Rosyjski poeta Jewgienij Jewtuszenko zmarł w sobotę w USA w wieku 84 lat. Był poetą, który gromadził tłumy, zawsze pretendującym do oddawania nastrojów całej swojej generacji i epoki.
O śmierci Jewtuszenki, który dzień wcześniej w stanie ciężkim trafił do szpitala w mieście Tulsa w Oklahomie, poinformował jego bliski przyjaciel Michaił Morgulis. Jewtuszenko urodził się w 1933 roku w obwodzie irkuckim. Należał do pokolenia twórców i intelektualistów, którzy doszli do głosu w erze zainicjowanej przez Nikitę Chruszczowa odwilży na przełomie lat 50. i 60., nazywanych "szestidiesiatnikami". Zadebiutował zbiorem wierszy w 1952 roku i w tym samym roku został najmłodszym autorem przyjętym do Związku Pisarzy ZSRR.
"Poeta w Rosji jest kimś więcej niż poetą"
Szerzej znany stał się po publikacji tomu poetyckiego "Trzeci śnieg", zaatakowanego przez oficjalną krytykę, i poematu "Stacja Zima", z wątkami autobiograficznymi, głosu młodego pokolenia poszukującego wartości w postalinowskim Związku Radzieckim. Sposobem, w jaki łączył tematy osobiste ze społecznymi i nonkonformistyczną postawą, zdobywał coraz większą popularność. Jako poeta Jewtuszenko łączył tradycje liryki rosyjskiej "srebrnego wieku" (przełom wieku XIX i XX) z osiągnięciami XX-wiecznej awangardy. Jak jednak sam powiedział, "poeta w Rosji jest kimś więcej niż poetą" i również on uważany był za twórcę, który odzwierciedla nastroje całego pokolenia i aktualne przemiany społeczne. Podejmował tematy niewygodne, a zarazem nie odchodził od tych oficjalnie popieranych w radzieckiej literaturze. Jednocześnie publicznie występował w obronie dysydentów, krytykował inwazję ZSRR na Czechosłowację, a później wojnę w Afganistanie. Od lat 60. ubiegłego wieku Jewtuszenko wiele podróżował za granicę, gdzie stał się nieoficjalnym przedstawicielem ZSRR okresu "odwilży". Na Zachodzie czytał wiersze przed tłumami słuchaczy. Międzynarodową sławę przyniósł mu poemat "Babi Jar" (1961) - requiem nad masakrą Żydów dokonaną przez hitlerowców we wrześniu 1941 roku w wąwozie koło Kijowa. W ciągu dwóch dni niemieckie grupy operacyjne - tzw. Einsatzgruppen - rozstrzelały tam ponad 33 tys. ludzi. Jewtuszenko był pierwszym twórcą, który tak otwarcie poruszył w ZSRR temat Holokaustu, w Związku Radzieckim zagłada Żydów podczas II wojny światowej nie była wyróżniana spośród ogólnych ofiar ludności cywilnej. W latach "pieriestrojki" Jewtuszenko stał się jednym z jej orędowników, publikował wówczas wiele artykułów publicystycznych. W prozie, którą pisał w latach 80. i 90. wciąż podejmował tematy społeczne i wątki trudnej historii swej ojczyzny w XX wieku. Od lat 90. mieszkał w USA, wykładał literaturę na tamtejszych uczelniach, jednak regularnie odwiedzał Rosję. Dorobek literacki Jewtuszenki to około 150 książek, jego twórczość doczekała się przekładów w kilkudziesięciu językach, w tym na polski. Jewtuszenko był również scenarzystą, reżyserem, aktorem, tłumaczem i redaktorem literackim, autorem audycji radiowych i telewizyjnych. Poeta ma być pochowany zgodnie ze swoją ostatnią wolą w podmoskiewskiej miejscowości Pieriediełkino.
Autor: azb//rzw / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Cybersky CC BY SA Wikipedia