Wychłodzenie i odmrożenia. Jak im zapobiegać

Zimą temperatura spada mocno poniżej zera. Nasz organizm często negatywnie na to reaguje. Warto dodać, że odczucie zimna pogłębia silny wiatr. W połączeniu z temperaturą w okolicy 0 st. C może mieć taki sam skutek, jak powietrze o temperaturze -30 st. C w bezwietrzny dzień. Również wilgoć potęguje odczucie chłodu. Te dwa czynniki powodują to, że zmarzniemy bardziej niż wskazywałaby na to temperatura na termometrze. Im bardziej wilgotno i wietrznie, tym zimniej, co wpływa na temperaturę odczuwalną. W nadchodzących dniach temperatura może spadać do około -20 st. C.

Zobacz, jak się przygotować do mrozów.

Kiedy na dworze panuje silny mróz, należy jak najwięcej siedzieć w ogrzewanych pomieszczeniach. Długo przebywając na zewnątrz, możemy doznać wychłodzenia (hipotermii). Jest to stan organizmu, w którym temperatura ciała spada poniżej 36,6 st. C. Lekkie wychłodzenie grozi przeziębieniem, silne - gdy temperatura ciała spada poniżej 28 st. C - śmiercią.

Pierwszymi objawami wychłodzenia są dreszcze. To sygnał, że powinniśmy szukać miejsca, gdzie możemy się ogrzać albo założyć kolejne warstwy odzieży. Kiedy oprócz dreszczy występuje jeszcze drżenie mięśni, osłabienie, zawroty głowy i dezorientacja – mamy do czynienia z łagodną hipotermią. Wtedy temperatura ciała spada do 35-34 st. C. Wówczas jesteśmy jeszcze w stanie samodzielnie podjąć działania, żeby się ogrzać. Należy rozpalić ogień lub założyć kolejną warstwę odzieży.

Pod żadnym pozorem nie należy pić alkoholu, ponieważ sprzyja on wychładzaniu organizmu.

Nie bądź obojętny. Nie każda osoba, która leży na mrozie musi być pijana. Podejdź i zapytaj się, co jej dolega. Osobę wychłodzoną przede wszystkim należy rozgrzać - powoli i stopniowo. Zbyt szybkie ogrzewanie mogłoby doprowadzić do przyspieszenia krążenia (w hipotermii jest ono spowolnione) i dotarcia lodowatej krwi do serca, co mogłoby zatrzymać krążenie. Z tego samego powodu nie należy rozcierać ciała. Najlepiej osobę wychłodzoną rozebrać z zimnego ubrania, otulić kocami i podawać ciepłe płyny, ale tylko wtedy, kiedy jest przytomna. Należy też przykładać do głowy, szyi, pleców i ud coś ciepłego.

Gdy osoba jest nieprzytomna, należy zacząć ją ogrzewać i niezwłocznie wezwać pomoc. Gdy nie oddycha i jej puls jest niewyczuwalny, trzeba rozpocząć akcję reanimacyjną i prowadzić ją aż do przyjazdu lekarza.

Kiedy nieodpowiednio chronimy części ciała, możemy dostać odmrożeń. Są to zmiany na skórze i w tkankach podskórnych następujące na skutek działania niskiej temperatury. Odmrożeniom sprzyja nie tylko mróz, lecz także wiatr i wilgoć. Najbardziej narażonymi częściami ciała są twarz, dłonie i stopy.

Pierwszym objawem odmrożeń jest zmiana koloru skóry. Następnie dochodzi drętwienie, pieczenie, a czasem utrata czucia. Najlepszym sposobem uniknięcia odmrożeń jest noszenie czapki i rękawiczek.

Są cztery stopnie odmrożenia ciała. Odmrożenia pierwszego stopnia charakteryzują się zblednięciem skóry, która staje się kredowo biała, następnie zaczerwienieniem z lekko sinawym odcieniem. Wtedy skóra zaczyna piec i pojawia się obrzęk. Dochodzi do zaburzenia krążenia, pojawia się drętwienie i brak czucia. Odmrożenia drugiego stopnia można poznać po pęcherzach z płynem surowiczym, a odmrożona część ciała jest sina i opuchnięta. Odmrożenia trzeciego stopnia obejmują całą grubość skóry. Pojawia się martwica tkanek i owrzodzenia. Najwyższy czwarty stopień dotyczy mięśni i kości. Podczas dwóch ostatnich stadiów odmrożeń konieczna jest interwencja lekarza.

Co należy robić z odmrożeniami? Pod żadnym pozorem nie wolno ich rozcierać silnym masażem czy nacierać śniegiem. Może to prowadzić do uszkodzenia odmrożonych tkanek. Kiedy skóra jest blada, można stosować kąpiele rozgrzewające w letniej wodzie mającej około 25 st. C, stopniowo podnosząc jej temperaturę do około 40 st. C. Po osuszeniu skórę trzeba przykryć jałowym opatrunkiem. Kiedy pojawią się pęcherze, nie wolno ich przekłuwać. W tym przypadku także należy zastosować jałowy opatrunek.

Rządowe Centrum Bezpieczeństwa radzi, co robić by nie dopuścić do odmrożeń i wychłodzenia organizmu:

- ubieraj się stosownie do temperatury na zewnątrz. Kiedy planujesz dłuższe przebywanie na dworze, ubieraj się warstwowo;

- noś odpowiednie, ciepłe obuwie, które nie będzie ograniczało możliwości poruszania palcami;

- noś ocieplane, luźne rękawice i czapkę zasłaniającą czoło i uszy;

- nie słaniaj twarzy szalem, gdyż pod wpływem oddechu stanie się wilgotny i może przyspieszyć powstawanie odmrożeń;

- przed wyjściem na mróz posmaruj odkryte części ciała (policzki, nos, brodę) kremem ochronnym lub wazeliną - szczególnie dotyczy to dzieci;

- nie stój nieruchomo na zimnie; podskakuj, tup, rozcieraj dłonie;

- nie spożywaj alkoholu.

Zobacz zalecenia lekarza w walce z hipotermią (materiał archiwalny z grudnia 2014 roku):

Autor: AD/map / Źródło: Rządowe Centrum Bezpieczeństwa, TVN Meteo