Ta planeta ma asymetryczną atmosferę. "To naprawdę niesamowite"

Animacja pokazująca metodę spektroskopii tranzytowej wykorzystywanej do badania atmosfer egzoplanet

Źródło: ESO/L. Calçada/M. Kornmesser

WASP-107b to pozasłonczna planeta, oddalona o ponad 200 lat świetlnych od nas. Ma rozmiary podobne do Jowisza, ale waży 10 razy mniej niż on.

Ubiegłoroczne obserwacje planety przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba ujawniły obecność pary wodnej i dwutlenku siarki w jej atmosferze. Ten drugi pierwiastek był dla badaczy zaskoczeniem, ponieważ modele obiektu nie wskazywały na jego występowanie. Co ciekawe, odkryto również chmury, które podejrzewano o to, że pojawiają się na innych planetach pozasłonecznych, jednak wcześniej naukowcy nie mieli możliwości zbadać ich składu.

Nowe i zaskakujące odkrycie

Nowe dane uzyskane przez teleskop Webba pozwoliły na jeszcze dokładniejsze przyjrzenie się WASP-107b.

Naukowcy odkryli asymetrię jej atmosfery. Dotyczy ona różnic w parametrach, takich jak temperatura czy zachmurzenie. Rozbieżności te występują na wschodniej i zachodniej półkuli. Jak wskazano, ma to kluczowe znaczenie dla klimatu, dynamicznych procesów zachodzących w atmosferze i zjawisk pogodowych. To jeden z pierwszych przypadków zaobserwowania takich szczegółów na planecie poza Układem Słonecznym.

- Uzyskane zdjęcia mówią nam wiele o gazach w atmosferze egzoplanety, o chmurach, strukturze atmosfery, chemii oraz o tym, jak wszystko zmienia się pod wpływem działania różnej ilości światła słonecznego - wyjaśnia jeden z badaczy z Uniwersytetu Arizony, profesor Matthew Murphy.

Jak zaznacza autor badania, "zwykle nasze techniki obserwacyjne nie sprawdzają się tak dobrze w przypadku tych pośrednich planet". - Dlatego mieliśmy wiele fascynujących, otwartych pytań, na które w końcu możemy zacząć odpowiadać. Na przykład niektóre z naszych modeli mówiły nam, że planeta taka jak WASP-107b nie powinna mieć takiej asymetrii, więc już uczymy się czegoś nowego - mówi. - Nie mamy podobnej planety w naszym własnym Układzie Słonecznym. Jest unikalna nawet wśród egzoplanet - dodaje.

"To naprawdę pierwszy raz"

Co ważne, WASP-107b jest przez cały czas zwrócona tą samą stroną w kierunku gwiazdy. - To pierwszy raz, kiedy w czasie tranzytu planety na tle gwiazdy dało się zauważyć asymetrię wschód-zachód - podkreśla prof. Murphy. - Uważam, że obserwacje prowadzone z kosmosu mają wiele zalet w porównaniu do badań naziemnych - dodaje.

- To naprawdę pierwszy raz, kiedy bezpośrednio zobaczyliśmy tego typu asymetrię z pomocą spektroskopii transmisyjnej prowadzonej z kosmosu. Ta metoda to główny sposób badania składu atmosfer egzoplanet. To naprawdę niesamowite - komentuje prof. Thomas Beatty, współautor odkrycia.

- Na egzoplanety nie możemy patrzeć bezpośrednio, a tym bardziej dowiadywać się, co dzieje się po jednej stronie w odniesieniu do drugiej. Po raz pierwszy jesteśmy w stanie uzyskać lokalny wgląd w to, co dzieje się w atmosferze egzoplanety - podkreśla prof. Murphy.

Naukowcy pracują nad danymi obserwacyjnymi, które zebrali, aby bardziej szczegółowo przyjrzeć się temu, co dzieje się z egzoplanetą oraz zrozumieć, co powoduje asymetrię.

Nietypową planetę opisano na łamach magazynu "Nature Astronomy".