Jesień wśród tysiącletnich olbrzymów

Zieleń pod śniegiem, Chile, jesień 2011

Jesienią miło jest wybrać się na spacer po lesie. A co powiecie na przechadzkę po lasach deszczowych Ameryki Południowej, które pamiętają jeszcze czasy dinozaurów? Na wspólną wędrówkę wśród prastarych drzew pachnących cynamonem, zaprasza Wojciech Doroszewicz, który w Chile realizował swój projekt badawczy, oraz portal TVN Meteo.

Przyzwyczajeni jesteśmy do tego, że lasy deszczowe to te rosnące w ciepłych krajach, w okolicach równika, potocznie nazywane dżunglą. Tymczasem świat deszczu i nieprzebranej zieleni pojawia się również w o wiele chłodniejszych miejscach naszej planety. Jednym z nich jest maleńki skrawek Ameryki Południowej, jej zachodnie wybrzeża w południowym Chile.

- Zieleń jest tu wieczna, nawet jesienią i zimą, ale w wielu miejscach pojawiają się kolorowe akcenty, dodające jeszcze większego uroku i sprawiające, że to jeszcze bardziej wyjątkowe miejsce - zachęca do wędrówki Wojciech Doroszewicz, doktorant UW.

Drzewa pamiętające dinozaury

Milion lat z widokiem/Wojciech Doroszewicz

Ogromne araukarie chilijskie porastają zbocza i szczyty Andów. Mogą dorastać do 50 m wysokości i żyć ponad 2,5 tysiąca lat. Te drzewa, przypominające pokrojem wielkie kolczaste parasole, są wyjątkowe z wielu względów.

- Uznawane są za jedne z najstarszych organizmów żyjących na naszej planecie. Praktycznie nie zmieniły się od ery dinozaurów, które żywiły się ich dziwacznie wyglądającymi gałęziami. Zresztą od nich wzięła się angielska nazwa: Monkey-puzzle tree, ponieważ dla małp nielada wyczynem byłoby się wspiąć na takie drzewo - tłumaczy przyrodnik.

Problem jest czysto hipotetyczny, ponieważ w Chile małpy nie występują. Natomiast araukariowe szyszki wielkości ludzkiej głowy upodobały sobie tutejsze papugi.

Pnie jak skorupa żółwia

Pień jak skorupa żółwia/Wojciech Doroszewicz

- Bliskie spotkania z dinozaurami może przypominać również pień araukarii, ponieważ gruba kora tworzy spękania przypominające płytki skorupy żółwia. Co więcej każde drzewo można by na tej podstawie zidentyfikować, niczym za pomocą linii papilarnych - opowiada Doroszewicz.

70-metrowy gigant sprzed 4 tys. lat

Bliźniace giganty/Wojciech Doroszewicz

Majestatycznym drzewem, rosnącym w tych lasach, jest ficroja, nazywana czasem południowoamerykańską sekwoją. Co prawda nie osiąga tak niebotycznych rozmiarów, jak jej daleka kalifornijska kuzynka, jednak las tworzony przez te drzewa robi niesamowite wrażenie.

- Te 70-metrowe giganty należą do najdłużej żyjących organizmów na Ziemi, ponieważ dożywają 4 tysięcy lat w dobrym zdrowiu. Człowiek przy nich jest tylko pyłkiem, a jego życie mgnieniem. W lesie pamiętającym ponad kilka tysięcy lat historii zaczyna się myśleć zupełnie inaczej i o wiele rzeczy chciałoby się zapytać. Ficroje są cesarzowymi tego lasu, lasu nazywanego katedrą - tłumaczy przyrodnik, stojący na zdjęciu między gigantami.

W pluszowym, prastarym lesie

Pluszowy las/Wojciech Doroszewicz

W wielu, szczególnie wyżej położonych miejscach w Andach, gdzie się nie obejrzeć jest biało, a nie zielono. Dzieje się tak za sprawą pokrywających wszystko zwieszających się porostów, które łagodzą co bardziej ostre kształty, nadając lasom pluszowy wygląd. - Człowiek ma ochotę przytulić się do każdego pnia i każdego kamienia, i posłuchać o czym szumią araukarie - opowiada przyrodnik.

Drzewa pachnące cynamonem

Drzewa pachnące cynamonem/Wojciech Doroszewicz

Wielkie drzewa canelo (po polsku - zacier pieprzowy) o ogromnych liściach spokrewnione są z magnoliami. - W lesie roznoszą silną woń, przypominającą zapach cynamonu - relacjonuje Doroszewicz.

- Ich wykorzystanie jest bardzo szerokie, od leku na szkorbut, przez przyprawę, po roślinę ozdobną. Między innymi z tych powodów stały się dla miejscowego plemienia Mapuche świętymi drzewami, podobnie jak araukarie, których nasiona stanowiły dla nich główne pożywienie - dodaje.

Pompony nad głowami

Pompony z mchu/Wojciech Doroszewicz

Pnie i konary drzew uginają się pod ich ciężarem. Mech zwisaja nawet z najcieńszych gałązek, tworząc często zadziwiające struktury, przypominające wielkie, mokre i zielone pompony.

Tajemnicze drzewa z wydm

Las na wydmie/Wojciech Doroszewicz

Nad samym morzem las wygląda nieco inaczej. Chilijski las deszczowy rośnie bowiem nawet na wydmach, smaganych silnym wiatrem znad otwartego Oceanu Spokojnego. Z daleka wygląda niczym dobrze wymodelowana fryzura.

- Tworzy je jedno z najbardziej tajemniczych drzew, olivillo (tique), stanowi ono zagadkę dla pokoleń botaników, ponieważ trudno określić pokrewieństwo tego gatunku z innymi roślinami - mówi badacz.

Kaszalot

Martwy kaszalot/Wojciech Doroszewicz

- Spacerując coraz bliżej brzegu na plaży można natrafić na prawdziwe skarby wyrzucone przez jesienny ocean. Oko cieszą niezliczone muszle, skorupy krabów, gdzieniegdzie fale wyrzucają coś znacznie większego, jak ciało młodego kaszalota - opisuje swoje znalezisko Doroszewicz.

Wody opływające chilijskie wybrzeże należą do najbogatszych łowisk na świecie, a morskie życie nie ustępuje bujnością temu na lądzie. Ogromne glony tworzą odpowiednik deszczowych lasów u wybrzeży, a ich fragmenty wyrzucane są na plażę, gdzie stają się przysmakiem dla krów. To chyba jeden z najbardziej zdumiewających widoków - krowy pasące się na szerokiej plaży. Glony te wykorzystuje się chętnie w chilijskiej kuchni.

Jeleń wielkości jamnika

Pudu/Wojciech Doroszewicz

Pośród zielonych olbrzymów mieszkają niejednokrotnie najmniejsi przedstawiciele fauny naszej planety. Wśród krzewów przemyka pudu, najmniejszy jeleń świata, wielkości jamnika na dłuższych nogach, a w leśnych zakamarkach kryje się najmniejszy lis - lis Darwina.

- Ten drugi jest jednocześnie najrzadszym i najbardziej zagrożonym wyginięciem przedstawicielem tej grupy zwierząt. Srebrno-rudy malec niewiele większy od Yorkshire teriera nie zawsze obawia się ludzi, ten był wyraźnie zdziwiony naszym widokiem - relacjonuje badacz.

Wszystkie pory roku na raz

Zieleń pod śniegiem/Wojciech Doroszewicz

Późną jesienią w górach często pada śnieg i w lasach waldiwijskich spotykają się wszystkie pory roku na raz. Las pozostaje zielony, niektóre rośliny kwitną, papugi pokrzykują, buki południowe ubierają się w żółcie i czerwienie, a wszystko przykrywa śnieżna pierzyna.

Błękit w szmaragdzie

Laguna Tinquilco/Wojciech Doroszewicz

Na zdjęciu widać Lagunę Tinquilco. Pomiędzy górami licznie mrugają czystym błękitem polodowcowe jeziora, zatopione w szmaragdowej zieleni prastarej puszczy. W chilijskich Andach pozostało wiele miejsc porośniętych dziewiczym deszczowym lasem waldiwijskim. Nazwa pochodzi od miejscowości Valdivia na południowym wybrzeżu Chile, w regionie Los Rios.

Fotograficzną relację z wyprawy badawczej Wojciecha Doroszewicza można znaleźć także tu.

Wojciech Doroszewicz jest doktorantem Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego. Od 2005 r. pracuje w CESLA na stanowisku asystenta, a od 2008r. jest sekretarzem projektu naukowego "Ameryka Łacińska XXI w."

Autor: mm/ms / Źródło: tvnmeteo.pl

Pozostałe wiadomości

Środa upłynie pod znakiem pochmurnej aury. W części kraju pojawią się opady deszczu. Termometry wskażą od 2 do 8 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - środa 13.11. W niektórych regionach pojawi się deszcz

Pogoda na dziś - środa 13.11. W niektórych regionach pojawi się deszcz

Źródło:
tvnmeteo.pl

Na drogach na przeważającym obszarze Polski w nocy i o poranku będzie ślisko. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej wydał ostrzeżenia przed marznącymi opadami, które mogą powodować gołoledź. W części kraju IMGW ostrzega też przed gęstymi mgłami.

Ostrzeżenia IMGW dla 14 województw

Ostrzeżenia IMGW dla 14 województw

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Zanim zza szczelnej warstwy chmur zacznie przebijać się słońce, czekają nas opady. W części kraju pojawi się deszcz ze śniegiem. Najwyższa temperatura, jakiej spodziewamy się w tym tygodniu, to 10 stopni Celsjusza.

"Front sprzyja pierwszym większym ruchom w atmosferze". Czy pogoda się poprawi?

"Front sprzyja pierwszym większym ruchom w atmosferze". Czy pogoda się poprawi?

Źródło:
tvnmeteo.pl

Chilijscy strażacy od kilkunastu godzin walczą z dużym pożarem lasu w gminie Quilpue w środkowym Chile. Według lokalnych służb ogień od wtorku strawił już około 300 hektarów terenów leśnych. W regionie wprowadzono najwyższy, czerwony, alert pożarowy oraz rozpoczęto ewakuacje mieszkańców.

Spłonęło kilkaset hektarów lasów. Rozpoczęto ewakuację mieszkańców

Spłonęło kilkaset hektarów lasów. Rozpoczęto ewakuację mieszkańców

Źródło:
Reuters, El Mostrador

Kolejna fala złej pogody nadciągnęła nad wschodnią i południową Hiszpanię. Dużymi ulewami jest zagrożona Majorka i obszary przybrzeżne w kontynentalnej części kraju.

W Hiszpanii znów będzie lało. Alerty na Majorce i w Walencji

W Hiszpanii znów będzie lało. Alerty na Majorce i w Walencji

Źródło:
ENEX, El Pais, tvnmeteo.pl, Reuters

Słaby śnieg spadł w części kraju we wtorek rano. Zabieliło się na Ziemi Świętokrzyskiej, ale śnieg zaobserwowano też w innych regionach Polski.

Znów sypnęło śniegiem. Zabieliło się w kilku częściach kraju

Znów sypnęło śniegiem. Zabieliło się w kilku częściach kraju

Źródło:
tvnmeteo.pl

Rozprzestrzenia się duży pożar lasów na granicy amerykańskich stanów Nowy Jork i New Jersey. Opady deszczu nie pomogły, a sytuację pogarsza silny wiatr. Służby poinformowały we wtorek, że spłonęło już ponad dwa tysiące hektarów.

"To największy pożar od 2008 roku"

"To największy pożar od 2008 roku"

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

- Świat musi sfinansować działania związane ze zmianą klimatu, ponieważ w przeciwnym razie cenę zapłaci ludzkość. To nie jałmużna, to inwestycja. Działania klimatyczne są konieczne, aby świat nadawał się do życia - ocenił sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres podczas szczytu klimatycznego COP29 w Baku, stolicy Azerbejdżanu.

"Działania są konieczne, aby świat nadawał się do życia"

"Działania są konieczne, aby świat nadawał się do życia"

Źródło:
PAP

Nowy przegląd danych uzyskanych prawie 40 lat temu przez sondę Voyager 2 pokazał, że obserwacje tej planety były zaburzone przez burzę słoneczną.

Voyager 2 miał pecha. Przeleciał obok Urana w bardzo złym momencie

Voyager 2 miał pecha. Przeleciał obok Urana w bardzo złym momencie

Źródło:
Reuters, CNN, tvnmeteo.pl

Badacze z Danii policzyli niesporczaki żyjące w tym kraju. Było to możliwe dzięki pomocy setek dzieci, które zebrały ponad osiem tysięcy porostów i mchów z nawet najdalszych rejonów Danii. Naukowcy zauważyli czterokrotny wzrost liczby gatunków, w tym co najmniej dziewięć nieopisanych.

Duńczycy wysłali dzieci na poszukiwania niesporczaków

Duńczycy wysłali dzieci na poszukiwania niesporczaków

Źródło:
PAP

Środkową Kalifornię nawiedziła w poniedziałek burza piaskowa. Widzialność była mocno ograniczona. Silny wiatr łamał drzewa i stwarzał niebezpieczne warunki pogodowe dla kierowców i pozostawił ponad dziesięć tysięcy osób bez prądu. Kilka osób zostało rannych w karambolu na autostradzie.

"Zobaczyłam, jak drzewo się przewraca i miażdży wszystko za mną"

"Zobaczyłam, jak drzewo się przewraca i miażdży wszystko za mną"

Źródło:
ABC30, tvnmeteo.pl

Kolumbia zmaga się w ostatnim czasie z ulewnymi deszczami. W odpowiedzi na kryzysową sytuację spowodowaną w kraju prezydent ogłosił stan klęski żywiołowej. Są ofiary śmiertelne i zaginieni.

"Ogłaszamy stan klęski żywiołowej w całym kraju"

"Ogłaszamy stan klęski żywiołowej w całym kraju"

Źródło:
Reuters, tvpublica.com.ar

Mieszkańcy pakistańskiej prowincji Pendżab od początku listopada borykają się z rekordowym zanieczyszczeniem powietrza. Ogromną chmurę gęstego smogu nad Pakistanem i sąsiednimi Indiami, gdzie również sytuacja jest fatalna, widać na zdjęciu wykonanym przez satelitę NASA.

Smog tak gęsty, że widać go z kosmosu

Smog tak gęsty, że widać go z kosmosu

Źródło:
PAP, CNN, NASA, tvnmeteo.pl

Prognoza pogody na zimę. IMGW przygotował eksperymentalną prognozę pogody na grudzień 2024 oraz styczeń, luty i marzec 2025. Co może czekać nas w kolejnych miesiącach pod kątem prognozowanych opadów i temperatury? Jak w przewidywaniach meteorologów rysuje się początek wiosny? Sprawdź.

Pogoda na zimę 2024/2025 i początek wiosny. Eksperymentalna prognoza IMGW

Pogoda na zimę 2024/2025 i początek wiosny. Eksperymentalna prognoza IMGW

Źródło:
IMGW

Lokalna chilijska społeczność wraz z ekspertami chcą podjąć walkę z kierowcami aut i ciężarówek, którzy od lat niszczą geoglify na pustyni Atakama. Gigantyczne rysunki przedstawiające między innymi zwierzęta lub figury geometryczne są coraz bardziej przykrywane przez ślady opon. Jak się jednak okazuje, obrońcy olbrzymich rzeźb chcą pozostawić na geoglifach rysy spowodowane działalnością człowieka, żeby były one przestrogą dla przyszłych pokoleń.

"Przykład pokazujący przyszłym pokoleniom, czego nie należy robić z naszym dziedzictwem"

"Przykład pokazujący przyszłym pokoleniom, czego nie należy robić z naszym dziedzictwem"

Źródło:
Reuters

Minął ponad tydzień, od kiedy wybuchł wulkan Lewotobi Laki-Laki na indonezyjskiej wyspie Flores. W niedzielę trwały ewakuacje mieszkańców, który niechętnie chcieli opuszczać zagrożone erupcją tereny. Na lotnisku w Komodo wstrzymano loty.

Minął tydzień, erupcja nie ustała. Trwa walka z czasem

Minął tydzień, erupcja nie ustała. Trwa walka z czasem

Źródło:
Reuters, Antara

Poważne ochłodzenie przyjdzie do Polski jeszcze w listopadzie. Sprawdź, co czeka nas w nadchodzących tygodniach w pogodzie w 16-dniowej, długoterminowej prognozie temperatury, przygotowanej przez prezentera tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: czeka nas pierwsze spotkanie z zimą

Pogoda na 16 dni: czeka nas pierwsze spotkanie z zimą

Źródło:
tvnmeteo.pl

U wybrzeży południowo-wschodniej Hiszpanii, w pobliżu miasta Mazarron, wydobyto wrak fenickiego statku sprzed 2,6 tys. lat - poinformował w poniedziałek hiszpański dziennik "El Pais".

"To jeden z najważniejszych starożytnych statków znalezionych w całości"

"To jeden z najważniejszych starożytnych statków znalezionych w całości"

Źródło:
PAP

Laboratorium w amerykańskim mieście Yemassee w Karolinie Południowej odzyskało ponad 20 małp z 43, które uciekły stamtąd w środę. Zwierzęta udało się schwytać, nie doznały żadnych obrażeń.

Schwytano część małp, które uciekły z laboratorium

Schwytano część małp, które uciekły z laboratorium

Źródło:
AP, NBC News, PAP

Grupa mieszkańców uratowała kozę, która utknęła na zboczu klifu na wyspie Oʻahu na Hawajach. Młode zwierzę spędziło tam cztery dni - poinformowały lokalne media.

Przez cztery dni była uwięziona nad przepaścią. Bohaterska akcja mieszkańców

Przez cztery dni była uwięziona nad przepaścią. Bohaterska akcja mieszkańców

Źródło:
Reuters, Hawaii News Now

W Szumperku na północy Czech w niedzielę zrobiło się biało. Opady śniegu nie były jednak spowodowane przez warunki atmosferyczne.

Śnieg w Czechach. Przyczyną nie była pogoda

Źródło:
novinky.cz, cnn.iprima.cz, tvnmeteo.pl

W niektórych podwarszawskich ogrodach kwitną róże, a na magnoliach i azaliach otwierają się pąki. O to, co sprawiło, że w listopadzie mamy do czynienia ze zjawiskiem przypisywanym wiośnie, zapytaliśmy ekspertów.

Róże, magnolie i azalie kwitną w listopadzie. Co za to odpowiada?

Róże, magnolie i azalie kwitną w listopadzie. Co za to odpowiada?

Źródło:
tvnmeteo.pl

Amerykański stan Kolorado w ostatnich dniach nawiedziła potężna śnieżyca. W Denver takich opadów śniegu w listopadzie nie widziano od kilku dekad. Z powodu gwałtownej pogody wielu kierowców utknęło w zaspach na autostradach, były też przerwy w dostawie prądu.

Największa śnieżyca od dekad. "To było kilka ciężkich dni"

Największa śnieżyca od dekad. "To było kilka ciężkich dni"

Źródło:
CBS News, Denver7

Część Australii zmaga się z piekielnymi upałami. Są takie miejsca, gdzie prognozowana temperatura na niedzielę może sięgnąć nawet 43 stopnie Celsjusza. Wysokie wartości na termometrach pogarszają zagrożenie pożarowe. W innych regionach kraju spodziewane są burze.

Temperatura powyżej 40 stopni. "Nienormalna" pogoda jak na listopad

Temperatura powyżej 40 stopni. "Nienormalna" pogoda jak na listopad

Źródło:
The Guardian, news.com.au

Tysiące osób zgromadziły się w sobotę w centrum Walencji, by skrytykować działania podejmowane podczas październikowej powodzi, która pochłonęła życie ponad 200 osób. Protestujący domagają się między innymi ustąpienia Carlosa Mazóna, prezydenta wspólnoty autonomicznej.

"Za to porzucenie musi zostać poniesiona odpowiedzialność"

"Za to porzucenie musi zostać poniesiona odpowiedzialność"

Źródło:
Reuters, AP

W chorwackim Splicie i okolicach jest tak ciepło, że mieszkańcy i turyści sobotę spędzili tak, jakby była pełnia lata - plażując i pływając w morzu.

Plażują i pływają w Adriatyku. W Chorwacji przypomniało o sobie lato

Plażują i pływają w Adriatyku. W Chorwacji przypomniało o sobie lato

Źródło:
Reuters