"Smog realnie nas samych zabija"

[object Object]
Rafał Sonik o sposobie na poprawę jakości powietrzatvn24
wideo 2/5

Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia siedem milionów ludzi rocznie umiera z powodu zanieczyszczenia powietrza. O przyczynach tego problemu oraz rosnącej świadomości Polaków mówili w programie "Wstajesz i wiesz" na antenie TVN24 Rafał Sonik i Mirosław Proppé.

SERWIS SMOGOWY TVN METEO - SPRAWDŹ AKTUALNĄ JAKOŚĆ POWIETRZA W TWOIM MIEŚCIE

Smog jest naszą przykrą codziennością. W wielu miastach w Polsce ludzie oddychają powietrzem, w którym znacznie przekroczone są dopuszczalne normy zanieczyszczenia.

- Dzisiaj nie widać było nawet przeciwległej strony Rynku Głównego w Krakowie, a to zaledwie 200 metrów. (...) Kiedy trzy, cztery dni nie wieje wiatr, w Krakowie nie widać praktycznie własnego nosa - mówił w programie "Wstajesz i wiesz" Rafał Sonik, kierowca rajdowy i działacz na rzecz ochrony środowiska.

- Wtedy przede wszystkim trzeba założyć maskę i to zaczyna być coraz bardziej powszechne. Najbardziej zagrożone przez smog są dzieci, ponieważ niska emisja snuje się nad ziemią. Chociaż tego nie widzimy patrząc w dół, to jednak rzeczywiście tak jest - dodał.

Milion ofiar rocznie

Mirosław Proppé, prezes WWF Polska, przypomniał raport Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), według którego z powodu zanieczyszczeń powietrza co roku na świecie umiera siedem milionów osób. W Polsce bilans ofiar wynosi prawie 50 tysięcy ludzi rocznie. Wypełniając cele Porozumienia paryskiego - zdaniem autorów raportu - można uratować każdego roku nawet milion istnień ludzkich.

- To są przerażające liczby, a jednocześnie wydajemy też na leczenie wszystkich osób, które oddychają tym złym powietrzem cztery procent PKB światowego, a infrastruktura potrzebna do zmiany gospodarki to jest tylko jeden procent. Nawet jeżeli tam jest pomyłka - niech to będą dwa procent, ale to nadal się opłaca. Więc naprawdę mamy jeszcze szansę - stwierdził.

Proppé przypomniał również dawnego ministra zdrowia - profesora Zbigniewa Religię, który już w latach 80. walczył z chorobami kardiologicznymi i twierdził, że najwięcej chorób na Śląsku spowodowanych jest właśnie zanieczyszczeniami powietrza.

Zobacz materiał magazynu "Polska i Świat" o raporcie WHO:

Rozwiązać problem

Sonik stwierdził, że jednym z lepszych sposobów na poradzenie sobie z zanieczyszczeniami jest instalacja czujników na kominach. - Wszyscy wiemy doskonale, że ludzie palą czym popadnie i w skali kraju wypowiedź ostatnia pana prezydenta o tym, że naszym narodowym dobrem jest węgiel, niezależnie od tego, czy prawdziwa, czy nieprawdziwa - ludzie przekładają sobie na swoją indywidualną skalę w ten sposób, że dla nich dobrem naturalnym jest te kilka worków śmieci, które im się uzbierały za dnia i palą nimi w nocy. To jest ich dobro naturalne, bo mają go pod ręką, tak jak węgiel w skali kraju - opisywał.

Małymi kroczkami

Kierowca aktywnie działa na rzecz środowiska. - Chciałbym wskazać na nasze dobro narodowe, tym dobrem narodowym jest jednak wzrost świadomości - podkreślił Sonik.

Jego walka o czyste środowisko zaczęła się siedem lat temu. Zaprosił wtedy swoich gości z Anglii w Tatry i zamiast cieszyć się górskimi wędrówkami zrozumiał, że jest to jedno wielkie śmietnisko. - Oczywiście chodziłem w Tatry wcześniej, ale wtedy to się stało takie jaskrawe. Zamiast się cieszyć, to się wstydziłem - opowiadał.

Od tamtej pory co roku bierze udział w sprzątaniu Tatr. W tym roku w akcji wzięło udział siedem tysięcy wolontariuszy. - Pokazujemy, że śmieci, po pierwsze nie wolno zostawiać przyrodzie, ponieważ zanieczyszczamy ją, wręcz śmieci zabijają rośliny i zwierzęta. Ale uwaga - nie wolno nimi też palić - zaznaczył. Dodał, że właśnie przez palenie byle czym w dniach bezwietrznych nad Zakopanem unosi się "czarny kożuch".

- Sprzątamy Tatry, edukujemy młodych ludzi, pokazujemy, że smog realnie nas samych zabija. Dym z kominów w Zakopanem bardzo łatwo zaobserwować, kiedy jest niskie ciśnienie, on ledwo wylatuje i za chwilkę opada, a więc opada prosto w nasze płuca - tłumaczył.

Wpływ zanieczyszczenia powietrza na zdrowieMaria Samczuk , Adam Ziemienowicz/PAP

Rośnie świadomość

Sonik podkreślił również, że świadomość Polaków w kwestii ochrony środowiska jest rzeczywiście coraz większa. Dowodem jest między innymi fakt, że w ciągu siedmiu lat sprzątania Tatr ilość śmieci zmniejszyła się dwudziestokrotnie. Jednocześnie dziesięciokrotnie zwiększyła się liczba wolontariuszy.

- Ludzi świadomych przybywa. (...) Trzeba też działać na świadomość ludzi w sektorze górniczym i wszystkich pochodnych. Otóż, jako świadomym obywatelom, nam wcale nie zależy na tym, żeby ci ludzie stracili pracę. Nam zależy na tym, żeby wykorzystać koniunkturę na rynku pracy, która dzisiaj bez wątpienia historycznie jest najlepsza. Żeby jak największą część branż przemysłu, które są jednak zanieczyszczające, przenieść do tych branż, które o wiele mniej szkodzą. Tak sportowo rzecz ujmując - niewykorzystane szanse się mszczą, więc wykorzystajmy tę, którą mamy teraz - podsumował kierowca.

Stracone pieniądze

Według scenariusza rozwoju Polski do 2050 roku, który został opracowany przez zespół Mirosława Proppé, gdyby odejść od węgla w pierwszej połowie tego wieku, pojawią się ogromne oszczędności na kosztach energii, wahające się między 105 miliardów a 160 miliardów złotych. To znaczy, że między innymi o tyle mniej będziemy płacić za prąd w gospodarstwach domowych. Przekłada się to na oszczędność w Narodowym Funduszu Zdrowia w wysokości około 123 miliardów złotych. Tych pieniędzy NFZ nie będzie musiał wydać na leczenie osób, które wdychają te spaliny, tylko będzie mógł wydać na leczenie specyficznych chorób czy nowotworów.

Posłuchaj całej rozmowy z gośćmi programu "Wstajesz i wiesz":

Autor: kw/aw / Źródło: tvn24

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Kolejne dni przyniosą zmiany w pogodzie. Pod koniec tygodnia do kraju wkroczy niż, który przyniesie opady śniegu przechodzące w deszcz. Już niebawem temperatura wzrośnie do nawet 10 stopni Celsjusza, poza tym porywiście powieje.

"Warunki atmosferyczne będą się dynamicznie zmieniać, pojawią się duże wahania ciśnienia"

"Warunki atmosferyczne będą się dynamicznie zmieniać, pojawią się duże wahania ciśnienia"

Źródło:
tvnmeteo.pl

Jaka pogoda będzie w Boże Narodzenie? Im bliżej świąt, tym częściej synoptycy zaglądają w wyliczenia modeli meteorologicznych. Z najnowszych prognoz wynika, że zima ze śniegiem przyjdzie, ale dopiero na sylwestra i Nowy Rok.

Wir polarny może sprawić, że w sylwestra i Nowy Rok spadnie śnieg

Wir polarny może sprawić, że w sylwestra i Nowy Rok spadnie śnieg

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na jutro. Noc zapowiada się z marznącymi opadami, na drogach zrobi się ślisko. Temperatura może mocno spaść, miejscami prognozowany jest dwucyfrowy mróz. W piątek 13.12 temperatura lokalnie wciąż będzie utrzymywać się poniżej zera. Nigdzie nie powinno padać.

Nocą możliwy jest dwucyfrowy mróz

Nocą możliwy jest dwucyfrowy mróz

Źródło:
tvnmeteo.pl

Babiogórski Park Narodowy poinformował, że Perć Akademików, szlak żółty prowadzący od Górnego Płaju na Babią Górę, od piątku będzie zamknięty do odwołania. Powodem są trudne warunki atmosferyczne.

Zamknięto najtrudniejszy szlak w Beskidach

Zamknięto najtrudniejszy szlak w Beskidach

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

W rejonie Los Angeles od kilku dni szaleje pożar Franklin Fire. Z żywiołem, który opanowano w zaledwie siedmiu procentach, walczą już blisko dwa tysiące strażaków. Ogień pochłonął już obszar przekraczający 1,6 tysiąca hektarów.

Walczą z nim prawie 2000 strażaków, opanowano go w zaledwie siedmiu procentach

Walczą z nim prawie 2000 strażaków, opanowano go w zaledwie siedmiu procentach

Źródło:
Reuters

Prognozy pogody na koniec tego tygodnia i początek następnego nie wyglądają optymistycznie. Synoptycy zapowiadają bardzo silny wiatr, który w porywach może przekraczać 100 kilometrów na godzinę. Najniebezpieczniej będzie we wtorek.

Uwaga! Możliwe są wichury

Uwaga! Możliwe są wichury

Źródło:
tvnmeteo.pl, IMGW

Zdjęcie wiewiórki "uwięzionej" w dziupli wygrało dziesiątą edycję międzynarodowego konkursu Comedy Wildlife Photo Award. O główną nagrodę walczyło aż dziewięć tysięcy fotografii.

Na widok tej wiewiórki wybuchniecie gromkim śmiechem

Na widok tej wiewiórki wybuchniecie gromkim śmiechem

Źródło:
CNN, CWPA

Ingenuity to statek powietrzny, któremu udało się wykonać pierwszy lot na planecie innej niż Ziemia. W styczniu 2024 roku wiropłat rozbił się na Marsie. Maszyna nie stanie się jednak kolejnym kosmicznym śmieciem - naukowcy z NASA mają dla niej nowe zadanie.

Rozbił się na Marsie, ale NASA ma dla niego nowe zadanie

Rozbił się na Marsie, ale NASA ma dla niego nowe zadanie

Źródło:
space.com, NASA

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzega przed aurą, która może sprawiać spore utrudnienia na drogach i chodnikach. W ciągu nadchodzących godzin należy spodziewać się marznących opadów powodujących oblodzenie. Ostrzeżenia pierwszego stopnia wydano w 11 województwach.

Aura znów będzie stanowić zagrożenie. Alarmy IMGW w większości województw

Aura znów będzie stanowić zagrożenie. Alarmy IMGW w większości województw

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Mieszkańcy północnego stanu Chihuahua w Meksyku zmagają się ze skutkami pierwszych mrozów w tym sezonie. W kilku miastach regionu termometry pokazały wartości poniżej zera, a drogi skuł lód.

Mróz ścisnął w Meksyku

Mróz ścisnął w Meksyku

Źródło:
ENEX, El Diario, Weather Channel

Liczba odnotowanych przypadków malarii rośnie nieprzerwanie od pięciu lat - wynika z najnowszego raportu Światowej Organizacji Zdrowia, który dotyczył 2023 roku. Tylko w tym okresie choroba roznoszona przez komary zabiła 600 tysięcy osób. WHO zwraca uwagę na wzrastające problemy związane z coraz powszechniejszą opornością na leki oraz zmianami klimatycznymi, które utrudniają kontrolowanie ognisk zakażeń.

Zakażeń przybywa z każdym rokiem. WHO podała dane

Zakażeń przybywa z każdym rokiem. WHO podała dane

Źródło:
The Guardian, WHO

Mieszkańcy wschodnich Stanów Zjednoczonych zmagają się z ulewami i silnym wiatrem. Kilkadziesiąt tysięcy domów zostało pozbawionych prądu. Wiatr połamał drzewa, a synoptycy ostrzegają też przed zalaniami i podtopieniami.

Rzeka atmosferyczna niesie wichury i ulewy

Rzeka atmosferyczna niesie wichury i ulewy

Źródło:
CNN, tvnmeteo.pl

Naukowcy badający delfiny z Zatoki Meksykańskiej znaleźli w organizmach tych ssaków fentanyl - opioidowy lek przeciwbólowy 100 razy silniejszy niż morfina. Badacze zwracają uwagę na to, jaki negatywny wpływ może mieć obecność tego typu specyfików w ekosystemach.

Znaleźli fentanyl w ciałach delfinów

Znaleźli fentanyl w ciałach delfinów

Źródło:
Texas A&M University-Corpus Christi

W najbliższych dniach warto wpatrywać się w niebo. W nocy z piątku na sobotę nastąpi maksimum roju Geminidów. W obserwacjach może nam jednak przeszkadzać jasno świecący Księżyc w pełni.

To przedostatnia taka okazja w tym roku

To przedostatnia taka okazja w tym roku

Źródło:
space.com, tvnmeteo.pl

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej opublikował długoterminową eksperymentalną prognozę na kolejne cztery miesiące. Sprawdź, jaka pogoda czeka nas podczas zimy 2024/2025 i wczesną wiosną.

Czy zima będzie zimna? Długoterminowa prognoza IMGW

Czy zima będzie zimna? Długoterminowa prognoza IMGW

Źródło:
IMGW

Turyści znów z bliska mogą podziwiać słynny wodospad Iguazu w Brazylii. Z powodu ostatnich ulew i wyjątkowo wysokiego przepływu kładkę nad wodospadem trzeba było zamknąć.

"Pierwszy raz widzieliśmy tyle wody. To było zaskakujące"

"Pierwszy raz widzieliśmy tyle wody. To było zaskakujące"

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

W Tatrach i Karkonoszach obowiązuje pierwszy stopień zagrożenia lawinowego, a na szlakach jest niebezpiecznie ślisko. Służby przypominają o zasadach bezpieczeństwa w czasie górskich wędrówek.

"Zachowajcie szczególną ostrożność"

"Zachowajcie szczególną ostrożność"

Źródło:
GOPR, PAP, tvnmeteo.pl

Aktywność słoneczna utrudnia pracę... rolnikom. Jest to związane z oddziaływaniem burz geomagnetycznych na systemy GPS. W sytuacjach gdy do burzy na Słońcu dochodzi w sezonie siewów lub zbiorów, praca na roli może zostać przerwana nawet na kilka dni.

"Nasze ciągniki zachowywały się jak opętane przez demona"

"Nasze ciągniki zachowywały się jak opętane przez demona"

Źródło:
space.com, tvnmeteo.pl

Nieznany nauce gatunek skorupiaka został odkryty u wybrzeży Chile. To pierwsze tak duże zwierzę, jakie znaleziono w tym miejscu - żyje ono w Rowie Atakamskim na głębokości prawie 8000 metrów. Dulcibella camanchaca jest także prawdziwym gigantem wśród swoich najbliższych kuzynów.

Z oceanu wyłowiono dużego drapieżnika. Poluje w całkowitej ciemności

Z oceanu wyłowiono dużego drapieżnika. Poluje w całkowitej ciemności

Źródło:
Instituto Milenio de Oceanografía, Woods Hole Oceanographic Institution

W 2024 roku dziura ozonowa nad Antarktydą zachowywała się inaczej niż w czterech poprzednich latach - wynika z danych unijnego programu obserwacji Ziemi Copernicus. Naukowcy podkreślają, że obszar niskiego stężenia ozonu rozwijał się w sposób bardziej typowy i zaczął zamykać się już na początku grudnia. Tym samym przerwana została trwająca kilka lat seria, kiedy dziura ozonowa utrzymywała się do ostatnich dni tego miesiąca.

Dziura ozonowa zaczęła się zamykać

Dziura ozonowa zaczęła się zamykać

Źródło:
Copernicus

10 osób cierpiących od października na tajemniczą chorobę w Demokratycznej Republice Konga uzyskało pozytywny wynik testu na malarię - poinformowała Światowa Organizacja Zdrowia. Jak zaznaczono, objawy, na które skarżą się pacjenci, głównie dzieci, mogą świadczyć o tym, że cierpią na więcej niż jedną chorobę.

Zmarło ponad sto osób. "Możliwe, że w grę wchodzi więcej niż jedna choroba"

Zmarło ponad sto osób. "Możliwe, że w grę wchodzi więcej niż jedna choroba"

Źródło:
The Guardian, Reuters, tvnmeteo.pl

Zwykle przepełnione pomarańczowo-czarnymi motylami siedliska w kalifornijskim mieście Goleta w tym roku świecą pustkami. Każdego roku na okres zimowy migrowały tam tysiące danaidów wędrownych, zwanych również monarchami. W grudniu pracownicy liczący populację owadów naliczyli zaledwie cztery okazy.

Spodziewano się tysięcy motyli monarchów, przyleciały cztery okazy

Spodziewano się tysięcy motyli monarchów, przyleciały cztery okazy

Źródło:
CNN, NPR, City of Goleta

W niektórych regionach Chorwacji śnieg sypał od niedzieli. Miejscami spadło go już ponad 30 centymetrów. Przez nagromadzenie dużej ilości opadów niektórzy mieszkańcy zmagają się z brakiem prądu.

"Nie ma prądu, nie działa telefon". Atak zimy w części Chorwacji

"Nie ma prądu, nie działa telefon". Atak zimy w części Chorwacji

Źródło:
Jutarnjij, HRT, tvnmeteo.pl

Prawie 44 500 hektarów pochłonęły pożary lasów w tym roku w Grecji, a nawet jedna trzecia wybuchła poza sezonem - poinformowały we wtorek władze. Tegoroczne lato było najgorętsze w historii prowadzenia pomiarów.

"To coś, z czym będziemy musieli mierzyć się w nadchodzących latach"

"To coś, z czym będziemy musieli mierzyć się w nadchodzących latach"

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

To, że nadmierne spożycie cukru niekorzystnie wpływa na zdrowie, nie jest tajemnicą. Jak jednak wykazali właśnie szwedzcy naukowcy, całkowite odstawienie słodyczy również może nie być dobre. Ich badanie sugeruje, że najlepsze dla zdrowia może być, gdy od czasu do czasu nie odmawiamy sobie słodkości.

Sporadyczne jedzenie słodyczy może służyć zdrowiu. Nowe badania

Sporadyczne jedzenie słodyczy może służyć zdrowiu. Nowe badania

Źródło:
PAP

W Australii wymierają w zastraszającym tempie bezkręgowce - wynika z najnowszego badania naukowców. Od końca XVIII wieku liczba gatunków tych zwierząt zmniejszyła się o ponad dziewięć tysięcy. Specjaliści zwracają uwagę na to, że konieczne jest podjęcie działań, które mogłyby zastopować ten niebezpieczny dla ludzkości proces.

Ubywa ich z każdym tygodniem. "W ten sposób kończy się świat"

Ubywa ich z każdym tygodniem. "W ten sposób kończy się świat"

Źródło:
Uniwersytet Karola Darwina, ABC.net.au, tvnmeteo.pl

Przed nami początek astronomicznej zimy, a wraz z nim najkrótszy dzień w roku. Słońce nad Warszawą wzejdzie wtedy na niespełna osiem godzin. Kiedy przypada ten dzień?

Na kiedy przypadnie najkrótszy dzień w roku

Na kiedy przypadnie najkrótszy dzień w roku

Źródło:
tvnmeteo.pl, timeanddate.com

Czy tej zimy na Pacyfiku pojawi się La Nina? Jak wynika z badań Japońskiej Agencji Meteorologicznej, na oceanie występują w tym momencie zjawiska towarzyszące anomalii. Eksperci zastanawiają się jednak, czy La Nina ma szansę się utrzymać i jak długo potrwa.

Czy na oceanie pojawi się La Nina? Najnowsze prognozy

Czy na oceanie pojawi się La Nina? Najnowsze prognozy

Źródło:
JMA, Reuters, tvnmeteo.pl

Kleszcze wykorzystują bioklej, by stabilniej przyczepiać się do skóry. Badania holenderskich naukowców pokazały, że ślina pajęczaków zawiera białka, które zastygając tworzą silne, trudne do rozpuszczenia spoiwo. Poznanie dokładnego mechanizmu krzepnięcia może w przyszłości posłużyć do opracowania nowego sposobu pozbywania się kleszczy - i nie tylko.

Kleszcze produkują supermocny klej. Jedyny w swoim rodzaju

Kleszcze produkują supermocny klej. Jedyny w swoim rodzaju

Źródło:
The Scientist, Science X Network