Deregulacja. To się udało zrobić

SprawdzaMY - Inicjatywa Przedsiębiorcy dla Polski niedawno podsumowała dotychczasowe działania deregulacyjne. 13 tysięcy pomysłów zaproponowanych przez obywateli zostało podzielonych na 33 kategorie. Najwięcej pomysłów - 18 proc. - dotyczyło podatków. Na drugim miejscu znalazła się administracja publiczna - 10 proc. pomysłów, a na trzecim zdrowie - 7 proc.

W ciągu 100 dni powołane przez Inicjatywę grupy ekspertów opracowały 1183 tzw. formatki, z czego 584 zostały omówione przez kierujący pracami zespołów Komitet Sterujący. Z tej puli 500 propozycji opublikowano na stronie internetowej projektu, umożliwiając obywatelom ich komentowanie i głosowanie. Liczba oddanych głosów sięgnęła niemal 700 tys., a komentarzy blisko tysiąc.

Według przytoczonych przez Inicjatywę czerwcowych badań IBRiS blisko 63 proc. Polaków ma świadomość, czym jest proces deregulacji. Ponad 66 proc. uważa, że projekt deregulacyjny w ramach inicjatywy SprawdzaMY pozytywnie wpłynie na polską gospodarkę. Prawie 75 proc. oceniło, że deregulacja poprawi sytuację małych i średnich przedsiębiorstw. Z kolei 62 proc. ankietowanych wskazało, że deregulacja będzie miała pozytywny wpływ na sytuację zwykłych obywateli.

Co zmieni się w ramach deregulacji? Oto najważniejsze projekty i ustawy.

1. Niedawno na stronach Rządowego Centrum Legislacji Prawo opublikowano projekt ustawy o szkolnictwie wyższym i nauce, który powstał w ramach pakietu deregulacyjnego.

Co zmienia ustawa?

- Ma umożliwić pracodawcom weryfikację wiarygodności wykształcenia osoby, która ubiega się o pracę. - Zaproponowano, by szkoły wyższe odpłatnie udzielały informacji o danych zawartych w dyplomie ukończenia studiów wydanym w postaci papierowej.

2. Pojawił się też projekt nowelizacji Karty nauczyciela.

Co zmienia ustawa?

- Możliwość prowadzenia zajęć bezpośrednio z uczniami do 9 godzin tygodniowo w niepublicznych przedszkolach i szkołach przez nauczycieli specjalistów, m.in. pedagogów i psychologów, na innej podstawie niż umowa o pracę.

3. Trzy projekty nowelizacji ustaw przygotowało Ministerstwo Sprawiedliwości, a przyjął je we wtorek rząd.

Co zmieniają nowelizacje?

- Sprawca przestępstwa umyślnego będzie mógł wystąpić do sądu o zwolnienie z zakazu pełnienia funkcji w spółce handlowej lub o skrócenie czasu obowiązywania zakazu. "Obecnie taka możliwość występuje tylko przy przestępstwach nieumyślnych" - podało Ministerstwo Sprawiedliwości. - Nowy tryb konsensualnego postępowania wobec firm. Przedsiębiorstwo będzie mogło dobrowolnie poddać się odpowiedzialności i zapłacić karę lub odszkodowanie, bez konieczności czekania na wyrok przeciwko jego przedstawicielowi. - Firma, która naprawi szkodę, będzie mogła liczyć na łagodniejsze potraktowanie swojego reprezentanta – sąd będzie mógł np. warunkowo zawiesić wykonanie kary, nawet do 5 lat więzienia.

4. Toczą się także prace nad projektem nowelizacji ustawy o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy oraz ustawy o podatku od towarów i usług.

Co się zmieni?

- Prezentowanie danych z wykazu podatników VAT za pośrednictwem istniejącej wyszukiwarki firm dostępnej na portalu biznes.gov.pl, która już obecnie agreguje podstawowe informacje z Krajowego Rejestru Sądowego oraz Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. - Rozwiązanie ma zapewnić dostęp z jednego miejsca do takiego samego zakresu danych, przy zachowaniu odrębności tych baz.

5. W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pojawiły się założenia projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług.

Co się zmieni?

- Podatnicy posiadający pozwolenie na stosowanie procedury uproszczonej będą mogli rozliczać podatek należny z tytułu importu towarów w deklaracji podatkowej. Takie rozliczenie będzie możliwe bez względu na termin, w którym podatnik ma przedkładać zgłoszenie uzupełniające. Obecnie podatnicy, którzy mają dłuższy niż 4-miesięczny termin na składanie zgłoszeń uzupełniających, nie mogą korzystać z tej możliwości. - Projekt ma na celu zmniejszenie obciążeń podatników w zakresie podatku od towarów i usług z tytułu importu towarów oraz redukcję kosztów prowadzenia przez nich działalności gospodarczej.

6.  Rząd przyjął projekt nowelizacji ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

Co się zmieni?

- Nowe rozwiązania mają usprawnić działanie funduszy emerytalnych, zapewnić ich cyfryzację i dostosować je do zmian technologicznych, które zaszły od lat 90., kiedy wprowadzone zostały OFE. - Części formalności w ramach OFE będzie można dokonać cyfrowo. Drogą elektroniczną będzie można: zawrzeć umowę o uczestnictwie w OFE; złożyć oświadczenie o zapoznaniu się z treścią aktualnej informacji dotyczącej otwartych funduszy emerytalnych; złożyć oświadczenie o stosunkach majątkowych istniejących między małżonkami.

7. Na początku lipca Rada Ministrów przyjęła pięć projektów nowelizacji ustaw zaproponowanych przez Ministerstwo Finansów w ramach deregulacji.

Co się zmieni?

- Projekty mają m.in. uprościć system podatkowy. - Projekt nowelizacji ustawy Ordynacja podatkowa ma zmniejszyć obciążenia podatników oraz wzmocnić ochronę ich praw i interesów. - Dzięki projektowanym zmianom w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych spółki holdingowe nie będą musiały składać oświadczenia o zamiarze skorzystania ze zwolnienia z CIT, jeśli chodzi o dochody ze zbycia udziałów (akcji) spółki zależnej.  - Nowela ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego, o Rzeczniku Finansowym i o Funduszu Edukacji Finansowej ma na celu uproszczenie procedur składania oraz rozpatrywania reklamacji w bankach, firmach ubezpieczeniowych, towarzystwach emerytalnych i innych instytucjach rynku finansowego. - Projektowana nowela ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ma na celu zwiększenie elastyczności w przypadku wypowiadania umów OC oraz innych obowiązkowych ubezpieczeń rolnych, dotyczących kierowców, rolników i posiadaczy gospodarstw. - Projekt nowelizacji ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi ma uprościć zasady łączenia jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, co ma usprawnić rynek kapitałowy. 

Zobacz całą konferencję "Deregulacja. Znosimy bariery, ułatwiamy życie"

1. Na początku czerwca prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę deregulacyjną. Nowe rozwiązania mają uprościć zasady wykonywania działalności gospodarczej; wprowadzają 6-miesięczne vacatio legis na ustawy nakładające na firmy nowe obowiązki.

Co zmienia pakiet?

- Nowe przepisy m.in. umożliwią rzemieślnikom prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki kapitałowej. Wprowadzają też elektronizację postępowań przed Krajową Izbą Odwoławczą, co pozwoli na zdalne rozprawy. - W ustawie określono również nowe zasady tworzenia prawa. Projekty ustaw, które nakładają obowiązki na przedsiębiorców, będą miały 6 miesięczne vacatio legis (będą wchodzić w życie z półrocznym opóźnieniem). - W nowych regulacjach znalazła się też zasada równoważenia obowiązków administracyjnych, nawiązująca do koncepcji tzw. one in, one out. Przy projektowaniu kolejnych obowiązków projektodawca ma dążyć do zmniejszenia obciążeń wynikających z regulacji, które obowiązują już w danej dziedzinie.

2. Jedną z ostatnich ustaw podpisanych przez prezydenta jest ustawy z dnia 24 czerwca 2025 r. o zmianie ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz ustawy o podatku od towarów i usług.

Co zmienia ustawa?

- Osoba objęta kontrolą celno-skarbową dotyczącą przestrzegania przepisów prawa podatkowego zyskuje prawo do złożenia deklaracji lub jej korekty - w zakresie objętym kontrolą - w terminie 14 dni od otrzymania upoważnienia do jej przeprowadzenia. - W ciągu 14 dni od doręczenia wyniku kontroli celno-skarbowej, kontrolowany ma możliwość złożenia deklaracji lub korekty deklaracji, jeśli zgadza się w pełni albo częściowo z ustaleniami zawartymi w protokole kontroli.

3. W lipcu prezydent podpisał też nowelizację ustawy o podatku od towarów i usług.

Co zmienia ustawa?

- Ustawa podnosi limit przychodów, poniżej którego przedsiębiorca jest zwolniony z rejestrowania się jako podatnik VAT, do 240 tys. zł z obecnych 200 tys. zł. - Ustawa zakłada także, że jeśli podatnik w 2025 roku przekroczy 200 tys. zł przychodów, ale będą one niższe niż 240 tys. zł, to również nie będzie musiał rejestrować się na potrzeby VAT.

4. Kolejną zmianą jest nowelizacja ustawy o Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.

Co zmieni ustawa?

- Celem nowelizacji jest wydłużenie terminu na złożenie przez rozwiedzionego małżonka oświadczenia o powrocie do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa. - Termin na złożenie oświadczenia wydłużony został z 3 do 12 miesięcy, od daty uprawomocnienia się orzeczenia o rozwodzie.

5. Kolejna zmiana to nowelizacja prawa farmaceutycznego.

Co się zmienia?

- Osoba uprawniona do wystawiania recept, czyli np. lekarz, będzie mogła wystąpić o próbkę leku w formie dokumentowej. To m.in. wiadomość e-mail i SMS. - Obecnie konieczne jest złożenie wniosku z odręcznym lub kwalifikowanym podpisem elektronicznym.