03.06.2014 | Symboliczna wizyta w 25-lecie wolnych wyborów
Katarzyna Kolenda-Zaleska | Fakty TVN
25 lat temu zaczęła się wolnośćKatarzyna Kolenda-Zaleska | Fakty TVN
Polska świętuje 25-lecie wolności, czyli rocznicę pierwszych wolnych wyborów. Głównym wydarzeniem dnia będą uroczystości na placu Zamkowym w Warszawie. W ich trakcie przemówienia wygłoszą prezydenci Bronisław Komorowski i Barack Obama.
Uroczystości na pl. Zamkowym rozpoczną się o 11.30. Wydarzenie, w których udział wezmą prezydent Polski Bronisław Komorowski oraz prezydent Stanów Zjednoczonych Barack Obama będzie otwarte dla publiczności i każdy będzie mógł w nim wziąć udział.
Wcześniej jednak - już o 6 rano marszałek Sejmu Ewa Kopacz spotka się z osobami, które głosowały 4 czerwca 1989 r. Następnie o 8 odbędzie się msza za wolność w Archikatedrze Warszawskiej. Nabożeństwo celebrować będzie sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej, kard. Pietro Parolin.
Z kolei o 9.20 na Zamku Królewskim w Warszawie dojdzie do spotkania prezydentów Polski, Niemiec, Czech, Słowacji i Węgier z młodzieżą na Zamku Królewskim. Odbywać się ono będzie pod hasłem "1989 - pokolenie wolności".
Już po uroczystościach na pl. Zamkowym, o 15 zorganizowane zostanie Zgromadzenie Narodowe, podczas którego orędzie wygłosi prezydent Bronisław Komorowski. Natomiast o godz. 16.15 w Senacie odbędzie się spotkanie parlamentarne upamiętniające 25-lecie wolności.
Wolność zaczęła się w Polsce
25 lat temu - 4 czerwca 1989 r. - odbyły się pierwsze od czasów II wojny światowej częściowo wolne wybory do Sejmu oraz w pełni wolne wybory do odrodzonego Senatu. Zakończyły się zwycięstwem Solidarności i przypieczętowały upadek systemu komunistycznego w Polsce. Stały się też istotnym elementem w uruchamianiu przemian ustrojowych w pozostałych krajach Europy Środkowo-Wschodniej.
Decyzja o przeprowadzeniu wyborów zapadła podczas obrad Okrągłego Stołu, przy którym zasiedli przedstawiciele władz i demokratycznej opozycji. Przy Okrągłym Stole z góry przeznaczono 65 proc. mandatów dla kandydatów koalicji rządowej. O pozostałe 35 proc. mandatów ubiegali się kandydaci Komitetu Obywatelskiego "Solidarność" i zdobyli 160 na 161 możliwych mandatów w ramach tej puli. Tak powstał Sejm znany jako Sejm kontraktowy. W Senacie Solidarność zdobyła zdecydowaną większość mandatów.
Na przełomie sierpnia i września powstał rząd Tadeusza Mazowieckiego. Przed Sejmem kontraktowym stanęła przede wszystkim misja przebudowy gospodarczej państwa. 17 grudnia 1989 roku wicepremier i minister finansów Leszek Balcerowicz przedstawił posłom pakiet ustaw, związanych z transformacją gospodarczą. Zostały one uchwalone w rekordowym tempie i weszły w życie 1 stycznia 1990 roku. Również na przełomie 1989 i 1990 roku przegłosowano poprawki do konstytucji, zmieniające nazwę państwa z PRL na Rzeczpospolita Polska, dodające orłowi koronę i skreślające artykuły o przewodniej roli PZPR. W marcu Sejm kontraktowy uchwalił z kolei pakiet ustaw samorządowych, dzięki którym 27 maja 1990 roku odbyły się wybory do nowo tworzonych rad gmin - pierwsze całkowicie wolne.