Aby powstała burza, potrzebne jest zderzenie mas ciepłego i zimnego powietrza. Burze są gwałtownymi zjawiskami atmosferycznymi, które obserwujemy w Polsce od kwietnia do października. Ich powstawaniu sprzyja wilgoć z oceanów i mórz oraz kombinacja ciepłego i zimnego powietrza.
Burza powstaje wskutek zderzenia mas ciepłego i zimnego powietrza.
Na skutek zjawiska kondensacji i unoszenia się oraz opadania mas powietrza powstają chmury burzowe - Cumulonimbusy.
Pioruny to wyładowania elektryczne między chmurą a ziemią lub między dwiema chmurami, powstające na skutek naelektryzowania się znajdujących się w powietrzu kropli wody i kryształów lodu.
Jak powstaje burza?
Burze powstają, kiedy ciepłe i wilgotne powietrze unosi się i zderza z masą zimnego, suchego powietrza. Ciepłe powietrze wypychane jest w górę w stronę powietrza zimnego, co je ochładza i powoduje wytworzenie pary wodnej, która z kolei przekształca się w krople wody. To zjawisko kondensacji, któremu towarzyszy duża energia.
Schłodzone powietrze opada, w niższych warstwach atmosfery ponownie się nagrzewa i znowu unosi. Ten układ wznoszących się i opadających mas powietrza nazywa się konwekcją. W jej wyniku powstają chmury konwekcyjne, m.in. kłębiaste i kłębiasto-deszczowe. Te ostatnie - Cumulonimbusy - mogą powodować gwałtowne zjawiska pogodowe: silny wiatr, ulewy, opady gradu i burze.
Burza jest zjawiskiem pogodowym, któremu towarzyszą pioruny i grzmoty. W czasie burzy najczęściej występują też ulewne deszcze, opady gradu, silny wiatr.
Jak powstaje burza z piorunami?
W Cumulonimbusach, czyli chmurach kłębiasto-deszczowych, zachodzą wyładowania atmosferyczne, co sprzyja wystąpieniu burzy.
Gorące powietrze unosi się, transportując na duże wysokości cząsteczki wody. Tam powstają krople wody i kryształki lodu, które zbierają ładunki elektryczne z powietrza. Kiedy liczba ładunków elektrycznych jest bardzo duża, powstaje wyładowanie elektryczne - przepływ prądu elektrycznego między chmurą burzową a ziemią.
To wyładowanie elektryczne pomiędzy chmurą a ziemią lub pomiędzy dwiema chmurami to właśnie piorun. Towarzyszą mu grzmoty i błyskawice. Pioruny przemieszczają się po najkrótszej drodze między chmurą a ziemią, dzięki czemu szybko dochodzi do wyładowania. Burza z piorunami jest bardzo niebezpiecznym i gwałtownym zjawiskiem pogodowym: prąd powstający w wyniku wyładowania atmosferycznego może mieć napięcie sięgające kilkuset milionów woltów.
Jak powstaje piorun?
Kryształki lodu i krople wody w powietrzu zderzają się ze sobą, powodując ich elektryzowanie się. Ładunek ujemny na dnie chmury jest tak duży, że różnica potencjałów między chmurą burzową a ziemią może wynosić nawet 100 milionów woltów. To prowadzi do wyładowań elektrycznych, czyli powstawania piorunów i błyskawic. Rozlegają się grzmoty, najczęściej pojawia się też ulewa.
Jak zachowywać się podczas burzy?
Zasady bezpieczeństwa podczas burzy zależą od miejsca, w którym akurat się znajdujesz. Najlepszym pomysłem jest przeczekanie burzy w zamkniętym budynku. Jeśli jednak nie jest to możliwe, pamiętaj o poniższych zasadach zachowania podczas burzy.
Zachowanie podczas burzy w samochodzie:
- nie zatrzymuj samochodu w pobliżu drzew,
- nie opuszczaj samochodu, jeśli nie możesz schronić się w budynku.
Burza na otwartej przestrzeni:
- nie stój pod drzewem, słupem elektrycznym, metalowymi konstrukcjami (przyciągają pioruny),
- unikaj pozostawania na otwartej przestrzeni podczas burzy,
- schowaj się w zagłębieniu terenu (np. w rowie) lub pod mocną konstrukcją (np. most),
- nie przebywaj podczas burzy w wodzie,
- nie korzystaj ze sprzętu elektrycznego (jest dobrym przewodnikiem prądu), wyłącz telefon komórkowy,
- nie dotykaj niczego metalowego w trakcie burzy.
W domu w czasie burzy:
- wyłącz urządzenia elektryczne, gazowe, nie używaj telefonu komórkowego,
- nie wychodź z domu, nie podchodź do okien w trakcie burzy (pamiętaj o tym, żeby zamknąć wszystkie okna),
- w przypadku silnej burzy schroń się pod ścianą nośną, z dala od okien.
Najbezpieczniejszym miejscem w czasie burzy jest piwnica lub inne nisko położone pomieszczenie w zamkniętym budynku.
Autor: ks/mro / Źródło: zpe.gov.pl, radarburz.pl
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock