Z badań przeprowadzonych przez międzynarodowy zespół naukowców wynika, że około jedna piąta gatunków gadów - od żółwi z Galapagos po warana z Komodo - jest zagrożona wyginięciem. To pierwsza tak kompleksowa ocena tej grupy zwierząt. Wnioski opublikowano na łamach czasopisma "Nature".
W badaniach, które trwały ponad 15 lat, przeanalizowano 10 196 gatunków gadów, w tym żółwie, krokodyle, jaszczurki, węże i hatterie, czyli jedynego żyjącego przedstawiciela linii sięgającej ponad 200 milionów lat wstecz. Wynika z nich, że 21 procent gatunków jest krytycznie zagrożonych, zagrożonych lub narażonych na wyginięcie zgodnie z definicją Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN).
- Dla wielu ludzi gady nie są charyzmatyczne, a w dziedzinie ochrony przyrody dużo więcej uwagi poświęca się bardziej futrzastym i pierzastym gatunkom kręgowców - powiedział jeden z autorów badań, doktor Bruce Young z międzynarodowej organizacji przyrodniczej NatureServe.
Pomimo niewielkiej popularności te zmiennocieplne kręgowce odgrywają ważną rolę w zachowaniu równowagi w przyrodzie. - Gady są pożyteczne dla ludzi, ponieważ pomagają zwalczać szkodniki, takie jak owady i gryzonie - mówiła profesor Blair Hedges z Temple University w Filadelfii w USA.
"Gady odgrywają integralną rolę w ekosystemach, w których występują"
Zdaniem badaczy, wiele gadów znalazło się na skraju wyginięcia z powodu wylesiania terenów pod uprawy, budynki, a także przez polowania. Zmiany klimatu i gatunki inwazyjne również stanowią zagrożenie.
- Gady odgrywają integralną rolę w ekosystemach, w których występują - opowiadał Bruce Young. - Ta globalna ocena jest kluczowym krokiem w kierunku zrozumienia potrzeb ochrony gadów. Teraz wiemy, co jest priorytetem, jakie są zagrożenia, którym musimy zaradzić. Nie ma już żadnego usprawiedliwienia dla pomijania gadów w planowaniu i wdrażaniu działań ochronnych na całym świecie - podkreślił.
Z poprzednich raportów o stanie ochrony wynikało, że około 41 procent gatunków płazów, 25 procent gatunków ssaków i 14 procent gatunków ptaków jest zagrożonych wyginięciem. W ocenie stanu bierze się pod uwagę rozmieszczenie, liczebność, zagrożenia i trendy populacyjne. Stwierdzono, że około 27 procent gatunków gadów ograniczonych do siedlisk leśnych jest zagrożonych wyginięciem, w porównaniu z około 14 procentami zamieszkujących siedliska jałowe.
Z badań wynika, że niektóre gatunki mają się dobrze. Krokodyl różańcowy, największy gad na świecie, został zaliczony do kategorii "najmniejszej troski". Z kolei jego kuzyn, gawial gangesowy, jest krytycznie zagrożony.
Do innych, znanych gadów zagrożonych wyginięciem należą między innymi: waran z Komodo, największa jaszczurka na świecie, kobra królewska, czyli najdłuższy jadowity wąż na świecie oraz żółw skórzasty - największy żółw morski.
Wśród najpoważniej zagrożonych gadów jest Rhampholeon chapmanorum, mała jaszczurka zamieszkująca nisko położone lasy deszczowe w Malawi, którą uważano za prawdopodobnie wymarłą, ale obecnie znaleziono ją w kilku fragmentach lasu.
Źródło: BBC, Reuters