Na co Kraków wydaje najwięcej pieniędzy

Swoją ostatnią kampanię w 2018 roku Jacek Majchrowski prowadził pod hasłem "Wspólnie tworzymy przyszłość Krakowa". Swój program oparł na "trzech M" – M jak Mieszkańcy (poprawa jakości życia krakowian), M jak Możliwości (edukacja, kultura i wsparcie przedsiębiorczości) oraz M jak Metropolia (inwestycje w infrastrukturę miasta).

Jako najciekawsze punkty swojego programu wyborczego polityk wymieniał między innymi utworzenie nowych Plant Podgórskich, zakup autobusów elektrycznych dla MPK oraz wprowadzenie grantów dla tych mieszkańców miasta, którzy zajmą się wspólnymi terenami zielonymi (np. skwerami). Jak jednemu z najdłużej urzędujących prezydentów miast poszło spełnianie tych obietnic?

Czytaj też: Wybory samorządowe 2024 w Krakowie. Kandydaci na prezydenta miasta

W ciągu pięciu lat, które upłynęły od zwycięstwa Majchrowskiego w wyborach, nie udało się utworzyć Plant Podgórskich. Ostatnia informacja na ten temat, opublikowana na stronie krakowskiego urzędu miasta, pochodzi z początku 2022 roku i dotyczy wykupienia kolejnych terenów pod park w rejonie ulicy Słona Woda. Za działki o powierzchni 1,72 hektara gmina zapłaciła 2,3 mln złotych.

Więcej szczęścia miał inny teren zielony, obiecywany przez Majchrowskiego podczas kampanii – Las Witkowicki. Nieco ponad rok temu udostępniono do wglądu plan dla tego terenu, a dziś krakowianie mogą przechadzać się po leśnym parku.

Na regulacje stanów prawnych i pozyskiwanie nieruchomości do zasobu miasta wydano w 2019 roku prawie 14 mln złotych.

Wielkie zmiany Majchrowski obiecywał też pasażerom komunikacji miejskiej. Deklarował między innymi budowę nowej linii tramwajowej na odcinku od pętli w Kurdwanowie do ulicy Zakopiańskiej (która została oddana w 2022 roku w ramach budowy Trasy Łagiewnickiej) i wydłużenie linii tramwajowej, kończącej się obecnie na osiedlu Piastów, do ulicy Powstańców. Ta druga inwestycja, chociaż dotyczy wydłużenia linii tramwajowej o zaledwie 500 metrów, a koncepcja układu komunikacyjnego w tym rejonie została utworzona już w 2016 roku, wciąż jest zapowiadana.

Inwestycją, którą udało się zrealizować, jest tramwaj na Górkę Narodową. Pierwsi pasażerowie skorzystali z tej linii we wrześniu 2023 roku, a 8 stycznia 2024 uruchomiony został dworzec przesiadkowy "Górka Narodowa P+R". To część linii Krakowskiego Szybkiego Tramwaju Miejskiego na trasie Krowodrza Górka - Górka Narodowa, którego budowa rozpoczęła się w lipcu 2020 roku. Według budżetu na 2019 rok przeznaczono na ten cel 49 308 141 zł, z czego 20 792 065 zł ze środków własnych miasta. W 2020 było to 154 135 145 zł (89 760 685 zł ze środków własnych miasta), w 2021 - 205 445 740 zł (152 843 202 zł przeznaczyło miasto), w 2022 odpowiednio 256 363 118 zł i 145 000 000 zł, a w 2023 - 258 636 019 zł i 188 000 000 zł. W sumie daje to kwotę przekraczającą 800 milionów złotych.

Czytaj też: Pętla działa od miesiąca, na torowisko osunęła się skarpa z błotem

Jak podaje urząd miasta, tylko w pierwszym miesiącu z nowego połączenia tramwajowego skorzystało pół miliona pasażerów.

Statecznym 40-latkiem jest już pomysł doprowadzenia tramwaju na Azory. Budowa Krakowskiego Szybkiego Tramwaju, którego częścią miały stać się między innymi pętle na osiedlu Piastów, Górce Narodowej i na Azorach wciąż nie została zakończona.

Wybrany na piątą kadencję prezydent obiecywał też budowę pięciu nowych szkół – na Klinach, przy ulicy Czerwone Maki, przy ulicy Centralnej, na Zabłociu oraz na osiedlu Złocień.

W 2021 otwarto szkołę podstawową nr 14 przy ul. Bartla, czyli kosztującą 44 mln zł największą inwestycję oświatową Krakowa.

"Budowa była w większości finansowana ze środków Gminy Miejskiej Kraków, natomiast blisko 9 mln zł., pochodziło z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych - COVID 19" – informuje Miejskie Centrum Obsługi Oświaty.

W 2023 roku pierwsi uczniowie rozpoczęli edukację w szkole podstawowej nr 20 przy ulicy Agatowej na Złocieniu. Jak podaje Urząd Miasta, cała inwestycja kosztowała 51,4 mln zł.

Obiecanej szkoły nie doczekały się Czerwone Maki. Jej budowę, razem z placówką przy ulicy Centralnej, magistrat zapowiedział już w 2018, kilka tygodni po wygranych wyborach. Od tego czasu próżno jednak szukać takiej inwestycji w miejskim budżecie.

W 2020 podjęto pierwsze kroki w kierunku budowy szkoły i przedszkola w Łęgu przy ulicy Centralnej. Zakończenie inwestycji jest planowane na 2027 rok. Szkoła ma obejmować 24 sale dydaktyczne, a przedszkole cztery oddziały. Prace budowlane rozpoczną się w 2025 roku.

Dopiero powstać ma też szkoła na Zabłociu, przy ulicach Dekerta i Portowej. Radny "Przyjaznego Krakowa" Jacek Bednarz w grudniu 2023 złożył poprawkę do Wieloletniej Prognozy Finansowej Miasta Krakowa, zgodnie z którą na budowę placówki w latach 2025-2029 ma zostać przeznaczonych 75 milionów złotych.

W 2021 roku zakończyła się też rozbudowa podstawówki przy ulicy Katowickiej i szkoły przy Skotnickiej, a w szkołach na Woli Justowskiej i Krowodrzy oddano do użytku nowy pawilon i segment.

Na początku kadencji prezydent obiecał też nowe żłobki i przedszkola przy ulicach Lubostroń, Jana Kantego Przyzby, Kazimierza Odnowiciela oraz w rejonie Bronowic i osiedla Gotyk. W 2019 na tworzenie i funkcjonowanie żłobków przeznaczono 64 472 267 zł, z czego 5 485 800 wydano na dwa lokale przeznaczone na placówki przy ul. Wizjonerów i Bunscha. W 2020 budżet na żłobki wynosił  66 535 588 (z tej kwoty oprócz modernizacji i termomodernizacji istniejących placówek zakupiono lokal dla żłobka na od. Dywizjonu 303 za 5 250 000 zł i zakończono budowę bloków przy ulicy Przyzby, mieszczących między innymi żłobek),

W 2021 na "system opieki nad dziećmi w wieku do lat 3" urzędnicy przewidzieli 66 843 740 zł, z czego  9 585 332,04 zł wydano na lokal dla żłobka na os. Piastów, a w 2022 – z 78 854 370 zł 3 075,00 zł przeznaczono rozpoczęcie prac nad utworzeniem placówki przy ul. Krzemionki 33, a za 2 265 095,17 zł kupiono nieruchomość na potrzeby przedszkola/żłobka na os. Piastów.

W 2023 roku budżet na opiekę nad najmłodszymi dziećmi znacznie wzrósł i wynosił 93 453 176 zł. 250 000 zł przeznaczono na wyposażenie nowego żłobka na os. Piastów, 36 900 zł na budowę placówki przy ul. Krzemionki. Rozpoczęły się też prace nad budową żłobka przy ul. Dekerta (koszt 15 846 zł) i zakończono kolejny etap prac przy ul. Jabłonkowskiej w Bronowicach. Roboty budowlane tam będą mogły rozpocząć się "już pod koniec 2024 roku" – informują urzędnicy.

27 sierpnia 2022 do użytku oddana została Trasa Łagiewnicka. Jej budowa rozpoczęła się w lutym 2018 roku i trwała niemal dwa razy dłużej, niż początkowo planowano. Zaraz po otwarciu drogi Majchrowski przekonywał, że to "największe w dziejach miasta zadanie inżynierii lądowej". Budowa pochłonęła w sumie 840 milionów złotych.

- Tak ogromne nakłady finansowe wymagały zapewnienia środków z kilku źródeł. Budowę wsparły kredytowo Polski Fundusz Rozwoju, Bank Gospodarstwa Krajowego i Europejski Bank Inwestycyjny – ten kredyt został objęty gwarancją w ramach Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych: jednego z filarów planu inwestycyjnego dla Europy, opracowanego przez Komisję Europejską (tzw. Plan Junckera). Na dodatek budowa była współfinansowana ze środków Funduszu Spójności Unii Europejskiej – wyliczał prezydent Krakowa.

Trasa Łagiewnicka ma około 3,5 kilometra długości, z czego dwa prowadzone są tunelami. Znajduje się na niej 1,7 km trasy tramwajowej, 5 węzłów drogowych, 5 km infrastruktury rowerowej oraz tereny rekreacyjne.

7 328 457 124,19 zł – tyle wyniosły dochody Krakowa w 2023 roku, co czyni go drugim po Warszawie najbogatszym miastem w Polsce, jeśli liczyć bezwzględną wartość rocznego budżetu. Dług miasta znacząco wrósł, sięgając 6 051 981 797,31 zł.

Podobnie jak w przypadku każdego większego miasta w Polsce, ok. 80-85 proc. budżetu to wydatki stałe, np. na utrzymanie szkół. Pozostałe pieniądze to wydatki inwestycyjne, czyli takie, którymi miasto względnie swobodnie dysponuje. Budżet inwestycyjny Krakowa na 2024 rok to ok 1 mld zł.

Na uwagę zasługuje znaczący wzrost zadłużenia Krakowa – z 2 549 579 656 zł pod koniec 2018 roku do 6 051 981 797,31 zł 31 grudnia 2023. Oznacza to, że przez ostatnią kadencję Jacka Majchrowskiego dług miasta wzrósł o 137 procent.