Zdradzają, żeby dzieciom było łatwiej. "Logika ptasich żon"

Cud wyklucia (źródło: Szymon Drobniak)
Cud wyklucia (źródło: Szymon Drobniak)
Szymon Drobniak
Cud wyklucia (źródło: Szymon Drobniak)Szymon Drobniak

Pod pięknymi główkami skrywają zdradziecką naturę. - Wiecie, jaki jest szczyt małżeńskiej intrygi? Zdradzić męża, a potem nieświadomemu biedakowi kazać wychowywać nieswoje dzieci. W dodatku samych synów - o ewolucyjnym znaczeniu braku lojalności wśród ptaków opowiada dr Szymon Drobniak, zoolog z Uniwersytetu Jagiellońskiego, który uwiódł świat nagraniem wykluwającej się z jajka sikory.

"Genu nie wydłubiesz, czyli żony intrygantki" - prezentacją o takim tytule dr Szymon Drobniak wygrał IV edycję konkursu FameLab dla młodych naukowców. Swoimi badaniami nad zachowaniami ptaków i pasją do nielojalnych sikor, wróbli oraz szpaków zdobył uznanie jury.

Same ustalenia mogą jednak , że u ponad 90 procent monogamicznych gatunków, takich jak sikora, szpak i wróbel, które w pary łączą się na całe życie, zdrada jest na porządku dziennym.

Czy zdrada jest zgodna z naturą?

Skomplikowana intryga opiera się na prostej logice. Samica szuka najatrakcyjniejszego partnera, niosącego jak najlepszy materiał genetyczny. Większość samców jest siłą rzeczy przeciętna, a samica, kierując się potrzebą rozmnażania, musi zaakceptować któregoś z nich.

Kiedy jednak na horyzoncie pojawia się lepsza partia, wraz z nią nadchodzi szansa na poprawienie genów potomstwa i rusza zdradziecka machina. Ważny jest każdy szczegół misternego ewolucyjnego planu. Kiedy samicy udaje się posiąść pożądany materiał wymarzonego, jednorazowego partnera, manipulują płcią dzieci spłodzonych w akcie zdrady i rodzą samych synów, by odziedziczyli oni jak najwięcej cech po super-ojcu. Dzięki temu im również łatwiej będzie zdobyć serca ptasich wybranek i dalej przekazywać materiał genetyczny.

"Skok w bok" niesie jednak ze sobą ryzyko. Partner, który dowie się o zdradzie, porzuci samicę wraz z jej potomstwem. Wielu jednak nieświadomie wychowuje dzieci tego drugiego.

Cudowne narodziny

Kiedy materiał genetyczny zostanie idealnie skonfigurowany, skorupka jaja pęknie i rozpocznie się nowe życie. Tę magiczną chwilę możemy oglądać na filmie przedstawiającym pisklę wykluwające się z leżącego na ludzkiej dłoni niewielkiego jajeczka. Maleńkie, jeszcze ślepe i nieopierzone stworzenie wyrośnie na piękną sikorę.

- Wykluwanie z jaja to dla malucha poważna robota - tłumaczy dr Szymon Drobniak z Uniwersytetu Jagiellońskiego, który umieścił nagranie na Facebooku i podbił serca internautów.

Maleńka istotka wije się i rozpycha. Przypomina raczej niemowlę niż ptaka. A to dlatego, że sikory to gniazdowniki - ich pisklęta wykluwają się na bardzo wczesnym etapie rozwoju. Nagie i ślepe.

- To tak, jakby kobieta urodziła swoje dziecko w 4-5 miesiącu ciąży - wyjaśnia Drobniak.

Zadanie karkołomne jest jednak nie tylko dla ptaka. - W naszych badaniach często chcemy przypisać każde pisklę do jego jaja, dlatego wykluwamy je sami w specjalnym inkubatorze. Jest to bardzo trudne, bo wymaga przewiezienia jaj z gniazda do urządzenia tak, by po drodze nie uległy uszkodzeniu a ich temperatura utrzymała się na poziomie 37-38 st. C - wyjaśnia Drobniak. - W ciągu 1-2 godzin po wykluciu zawozimy takie maluchy do ich prawdziwych gniazd i tam już zajmuje się nimi ich własna matka - dodaje.

Ptak z nagrania narodził się 20 maja. Piórka zaczęły pojawiać się już po upływie 4-5 dni, a po 10-11 dniach pisklę zaczęło przypominać sikorkę. Poniższe zdjęcie przedstawia przedstawia sfilmowanego ptaszka po 14 dniach od wyklucia.

Sikorka / Zdj. Szymon Drobniak

Polskie badania w Szwecji

Obserwacja narodzin ptaków jest częścią projektu przeprowadzonego przez grupę naukowców z Uniwersytetu Jagiellońskiego na szwedzkiej wyspie Gotlandia, gdzie w maju zbadano rytuały prawie 200 ptaków.

Naukowcy w swoich badaniach zajmują się przede wszystkim hormonami przekazywanymi potomstwu, umożliwiając sterowanie płcią swoich dzieci, wzmacniania ich odporności immunologicznej oraz oznaczając jajka wzorem kolorystycznym jajka tych, którymi zamierzają się troskliwiej opiekować.

Narodziny sikorek na szwedzkiej Gotlandii
Narodziny sikorek na szwedzkiej GotlandiiSzymon Drobniak

Autor: Aneta Błociszewska//ŁUD / Źródło: tvnmeteo.pl

Pozostałe wiadomości

Gdzie jest burza? W poniedziałek 25.08 błyska się w części Polski. Burzom towarzyszą opady deszczu oraz silne porywy wiatru. Śledź aktualną sytuację pogodową w kraju w tvnmeteo.pl.

Gdzie jest burza? Grzmi w części kraju

Gdzie jest burza? Grzmi w części kraju

Źródło:
tvnmeteo.pl

Sierpniowy rekord temperatury minimalnej został pobity na jednym z polskich mrozowisk. W poniedziałek rano termometry na stacji Biegun Zimna Kotliny Orawsko-Nowotarskiej pokazały zaledwie -3,6 stopnia Celsjusza. Przy gruncie było jeszcze mroźniej.

Tak mroźno w sierpniu nie było tu jeszcze nigdy

Tak mroźno w sierpniu nie było tu jeszcze nigdy

Źródło:
Biegun zimna Kotliny Orawsko-Nowotarskiej, IMGW, tvnmeteo.pl

Gwałtowny skok temperatury nastąpi już w ciągu kilku dni. Na jak długo zawita do nas ciepło? Sprawdź autorską, długoterminową prognozę pogody na 16 dni, przygotowaną przez prezentera tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: upał na sam koniec wakacji

Pogoda na 16 dni: upał na sam koniec wakacji

Źródło:
tvnmeteo.pl

W USA potwierdzony pierwszy przypadek zakażenia muchą śrubową u człowieka. Larwy tego pasożyta żyją w ciele żywiciela, zjadając jego tkanki. Owad jest szczególnie niebezpieczny dla zwierząt hodowlanych.

Mucha śrubowa w ciele człowieka. Pierwszy przypadek w USA

Mucha śrubowa w ciele człowieka. Pierwszy przypadek w USA

Źródło:
Reuters

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej opublikował prognozę zagrożeń meteorologicznych. Wynika z niej, że w najbliższych dniach do Polski wróci upał. W części kraju mogą zostać wydane ostrzeżenie pierwszego i drugiego stopnia.

Zbliża się fala gorąca. Mogą pojawić się pomarańczowe alarmy

Zbliża się fala gorąca. Mogą pojawić się pomarańczowe alarmy

Źródło:
IMGW

Na północno-wschodnią część Wietnamu natarł groźny tajfun Kajiki. Miejscowe władze ewakuowały ponad 500 tysięcy osób oraz zamknęły szkoły i lotniska.

Ponad pół miliona osób z nakazem ewakuacji. Tajfun nadciągnął

Ponad pół miliona osób z nakazem ewakuacji. Tajfun nadciągnął

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters

Stado dzików spacerujące po jednej z dzielnic Budapesztu zwróciło uwagę jej mieszkańców. Władze stolicy Węgier postanowiły wyjść naprzeciw problemowi, stawiając w części miasta specjalne pułapki.

W tej stolicy postawiono pułapki na dziki

W tej stolicy postawiono pułapki na dziki

Źródło:
PAP

Górskie mokradła w Kolorado mogą być miejscem powstawania silnej neurotoksyny. Jak wynika z badań, na skutek zanieczyszczenia środowiska w regionie powstały dogodne warunki do syntezy metylortęci. Naukowcy apelują, że jest to szczególnie niebezpieczne, ponieważ ekosystem jest źródłem wody pitnej dla ponad trzech milionów ludzi.

Górskie mokradła produkują śmiertelnie groźną substancję

Górskie mokradła produkują śmiertelnie groźną substancję

Źródło:
The Conversation

Firma SpaceX odwołała kolejny lot testowy Starshipa. W nocy z niedzieli na poniedziałek największa rakieta świata miała po raz dziesiąty wznieść się w powietrze. Jednak na pół godziny przed startem inżynierowie przerwali procedurę.

Lot Starshipa wstrzymany. Jest nowa data startu

Lot Starshipa wstrzymany. Jest nowa data startu

Źródło:
PAP, Reuters, SpaceX

Pogoda na dziś. Poniedziałek 25.08 zapowiada się z temperaturą dochodzącą maksymalnie do 20-21 stopni Celsjusza. W części kraju popada deszcz, niewykluczona jest też burza.

Pogoda na dziś - poniedziałek, 25.08. Opady w części kraju, możliwe burze

Pogoda na dziś - poniedziałek, 25.08. Opady w części kraju, możliwe burze

Źródło:
tvnmeteo.pl

W Normandii na północy Francji udało się uchwycić na nagraniu niezwykle efektowne zjawisko - fragment klifu runął do morza. Choć w pobliżu znajdowali się ludzie, w zdarzeniu nikt nie ucierpiał.

Fragment klifu runął do morza. Zobacz nagranie

Fragment klifu runął do morza. Zobacz nagranie

Źródło:
Reuters, huffingtonpost.fr

W niedzielę północne Włochy nawiedziła gwałtowna burza, które przyniosła ze sobą silny deszcz i wiatr, a miejscami także grad. Żywioł łamała drzewa, dewastował plaże oraz zamieniał ulice w potoki. Trwa usuwanie szkód.

Sztab kryzysowy, połamane drzewa, utrudnienia na kolei

Sztab kryzysowy, połamane drzewa, utrudnienia na kolei

Źródło:
PAP, tg24.sky.it

Hiszpańska agencja meteorologiczna AEMET przekazała, że fala upałów, która zakończyła się przed niespełna tygodniem, była najsilniejsza w historii pomiarów. Sierpniowa anomalia temperatury wyniosła 4,6 stopnia Celsjusza.

Takiej fali upałów jeszcze tam nie było

Takiej fali upałów jeszcze tam nie było

Źródło:
PAP, EFE, El Mundo

Tuż za Erin, która przez jakiś czas była huraganem, utworzyła się inna burza tropikalna. Fernand, bo takie otrzymała imię, w najbliższych dniach będzie przemieszczać się przez środkowy Atlantyk.

Tuż za Erin podąża Fernand. Czy stanie się huraganem

Tuż za Erin podąża Fernand. Czy stanie się huraganem

Źródło:
The Weather Channel, AccuWeather

W niedzielę na Kasprowym Wierchu leżał śnieg. Opady związane były z zimnym powietrzem arktycznym, które napływa obecnie do Polski. W niektórych miejscach termometry pokazywały w nocy ujemne wartości.

Odrobina zimy w sierpniu. W Tatrach spadł śnieg

Odrobina zimy w sierpniu. W Tatrach spadł śnieg

Aktualizacja:
Źródło:
TOPR, tvnmeteo.pl, TVN24

Na północno-wschodnią część Wietnamu natarł groźny tajfun Kajiki. Miejscowe władze ewakuowały ponad 500 tysięcy osób oraz zamknęły szkoły i lotniska.

Ponad pół miliona osób z nakazem ewakuacji. Tajfun nadciągnął

Ponad pół miliona osób z nakazem ewakuacji. Tajfun nadciągnął

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters

Szron pojawił się na samochodach w nocy z soboty na niedzielę. Na Kontakt24 otrzymaliśmy zdjęcia dokumentujące przymrozek na Dolnym Śląsku. To nie jedyne ciekawe zjawisko, jakie przyniosła nam pogoda w ciągu ostatniej doby.

Grad, szron i trąby wodne. Sobotnia aura na zdjęciach

Grad, szron i trąby wodne. Sobotnia aura na zdjęciach

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl, Kontakt24

Jezioro w północnym Pakistanie jest na skraju wylania. Jak poinformowały władze prowincji Gilgit-Baltistan, zbiornik powstał na skutek zejścia lawiny błotnej, która zablokowała jedną z rzek. Jeśli dojdzie do przerwania naturalnej tamy, spiętrzona woda może zagrozić kilku miastom.

Po lawinie powstało jezioro. Jest śmiertelnie niebezpieczne

Po lawinie powstało jezioro. Jest śmiertelnie niebezpieczne

Źródło:
Reuters, The Nation Pakistan

W sobotę pogoda w Polsce jest zmienna. Lokalnie występują burze, a na północy nad Bałtykiem pojawiają się trąby wodne. Zjawiska można zobaczyć na nagraniach.

"Wyjąłem telefon i zacząłem nagrywać". Znów pojawiły się nad Bałtykiem

"Wyjąłem telefon i zacząłem nagrywać". Znów pojawiły się nad Bałtykiem

Źródło:
tvnmeteo.pl

Przed jedną ze szkół w mieście Pearl w amerykańskim stanie Missisipi pojawił się aligator. Dzieci i nauczyciele przez kilka godzin musieli pozostać w budynku. Zwierzę zostało bezpiecznie odłowione i przewiezione z dala od zabudowań.

Przed szkołą pojawił się aligator

Przed szkołą pojawił się aligator

Źródło:
CNN

Sześciu uczniów utonęło w Egipcie podczas wycieczki szkolnej na plaży Abu Tlat w Aleksandrii. Mimo obowiązującego zakazu kąpieli, grupa weszła do morza. Ratownicy uratowali 21 innych osób. Jak informują lokalne media, zakaz wchodzenia do morza łamany jest notorycznie, co prowadzi do kolejnych tragedii.

Pływali mimo czerwonej flagi. Sześciu uczniów utonęło

Pływali mimo czerwonej flagi. Sześciu uczniów utonęło

Źródło:
PAP

W ostatnim czasie na plażach w trzech gminach brazylijskiego stanu Sao Paulo znaleziono setki martwych pingwinów. Większość z nich to młode osobniki. Naukowcy nie znają jeszcze dokładnej przyczyny tak masowej śmierci zwierząt, ale są pewne hipotezy.

Na plażach znaleziono setki martwych pingwinów

Na plażach znaleziono setki martwych pingwinów

Źródło:
PAP, Globo, Poder360

Brytyjscy naukowcy odkryli nowy gatunek dinozaura. Skamieniałości sprzed 125 milionów lat wskazują, że zwierzę wyróżniało się wyjątkowo długimi, kolczastymi wyrostkami na grzbiecie i ogonie, przypominającymi żagiel.

Jego grzbiet przypominał żagiel. Odkryto nowy gatunek dinozaura

Jego grzbiet przypominał żagiel. Odkryto nowy gatunek dinozaura

Źródło:
PAP

Na początku września dojdzie do zaćmienia Księżyca, które będzie można oglądać w naszym kraju. Tarcza naszego naturalnego satelity zostanie przysłonięta przez cień rzucany przez Ziemię.

Zbliża się zaćmienie Księżyca. Czy będzie widoczne w Polsce

Zbliża się zaćmienie Księżyca. Czy będzie widoczne w Polsce

Źródło:
PAP

Nawalny deszcz nawiedził stan Uttarakhand w północnych Indiach. Doprowadził do osunięcia ziemi i powodzi błyskawicznych. W lawinie błotnej całkowicie zniszczone zostały dwa domy, a kilkanaście kolejnych - poważnie uszkodzonych. Ekstremalne zjawiska pogodowe nasilają się wskutek zmieniającego się klimatu, a kolejne ulewy mogą jeszcze pogorszyć sytuację.

Lawina błotna przyszła w nocy. Są zaginieni

Lawina błotna przyszła w nocy. Są zaginieni

Źródło:
Reuters

Naukowcy z Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) wyodrębnili trzy nowe gatunki żyraf. Do tej pory sądzono, że istnieje na Ziemi tylko jeden - podała stacja BBC.

Gatunków tych majestatycznych zwierząt jest więcej niż sądzono

Gatunków tych majestatycznych zwierząt jest więcej niż sądzono

Źródło:
PAP, BBC

Plaże w Guardamar del Segura, na południowo-wschodnim wybrzeżu Hiszpanii, zostały tymczasowo zamknięte po tym, jak w wodach przybrzeżnych zauważono dwa jadowite morskie ślimaki, znane też jako niebieskie smoki. Mimo niewielkich rozmiarów mogą być niebezpieczne - kontakt z nimi może grozić bolesnymi poparzeniami skóry.

Niebieskie smoki przy popularnych plażach. Zakazano kąpieli

Niebieskie smoki przy popularnych plażach. Zakazano kąpieli

Źródło:
CNN, tvnmeteo.pl