzieć, że w pewnym sensie jest to kolejny przykład instrumentalnego traktowania prawa, środków prawnych i to przy użyciu Trybunału Konstytucyjnego. Pan minister z jednej strony wchodzi w rodzaj gry z polskimi sądami, w tym z Sądem Najwyższym, który takie pytania sformułował, a z drugiej strony (wprowadza - red.) rodzaj gry, ruchów uprzedzających w stosunku do ewentualnych decyzji Trybunału - stwierdził.Jego zdaniem, minister sprawiedliwości zmierza "do ewentualnego zablokowania polemiki z orzeczeniem, którego autor się spodziewa".

Mecenas Michał Wawrykiewicz z inicjatywy "Wolne Sądy" podkreślił w środę TVN24, że możliwość zadawania pytań prejudycjalnych jest jednym z podstawowych elementów, który przysługuje państwom członkowskim, w tym wypadku sędziom do kontrolowania, czy przepisy krajowe są zgodne z przepisami unijnymi.

- A musi być taka sytuacja, żeby wspólny system prawny Unii Europejskiej mógł funkcjonować - dodał.

W jego ocenie "próba wyłączenia takiej możliwości w stosunku do sędziów polskich tylko w zakresie ustroju sądów jest dość absurdalna".

- Mam wrażenie, jakbyśmy byli w jakimś filmie futurystycznym, ale niestety o charakterze komediowym, gdzie jakaś satrapiczna władza próbuje zablokować możliwość demokratycznego funkcjonowania państwa - komentował mecenas.

Jego zdaniem "to dość żałosna próba wyłączenia funkcjonowania Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej". - Jego się nie da wyłączyć, bo pytania prejudycjalne, nawet gdyby nie napływały z Polski, zaczynają napływać z całej Europy - podkreślił Wawrykiewicz.

Zauważył jednocześnie, że orzeczenia TSUE w Luksemburgu niezależnie od tego, czy będą wynikiem zadanego pytania z Hiszpanii, Francji, czy z Polski, "będą tak samo wiązać nas, nasze organy konstytucyjne, w tym rząd, pana prezydenta, Krajową Radę Sądownictwa".

Według przedstawiciela inicjatywy "Wolne Sądy" "zmierzamy w kierunku katastrofy, jeśli chodzi o funkcjonowanie polskiego systemu prawnego w ramach Unii Europejskiej".

Mecenas pytany, czy skończy się ona polexitem, odpowiedział: - Rządzący - jak się wydaje - w tym kierunku chcieliby zmierzać, natomiast pamiętajmy, że znakomita część polskiego społeczeństwa mówi temu nie.

Sędzia Waldemar Żurek, były rzecznik Krajowej Rady Sądownictwa, pytany, czy Ziobro może wystąpić z takim wnioskiem do TK a Trybunał orzekać na temat zgodności z konstytucją traktatów Unii Europejskiej, powiedział, że "po tym, co widzimy ostatnio mnie już nic nie zdziwi".

- Można powiedzieć, że dziecko może w stodole pełnej siana bawić się zapałkami, ale możemy sobie wyobrazić, jak to się może skończyć. Więc minister zrobił taki ruch. Oczywiście złożył takie pytanie do naszego Trybunału Konstytucyjnego - dodał.

- Wiemy, jak dzisiaj orzeka Trybunał. Po pierwsze orzekają osoby nieuprawnione, po drugie nie ma osób, które powinny tam zasiadać, po trzecie przed wydaniem orzeczenia właściwie jesteśmy pewni, jakiej treści ono będzie. To jest przerażające. To świadczy o tym, że Trybunał całkowicie zatracił swoją niezależność od polityki - tłumaczył.

Jego zdaniem, pytanie Ziobry "tak naprawdę zmierza w kierunku wyprowadzenia nas ze wspólnego obszaru prawnego Unii Europejskiej".

- Jeżeli Trybunał rozstrzygnie tak jak oczekuje tego minister, to tak naprawdę jesteśmy prawnie poza Unią Europejską - ocenił Żurek.

Zauważył, że traktaty były negocjowane po to, aby Polacy uzyskali konkretne wartości dodane będąc członkiem Unii Europejskiej.

Żurek uważa, że taki ruch prokuratora generalnego i ministra sprawiedliwości to "polityczny strzał w kolano", bo to będzie oznaczać, że "Polska kwestionuje porządek prawny wynegocjowanych wcześniej traktatów".

Przypomniał rozstrzygnięcie TSUE w sprawie portugalskiej z 27 lutego tego roku, które - jak zaznaczył - "jednoznacznie przesądza, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej może badać to, czy sędzia unijny, a takim sędzią jest polski sędzia, ma być sędzią niezawisłym".

- Traktaty są tutaj jednoznaczne. Jeżeli mamy wspólny rynek, czyli swobodny przepływ towarów, usług, przemieszczania się ludzi, to musimy mieć unijnego sędziego, który będzie tak samo niezawisły, w każdym unijnym kraju, żeby jednolicie stosować to prawo - dodał.

- Pytanie ministra Ziobry zmierza do tego, by polskie sądy pozbawić możliwości zadawania pytań prejudycjalnych. Tak jak powiedział jeden z profesorów prawa, zmierza w tym kierunku to pytanie, że polski sędzia będzie mógł pytać o krzywiznę banana, ale nie będzie mógł pytać o strukturalne zagrożenia dla sędziego w Polsce, który jednoznacznie jest sędzią unijnym.

- Ta zabawa - bo tak należy to ocenić - ministra sprawiedliwości jest potwornie niebezpieczna - ocenił Żurek.

Prokurator Generalny wnosi w datowanym na 4 października piśmie o stwierdzenie niezgodności z polską konstytucją artykułu 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej "w zakresie, w jakim dopuszcza występowanie przez sąd z pytaniem prejudycjalnym o wykładnię Traktatów lub o ważność i wykładnię aktów przyjętych przez instytucje, organy lub jednostki organizacyjne Unii, w sprawach dotyczących ustroju, kształtu i organizacji władzy sądowniczej oraz postępowania przed organami władzy sądowniczej państwa członkowskiego Unii Europejskiej".

W piśmie Ziobry chodzi o przepis art. 267 Traktatu o funkcjonowaniu UE, który mówi o właściwości TSUE. Jak ocenił Ziobro we wniosku do TK, "wprawdzie art. 267 Traktatu jest przepisem przyjętym przez Polskę w drodze ratyfikacji umowy międzynarodowej na podstawie Konstytucji RP, jednak nie można zgodzić się z twierdzeniem, że Rzeczpospolita Polska zgodziła się, by poprzez ten przepis objąć właściwością TSUE sprawy, które są konstytucyjnie zastrzeżone dla organów krajowych poprzez przepisy kompetencyjne wskazane wprost w Konstytucji RP oraz w zawartych w ustawie zasadniczej odesłaniach do uregulowania danych materii w ustawie".

"Sąd zadający pytanie prejudycjalne na podstawie art. 267 Traktatu, jest związany nie tylko prawem unijnym, ale także prawem krajowym, a przede wszystkim Konstytucją RP" - podkreślił Prokurator Generalny.

To rozszerzenie wniosku skierowanego przez Ziobrę do Trybunału Konstytucyjnego 23 sierpnia.

Autor: js, akw//now, adso / Źródło: TVN24, PAP