Unia Europejska w nadchodzących miesiącach spodziewa się rozległych pożarów, które dotkną nie tylko południową część Europy. Zagrożone są też tereny zwykle wolne od ognia. - Z pewnością ten sezon będzie powyżej średniej z dziesięciu czy więcej lat - ocenił unijny komisarz ds. zarządzania kryzysowego Janez Lenarczicz.
Jak podaje Europejski System Informacji o Pożarach Lasów (EFFIS), w wyniku wysokiej temperatury w okresie wiosennym, w ostatnich dniach w Szwecji i północnej Francji wybuchły pożary lasów. Według Komisji Europejskiej sytuacja ulegnie znacznemu pogorszeniu w okresie letnim.
- Obszary, które są podatne na pożary lasów, znajdują się już nie tylko na południu Europy, ale również w Europie Centralnej, a nawet w północnej części kontynentu. Pożary lasów występują teraz w miejscach, gdzie nigdy ich nie obserwowano - powiedział unijny komisarz ds. zarządzania kryzysowego Janez Lenarczicz, powołując się na informacje o ostatnich pożarach i prognozy krajowych władz państw UE.
Synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek wyjaśnia, że pożary mogą pojawić się na przeważającym obszarze kontynentu, gdyż pas niedoborów opadów za ostatnie pół roku rozciąga się od Hiszpanii, przez Francję i Niemcy, po Polskę, Białoruś i Ukrainę. Jak dodaje, "pomiary wilgotności gleby wiosną pokazały, że sucho było na przeważającym obszarze kontynentu". Stąd obawa, że płonąć mogą lasy i łąki nie tylko w suchym i gorącym latem basenie Morza Śródziemnego, ale i w centrum kontynentu.
"Z pewnością ten sezon będzie powyżej średniej z dziesięciu czy więcej lat"
W minionym roku sezon pożarów w Europie był rekordowy pod względem liczby pożarów i obszaru, który spłonął. Przyczynił się do tego suchy klimat, wiatr i wysoka temperatura.
- Uważamy, że ryzyko pożarów jest wysokie. Nie jestem w stanie powiedzieć, czy ono jest wyższe niż w zeszłym roku. Jednak z pewnością ten sezon będzie powyżej średniej z dziesięciu czy więcej lat - podkreślił Lenarczicz. Jak wyjaśnił, chodzi zarówno o liczbę pożarów, jak i obszar, który według projekcji spłonie w tym roku.
Jak wyjaśnia synoptyk tvnmeteo.pl, "prognoza taka wynika ze stałego konsekwentnego wzrostu temperatury powietrza. I choć jest to wzrost wolny, to utrzymuje się od kilku dekad, wpływając nie tylko na niedobór opadów, ale i ich charakter - na ogół punktowy, burzowy. Wzrost temperatury wpływa również na silniejsze parowanie i mniejszą retencję wody w glebie".
Wysuszona ściółka, a w efekcie pożary
Unton-Pyziołek dodaje, że "ważne jest również obserwowane od kilku lat zaburzenie cyrkulacji strefowej nad naszą częścią globu. Otóż w ubiegłym roku miały miejsce silne napływy mas powietrza gorącego i suchego w zakątki Europy Północnej, jak Skandynawa, nienawykłe do upałów, suszy i pożarów lasów. W tym roku również widoczny był zimą i wiosną mniejszy udział w napływie wilgotnych mas powietrza znad Atlantyku, a większa wymiana mas powietrza w kierunku północ - południe". W jej ocenie, jeśli ten trend się utrzyma, to napływ gorących i suchych mas powietrza znad południowo-wschodniej Europy sprzyjać będzie wysuszaniu się ściółki leśnej i pożarom.
Już w kwietniu kierownik Laboratorium Ochrony Przeciwpożarowej Lasu Instytutu Badawczego Leśnictwa dr hab. Ryszard Szczygieł mówił, że w Polsce 2020 rok pod względem pożarów lasów może być rekordowy. Pierwsze pożary wystąpiły już wraz z rozpoczęciem sezonu palności lasów, bo pierwszego stycznia.
Jakie ryzyko pożarowe w Polsce
Poniższa mapa pokazuje prognozę aktualnego zagrożenia pożarowego w lasach na terenie Polski. Na przeważającym obszarze kraju - zachodzie i w centrum kraju - obowiązuje wysoki stopień. Średni, oznaczony kolorem żółtym, obowiązuje na północnym wschodzie, częściowo północy i południu kraju.
Codzienne prognozy zagrożenia pożarowego w lasach opracowuje Laboratorium Ochrony Przeciwpożarowej Lasu Instytutu Badawczego Leśnictwa. Prognoza zagrożenia pożarowego jest wykonywana w 60 strefach prognostycznych, na podstawie pomiarów wilgotności ściółki sosnowej, wilgotności względnej powietrza oraz opadów i określa możliwość wystąpienia pożaru w dniu jej wykonania.
Pomiary meteorologiczne prowadzone są dwa razy dziennie w kilku miejscach każdej ze stref. Prognozy są sporządzane przez Lasy Państwowe w okresie zagrożenia pożarowego - od 1 marca do 30 września.
Duże straty w 2018
W ostatnich latach zwiększyła się liczba krajów unijnych, w których wybuchały pożary lasów. Według raportu Komisji Europejskiej, w 2018 roku żywioł zniszczył prawie 178 tysięcy hektarów lasów i gruntów w UE. Dwa lata temu pięciokrotnie uruchomiono Unijny Mechanizm Ochrony Ludności, aby zareagować na pożary lasów w Szwecji, Grecji, na Łotwie i w Portugalii. Użyto łącznie 15 samolotów, 6 śmigłowców i sprowadzono ponad 400 strażaków. UE przeznaczyła 1,6 miliona euro na pokrycie kosztów transportu, aby zapewnić wsparcie krajom dotkniętym żywiołem.
Lenarczicz zapewnił, że UE jest gotowa do niesienia pomocy krajom, które zostaną dotknięte przez żywioł. Chodzi między innymi o mobilizowanie wsparcia, ekip strażackich, samolotów z jednego miejsca Europy i przerzucanie ich w te zakątki, gdzie akurat dochodzi do pożarów.
Na poniższej mapie widać prognozę zagrożenia pożarowego w Europie. Obejmuje dziewięć kolejnych dni.
Autor: ps/map / Źródło: PAP, Reuters, tvnmeteo.pl
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock