Od 20 do 26 kwietnia obchodzony jest Międzynarodowy Tydzień Ciemnego Nieba. W trakcie tych dni miłośnicy przyrody i kosmosu zachęcają do uczczenia piękna nocnego sklepienia. Zwracają również uwagę na problem zanieczyszczonego światłami cywilizacji nieba.
Zanieczyszczenia świetlne stanowią poważny problem. Światła cywilizacji mogą zmieniać funkcjonujące na Ziemi ekosystemy. Dla niektórych zwierząt ich nadmiar jest szkodliwy, dla innych korzystny. Sztuczne światło dezorientuje migrujące ptaki i utrudnia żółwiom składanie jaj.
Zaświetlenie latarniami, podświetleniami budowli, samochodami sprawia, że coraz mniej widoczne są gwiazdy i inne obiekty na niebie. Zaburza to również rytm dobowy ludzi i zwierząt.
Światło szkodliwe dla zdrowia
Dr Weronika Śliwa z Centrum Nauki Kopernik informuje, że według badań stały i wysoki poziom naświetlenia może zwiększać ryzyko zachorowania na raka piersi.
- Prawdopodobnie wynika to z wywołanych światłem zaburzeń produkcji melatoniny. Dodatkowo światło utrudnia zasypianie, wywołuje zmęczenie, irytację i bóle głowy - wyjaśnia dr Śliwa.
Walka z zanieczyszczeniami świetlnymi
O problemie utraty ciemnego nieba mówi się już w kategoriach zagrożeń ekologicznych. W ocenie części ekspertów jest to zjawisko postępujące znacznie szybciej niż globalne ocieplenie czy też zanieczyszczenie odpadami. Obrońcy środowiska postanowili stanąć z nim do walki.
Jak podaje portal ciemneniebo.pl, nadmierne używanie sztucznego światła powinno być zwalczane podobnie jak ograniczanie emisji gazów cieplarnianych.
- Należy jednak w tym miejscu podkreślić, że celem ochrony ciemnego nieba nie jest zupełne wygaszanie obszarów mieszkalnych, likwidacja świetlnych reklam czy ograniczanie montażu nowych punktów oświetleniowych. Chodzi o stosowanie rozwiązań leżących w zgodzie z otoczeniem naturalnym, poprzez minimalizowanie ucieczki światła ponad linię horyzontu, głównie za sprawą rezygnacji z wypukłych kloszy na rzecz płaskiej szyby w oprawach oświetleniowych - podaje portal.
Ochrona nocnego nieba
Pierwsza organizacja zajmująca się ochroną nocnego nieba powstała w 1988 roku w Stanach Zjednoczonych. Później powstało wiele podobnych inicjatyw. Stworzono kilkadziesiąt portali i stron internetowych poświęconych tej tematyce. Propagują one idee ochrony nocnego nieba w mediach oraz promują racjonalne i przyjazne dla środowiska oświetlenie w miastach.
Także w Polsce problemy ze sztucznym światłem stają się coraz bardziej uciążliwe - nie tylko dla mieszkańców dużych aglomeracji, lecz także dla ludzi zamieszkujących nawet małe wsie i miasteczka. Odpowiada za to - zdaniem astronomów i ekologów - brak norm regulujących "zanieczyszczenie światłem" w połączeniu z niewłaściwą polityką oświetlenia ulic.
Co można zrobić?
Portal earthsky.org podpowiada, co można zrobić dla Ziemi podczas Międzynarodowego Tygodnia Ciemnego Nieba:
Używaj światła tylko wtedy, kiedy musisz. Kiedy już oświetlasz, kieruj kąt padania w dół. Mogą pomóc czujniki ruchu, które będą włączały i wyłączały światło "w potrzebie".
Bierz udział w imprezach pod gwiazdami. Wiele klubów miłośników astronomii w okresie Międzynarodowego Tygodnia Ciemnego Nieba organizuje związane z nim eventy.
Weź udział w konkursie na najlepsze zdjęcia nieba.
Informuj sąsiadów o problemie.
Tydzień dla nocnego nieba
Międzynarodowy Tydzień Ciemnego Nieba został wymyślony przez licealistkę Jennifer Barlow w 2003 roku. Odbywa się corocznie w okolicy Dnia Ziemi i Dnia Astronomii.
Autor: PW/rp,mj / Źródło: earthsky.org, swiatnauki.pl