Wystarczyła niewielka susza, by upadło imperium Majów?
Meksykańscy i brytyjscy naukowcy wspólnie ustalili, że do załamania się cywilizacji Majów doprowadziło przedłużające się zmniejszenie opadów deszczu - wystarczyło zaledwie 25-40%. Do tej pory historycy uważali, że jeśli przyczyną upadku Majów była susza, to musiała ona być bardzo poważna.
Naukowcy z Yukatan Centre for Scientific Research i University of Southampton zastosowali zaawansowane techniki modelowania do oszacowania opadów i stopnia parowania od roku 800 do 950 naszej ery.
Susza trwała wiele lat
Badacze odkryli, że nawet stosunkowo niewielkie zmniejszenie opadów mogło zakłócić zaopatrzenie w wodę na nizinnych terenach Jukatanu, zupełnie pozbawionych rzek. Według modelu parowanie było tak szybkie, że deszcze nie były w stanie uzupełnić niedoborów wody. Model wykazał, że susza na Jukatanie trwała wiele lat, co z kolei musiało doprowadzić do niepokojów społecznych i porzucania miast.
Historia lubi się powtarzać
Zrekonstruowany model bardzo przypomina prognozy dla Jukatanu na niedaleką przyszłość. Według nich, półwyspowi grozi susza, spowodowana przez zmiany klimatyczne. Badacze przestrzegają, że nawet niewielkie zmniejszenie zasobów wody na terenach, na których występuje silne parowanie, może prowadzić do poważnych, długotrwałych problemów.
Czy nowa teoria się obroni?
Upadek sześćsetletniej cywilizacji Majów nastąpił w latach 800-900 naszej ery. Istnieje wiele wykluczających się teorii na temat jego przyczyn, żadna nie została jeszcze bezspornie dowiedziona. Wśród różnych przyczyn naukowcy wymieniają epidemię, bunt społeczny, czy właśnie suszę.
Autor: mj/rs / Źródło: bbc.co.uk
Podziel się
- Podziel się
- Tweetnij
- Wyślij znajomemu
Niedziela w całej Polsce będzie chłodniejsza niż ostatnie dni. Nie oznacza to jednak końca wysokich wartości na termometrach. Jak tłumaczył na antenie TVN24 prezenter tvnmeteo.pl Tomasz Wasilewski, do naszego kraju w nadchodzącym tygodniu dotrze kolejna fala gorąca.
"Widać kolejną falę gorącego powietrza"
Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) wciąż ostrzega przed burzami. Miejscami obowiązują alarmy drugiego stopnia, w trzystopniowej rosnącej skali. Zjawiskom towarzyszyć mają obfite opady deszczu i silny wiatr. Sprawdź gdzie należy uważać w niedzielę rano.
Groźna pogoda w części kraju. Alarmy nawet drugiego stopnia
Całkowite zaćmienie Księżyca czeka nas dziś wieczorem. Zjawisko astronomiczne jest uznawane za jedno z najciekawszych w tym roku. Będzie widoczne w Polsce. Kiedy wypatrywać tego fenomenu? Sprawdź.
Zaćmienie Księżyca 2025. To już dziś. Wieczorem warto spojrzeć w niebo
- Źródło:
- timeanddate.com, PAP, tvnmeteo.pl, Z głową w gwiazdach
O ile w niedzielę Polska będzie rozdarta między niżem a wyżem, tak na początku przyszłego tygodnia stery przejmie układ wysokiego ciśnienia. Oznacza to powrót pogodnej aury i wyższych temperatur. Taka sielanka nie potrwa jednak długo.
Wyż przejmie stery, ale nie na długo. Pogoda na pięć dni
Chińscy naukowcy stworzyli rośliny, które są w stanie ładować się światłem słonecznym i świecić w ciemności przez kilka godzin. Badacze uważają, że mogą one w przyszłości zastąpić małe lampki ogrodowe.
Rośliny jak z "Avatara". Świecą w ciemności różnymi kolorami
- Źródło:
- sciencedaily.com, CNN
Burze przetaczały się w piątek nad Polską. Jak przekazali strażacy, w całym kraju przeprowadzono 480 interwencji związanych z silnym wiatrem i intensywnymi opadami deszczu. Od naszych czytelników otrzymaliśmy materiały z załamania pogody.
Uszkodzone dachy, zalane ulice. Ponad 400 interwencji po burzach
Dwunastoletni Sadiq, cudem wydobyty spod gruzów zawalonego domu, stał się jednym z symboli tragedii, jaka dotknęła wschodni Afganistan. Seria potężnych trzęsień ziemi pochłonęła tam w ciągu czterech dni ponad dwa tysiące ofiar, pozostawiając setki rodzin bez dachu nad głową.
12-latek spędził pod gruzami kilka godzin. "Jakby nastąpił koniec świata"
W hrabstwie Franklin w amerykańskim stanie Arkansas 72-letni mężczyzna został ciężko ranny w wyniku ataku niedźwiedzia czarnego. Zwierzę musiało zostać zastrzelone. Według lokalnych władz tego typu zdarzenia na tym obszarze zdarzają się bardzo rzadko.
"Z reguły, gdy wyczuje obecność człowieka, ucieka". Pierwszy taki atak od dawna
Poziom wody w rzekach położonych w prowincji Pendżab w Pakistanie jest niebezpiecznie wysoki. Z tego powodu w ciągu ostatniej doby ewakuowano z tego regionu ponad pół miliona osób - podała agencja informacyjna AP, powołując się na lokalnych urzędników.
W ciągu doby ewakuowano ponad pół miliona osób
Najnowszy bilans ofiar śmiertelnych trzęsień ziemi w Afganistanie wzrósł w czwartek do ponad 2200 osób. Służby wciąż poszukują ocalałych we wschodnich prowincjach. W obliczu rosnących potrzeb i ograniczonych środków na pomoc, mieszkańcy mierzą się z pogłębiającym kryzysem humanitarnym.
Nie żyje już ponad dwa tysiące osób. "Wszystko zostało obrócone w ruinę"
Ogromne wąwozy stają się coraz większym zagrożeniem dla mieszkańców afrykańskich miast - ostrzegają naukowcy. Najnowsze badanie przeprowadzone w Demokratycznej Republice Konga pokazuje olbrzymią skalę problemu. Eksperci ostrzegają, że jeśli to zagrożenie geologiczne nie zostanie powstrzymane w kolejnych latach, miliony osób będą musiały opuścić swoje domy.
Mogą wystąpić nagle i zdewastować wiele domów. Naukowcy ostrzegają
Skrzydlaty lew będący symbolem Wenecji został wykonany w Chinach i odbył długą wędrówkę do Europy - zasugerowali włoscy badacze. Do jego przybycia na Stary Kontynent mogli przyczynić się ojciec Marco Polo oraz chiński cesarz Kubilaj-chan.
Symbol Wenecji made in China? Zaskakująca teoria
- Źródło:
- phys.org, livescience.com
Północne regiony Kalifornii zmagają się z falą pożarów wywołanych uderzeniami piorunów. Według służb ogień zajął już ponad 5500 hektarów terenu na terenie trzech hrabstw. Płomienie zniszczyły między innymi zabytkową jednostkę osadniczą, która powstała w okresie gorączki złota.