Dżungla amazońska może zamienić się w sawannę. Gdy tak się stanie, nie będzie odwrotu - ostrzegają badacze

Autor:
anw
Źródło:
Science Alert, nature.com
Anomalie temperatury powietrza od początku roku 1960 do września 2023
Anomalie temperatury powietrza od początku roku 1960 do września 2023NASA/Peter Jacobs
wideo 2/10
Zmiany klimatu

Przez zmiany klimatu i wylesianie tropikalne lasy deszczowe dżungli amazońskiej tracą zdolność do regeneracji i mogą nieodwracalnie przekształcić się w sawannę. To będzie miało tragiczne konsekwencje dla całego świata - ostrzegają naukowcy z brytyjskiego University of Exeter.

Naukowcy z University of Exeter poinformowali, że puszcza amazońska może zbliżać się do tak zwanego punktu krytycznego szybciej, niż dotychczas sądzono. Swoje wnioski opublikowali w poniedziałek na łamach czasopisma "Nature Climate Change". Czym jest zatem punkt krytyczny? Jest to próg, którego przekroczenie prowadzi do nieodwracalnych zmian.

Amazońska dżungla

Na podstawie analizy danych satelitarnych z 25 lat naukowcy po raz pierwszy zmierzyli odporność lasów Amazonii na katastrofy ekologiczne, takie jak susze i pożary, co jest kluczowym wskaźnikiem ogólnego stanu ich zdrowia. Jak podają badacze, odporność ta spadła na ponad trzech czwartych powierzchni dorzecza Amazonki, gdzie znajduje się połowa światowych lasów deszczowych.

- Na obszarach najbardziej dotkniętych zniszczeniami zdolność lasu do odrodzenia się zmniejszyła się o około połowę - powiedział w rozmowie z agencją AFP Tim Lenton, dyrektor Instytutu Systemów Globalnych na Uniwersytecie w Exeter, jeden z autorów badań.

Modele klimatyczne sugerują, że zmiany klimatu, które spowodowały wzrost średniej temperatury na świecie o 1,1 stopnia Celsjusza powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej, mogą przybliżyć Amazonię do punkt krytycznego. Przekroczenie go grozi przekształceniem się dżungli w sawannę, i to bezpowrotnie. Według niektórych wyliczeń, jeżeli stężenie dwutlenku węgla nie zmniejszy się, scenariusz ten może się zrealizować jeszcze w połowie tego stulecia. - Nie chodzi tu tylko o zmiany klimatu, ale też wycinanie czy wypalanie lasów, co stanowi kolejny poważny problem - powiedział Lenton. - Te składowe wzajemnie na siebie oddziałują - dodał.

Skutki zmian klimatycznychPAP

Lasy deszczowe źródłem dwutlenku węgla

Międzynarodowy zespół badaczy doniósł w 2021 roku, na łamach czasopisma "Nature Climate Change", że brazylijskie lasy deszczowe, stanowiące 60 procent całego dorzecza Amazonki, zmieniły się z "pochłaniacza" w "źródło" dwutlenku węgla. W ciągu ostatniej dekady wyemitowały do atmosfery o 20 procent więcej tego gazu cieplarnianego, niż go pochłonęły.

Ekosystemy lądowe na całym świecie były kluczowym sprzymierzeńcem w walce o ograniczenie emisji dwutlenku węgla. Roślinność i gleba na całym świecie od 1960 roku konsekwentnie pochłaniały około 30 procent zanieczyszczeń węglowych, nawet gdy emisje wzrosły o połowę. "Sawannizacja" Amazonii miałaby ogromne znaczenie zarówno dla Ameryki Południowej, jak i dla całego świata. Około 90 miliardów ton dwultenku węgla zmagazynowanego w lasach deszczowych - dwa razy więcej niż roczna światowa emisja ze wszystkich źródeł - mogłoby zostać uwolnione do atmosfery, powodując jeszcze szybszy wzrost temperatury na świecie.

- W skali regionalnej "ucierpią nie tylko lasy" - powiedział Lenton. - Jeśli stracimy możliwość recyklingu opadów z Amazonii, wywołamy efekt domina w środkowej Brazylii, rolniczym sercu kraju - tłumaczył.

- Wielu badaczy przypuszczało, że może dojść do punktu krytycznego - powiedział współautor Niklas Boers, profesor z Instytutu Badań nad Wpływem Klimatu w Poczdamie w Niemczech. - Nasze badanie dostarcza istotnych dowodów empirycznych na to, że zbliżamy się do tego progu - dodał.

Zmiany klimatuAdam Ziemienowicz/PAP

Autor:anw

Źródło: Science Alert, nature.com

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Ocieplenie, które przyjdzie do Polski w ciągu najbliższych dni, najbardziej odczują mieszkańcy zachodnich regionów. Temperatura wzrośnie tam znacznie powyżej zera, a jeżeli będzie padać, to głównie deszcz. W reszcie kraju nadal należy spodziewać się opadów śniegu.

Pogoda podzieli Polskę. Do części kraju wróci jesień

Pogoda podzieli Polskę. Do części kraju wróci jesień

Autor:
ps
Źródło:
tvnmeteo.pl

IMGW ostrzega w piątek przed opadami marznącymi w zachodniej i centralnej części kraju. Synoptycy instytutu wydali też prognozę zagrożeń pogodowych na sobotę, niedzielę i poniedziałek. Sprawdź, gdzie pogoda może być niebezpieczna.

Alerty IMGW dla połowy kraju. Zachowajcie ostrożność

Alerty IMGW dla połowy kraju. Zachowajcie ostrożność

Aktualizacja:
Autor:
jdw
Źródło:
IMGW

Mieszkańcy województw małopolskiego, opolskiego i śląskiego otrzymali informacje o możliwym przekroczeniu tam dobowych norm stężenia pyłu zawieszonego PM10. Niektórym z nich wysłano alert RCB.

Alert RCB. Tu oddychanie jest groźne dla zdrowia

Alert RCB. Tu oddychanie jest groźne dla zdrowia

Autor:
jdw
Źródło:
PAP

Ulewne deszcze nawiedziły Mahe, największą wyspę Seszeli. Opady doprowadziły do powodzi i osuwiska, w wyniku którego zniszczone zostały domy i budynki przemysłowe. Prezydent Wavel Ramkalawan ogłosił stan wyjątkowy. Zginęły trzy osoby.  

Głaz zwalił się na dom, zginęły dwie osoby. Potężne załamanie pogody na Seszelach

Głaz zwalił się na dom, zginęły dwie osoby. Potężne załamanie pogody na Seszelach

Autor:
jdw
Źródło:
Reuters, TVN24.pl

Na tle Europy jakość powietrza w Polsce wypadła w piątek o poranku najgorzej - wskazują dane serwisu Airly. W wybranych stacjach pomiaru poziom zanieczyszczeń był "ekstremalnie wysoki". Z rankingu serwisu IQair wynika też, że rano Kraków znalazł się w pierwszej szóstce miejsc z najgorszym powietrzem na świecie.

Polska wyróżniła się na tle Europy. I to w sposób, którym nie warto się chwalić

Polska wyróżniła się na tle Europy. I to w sposób, którym nie warto się chwalić

Autor:
jdw
Źródło:
airly.org

Małże z gatunku przyszynka szlachetna, których liczebność w rejonie wybrzeży Chorwacji gwałtownie spadała od 2016 roku, zaskoczyły biologów morskich wzrostem swojej liczebności.

Nawet 120-centymetrowe małże znów widywane w Chorwacji

Nawet 120-centymetrowe małże znów widywane w Chorwacji

Autor:
jdw
Źródło:
Reuters, TVN24.pl

Decydując się na montaż urządzeń zwiększających efektywność energetyczną budynku, takich jak pompy ciepła, moduły fotowoltaiczne czy nowoczesne kotły gazowe, warto skorzystać z programów dofinansowania do ich zakupu i montażu. Wśród nich znajdziemy programy oferujące dotacje zarówno skierowane do właścicieli nowych budynków, jak i tych poddawanych termomodernizacji. 

Dotacje do źródeł energii dla domów jednorodzinnych

Dotacje do źródeł energii dla domów jednorodzinnych

Autor:
red.
Źródło:
viessman.pl

Ostatni raz średni poziom dwutlenku węgla w atmosferze był równy jego obecnym wartościom 14-16 milionów lat temu - oceniają autorzy pracy opublikowanej w piątek w czasopiśmie naukowym "Science". Badacze przestrzegają przed dalszym zwiększaniem emisji gazów cieplarnianych. 

Naukowcy: dwutlenku węgla w atmosferze jest tyle, co nawet 16 milionów lat temu

Naukowcy: dwutlenku węgla w atmosferze jest tyle, co nawet 16 milionów lat temu

Autor:
jdw
Źródło:
Live Science, Science

Dobór pompy ciepła to zadanie, które należy zlecić wykwalifikowanemu specjaliście. Zaproponuje on urządzenie dostosowane do zapotrzebowania na ciepło budynku oraz potrzeb jego mieszkańców. Istnieje jednak kilka ważnych aspektów, na które przyszli użytkownicy powinni zwrócić szczególną uwagę przed podjęciem ostatecznej decyzji o zakupie urządzenia. 

Pompa ciepła - na co zwrócić uwagę przy jej doborze?

Pompa ciepła - na co zwrócić uwagę przy jej doborze?

Autor:
red.
Źródło:
viessmann.pl

Sygnał ostrzegający przed trzęsieniem ziemi zawył w Meksyku w czwartek po południu. Wstrząsy osiągnęły magnitudę 5,8. Były odczuwalne w stolicy kraju. Zaalarmowani mieszkańcy zebrali się na ulicach w centrum miasta. 

"Alarm wył długo". Silne trzęsienie ziemi w Meksyku

"Alarm wył długo". Silne trzęsienie ziemi w Meksyku

Autor:
ps,
jdw
Źródło:
Reuters, AP, CNN

Ulewy doprowadziły w czwartek do chaosu na drogach w Portugalii. Doszło do podtopień i wypadków. W jednym z nich, w miejscowości nieopodal Lizbony zginęły dwie osoby.

Auto wpadło w poślizg, spadło do oceanu. Nie żyją dwie osoby

Auto wpadło w poślizg, spadło do oceanu. Nie żyją dwie osoby

Autor:
ps
Źródło:
PAP, Kontakt 24, meteoalarm.org

W Zakopanem w nocy z czwartku na piątek będzie prowadzona akcja wywozu śniegu z terenu dróg publicznych. Władze miasta apelują o przeparkowanie aut z zatok postojowych i chodników.

Będą wywozić śnieg z Zakopanego. Apel do mieszkańców

Będą wywozić śnieg z Zakopanego. Apel do mieszkańców

Autor:
ps
Źródło:
PAP

Intensywne opady śniegu doprowadziły w Budapeszcie do licznych utrudnień w kursowaniu komunikacji miejskiej. Wstrzymano ruch wybranych linii autobusowych i tramwajowych, część przekierowano na nowe trasy. Szczególnie trudna sytuacja występuje na kolei.

Powalone drzewa, duże utrudnienia na kolei. Śnieżyca sparaliżowała miasto

Powalone drzewa, duże utrudnienia na kolei. Śnieżyca sparaliżowała miasto

Autor:
jdw
Źródło:
PAP

W najbliższą sobotę 9 grudnia słynna kometa Halleya znajdzie się w aphelium - punkcie najbardziej oddalonym od Słońca. Odległość między nimi wyniesie wówczas 35,14 AU (niemal 5,3 miliarda kilometrów).

Dalej od Słońca już nie będzie. Kometa Halleya zbliża się do aphelium

Dalej od Słońca już nie będzie. Kometa Halleya zbliża się do aphelium

Autor:
jdw
Źródło:
NASA, Universe Today

Jedno z miast w Pakistanie, Lahaur, spowiła warstwa gęstego smogu. Metropolia zajmowała w czwartek przed południem drugie miejsce w rankingu miast o najgorszej jakości powietrza. Lokalne przychodnie pediatryczne notują wzrost liczby pacjentów.

Oglądają świat zza szarej zasłony, coraz częściej chorują

Oglądają świat zza szarej zasłony, coraz częściej chorują

Autor:
jdw
Źródło:
Reuters, TVN24.pl

Pierwszy tydzień grudnia przyniósł w Bawarii obfite opady śniegu. W Monachium głębokość pokrywy śnieżnej miejscami wynosiła do 50 cm. Aura wywołała w mieście paraliż komunikacyjny, do teraz występują utrudnienia. Miasto nadal przykrywa gruba warstwa śniegu.

Zasypane śniegiem Monachium na zdjęciach satelitarnych

Zasypane śniegiem Monachium na zdjęciach satelitarnych

Autor:
jdw
Źródło:
TVN24.pl

Gdy 10-miesięczna suczka Luna zniknęła z oczu właścicieli, nikt nie spodziewał się, że należy szukać jej nie na ziemi, ale nad jej powierzchnią. Dokładnie na wysokości ośmiu metrów, na jednym z drzew, owczarka niemieckiego wypatrzył przyjaciel rodziny.

Owczarek niemiecki utknął na drzewie

Owczarek niemiecki utknął na drzewie

Autor:
jdw
Źródło:
CNN, TVN24

Mieszkańcy greckiej wioski Metamorfosi zagłosowali za jej przeniesieniem. Miejscowość trzy raz została zniszczona przez powódź, a ostatni raz do takiego kataklizmu doszło we wrześniu. - Można mieć nadzieję, że będziemy mieć bezpieczne domy - powiedział wójt Petros Kontogiannis.

Powodzie trzy razy zniszczyły wieś. Głosowanie w sprawie przenosin

Powodzie trzy razy zniszczyły wieś. Głosowanie w sprawie przenosin

Autor:
ps
Źródło:
PAP, Reuters

Rok 2023 zapisze się w historii jako najcieplejszy, odkąd prowadzone są pomiary - informują naukowcy. Średnia temperatura w ostatnich jedenastu miesiącach w skali całej planety była aż o 1,46 stopnia Celsjusza wyższa niż przeciętnie przed epoką industrialną. Rekordowo ciepłe okazało się aż sześć tegorocznych miesięcy.

2023 najcieplejszym rokiem w historii. Listopad pobił wszelkie rekordy

2023 najcieplejszym rokiem w historii. Listopad pobił wszelkie rekordy

Autor:
kgo//mm
Źródło:
Copernicus Climate Change Service, CBS News, tvn24.pl

Liczba ofiar śmiertelnych cyklonu Michaung, który we wtorek uderzył w Indie i poprzedzających jego nadejście ulewnych deszczy, wzrosła do 13. Ewakuowanych zostało kilkanaście tysięcy mieszkańców terenów nizinnych. Wybrane szkoły, przedsiębiorstwa i urzędy pozostają zamknięte.

25 miejscowości znalazło się pod wodą

25 miejscowości znalazło się pod wodą

Autor:
jdw
Źródło:
Times of India, Hindustan Times, BBC, TVN24.pl

Toby, 14-letni kot z Wielkiej Brytanii, po 11 latach od zaginięcia wrócił do swoich właścicieli. W powrocie do rodzinnego domu pomógł mu lokalny oddział organizacji Cats Protection. - Nigdy, przenigdy nie sądziłam, że jeszcze go zobaczę - przyznała jego właścicielka Justine Allan, nie kryjąc radości z ponownego spotkania z pupilem.  

Zaginiony przed 11 laty kot wrócił do właścicieli. "Nie sądziłam, że jeszcze go zobaczę"

Zaginiony przed 11 laty kot wrócił do właścicieli. "Nie sądziłam, że jeszcze go zobaczę"

Autor:
jdw
Źródło:
BBC, La Stampa, TVN24.pl

Rekin zaatakował 44-letnią Amerykankę, która pływała na desce SUP u wybrzeży Bahamów. Kobieta nie żyje - poinformowała we wtorek brytyjska stacja BBC. Wraz z nią pływał jej krewny, który nie odniósł obrażeń.

Atak rekina u wybrzeży Bahamów. Nie żyje 44-letnia Amerykanka

Atak rekina u wybrzeży Bahamów. Nie żyje 44-letnia Amerykanka

Autor:
anw
Źródło:
Reuters, PAP, BBC