Godzina snu w prezencie! Dziś przestawiamy zegarki

W nocy z soboty na niedzielę zmieniamy czas z letniego na zimowy. 26 października nad ranem cofniemy wskazówki zegarów z godz. 3.00 na godz. 2.00, dzięki czemu będziemy spali o godzinę dłużej. Czas letni zacznie znów obowiązywać 29 marca 2015 r.

Warto dodać, że czas zimowy jest naszym czasem strefowym, czyli przypisanym do długości geograficznej, na której znajduje się Polska (godzina do przodu od czasu uniwersalnego, czyli środkowoeuropejski). Z tego powodu trafniejsze byłoby stwierdzenie, że dziś w nocy wracamy do naszego czasu, natomiast w marcu zmieniamy czas na letni (strefa uniwersalna +2 godziny, czyli strefa czasu wschodnioeuropejskiego).

We wszystkich państwach, należących do Unii Europejskiej (z wyjątkiem Islandii) do czasu zimowego wraca się w ostatnią niedzielę października, a na czas letni przechodzi się w ostatnią niedzielę marca. Mówi o tym obowiązująca bezterminowo dyrektywa UE ze stycznia 2001 r.: "Począwszy od 2002 r. okres czasu letniego kończy się w każdym państwie członkowskim o godz. 1.00 czasu uniwersalnego (GMT), w ostatnią niedzielę października". W Polsce zmianę czasu reguluje rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 5 stycznia 2012 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach 2012–2016.

Z informacji dostępnych na portalu WorldTimeZone.com wynika, że rozróżnienie na czas letni i zimowy obowiązuje także w innych krajach, znajdujących się poza kontynentem europejskim. Należą do nich państwa Ameryki Północnej, Południowej, Afryki i Bliskiego Wschodu.

W USA, Kanadzie i Meksyku czas zimowy i letni stosuje się z wyjątkiem pewnych regionów. Podobna sytuacja występuje w Ameryce Południowej, gdzie zegarki przestawia się w niektórych regionach Brazylii, Chile, Paragwaju i Urugwaju. Większość krajów na tym kontynencie zmieniała dawniej czas na letni, ale już z tego zrezygnowała.

W Afryce czas letni stosują m.in. Maroko, Libia i Namibia. W Azji zmiany czasu obowiązują tylko w niektórych krajach Bliskiego Wschodu, m.in. w Izraelu, Syrii i Iranie.

Natomiast mieszkańcy dalekiego wschodu, a dokładnie Chin, Japonii i Indii nie są zaangażowani w politykę zmiany czasu i w ogóle nie przestawiają zegarków. Taka sama sytuacja panuje u naszych bliskich sąsiadów, na Białorusi.

Od 26 października czas zimowy ponownie będzie obowiązywał w Rosji. Na początku lipca 2014 roku przywróciła go rosyjska Duma Państwowa po tym, jak w lutym 2011 roku zrezygnował z niego ówczesny prezydent Dmitrij Miedwiediew. Narzucenie permanentnego czasu letniego przez Miedwiediewa nie zostało dobrze przyjęte przez wielu Rosjan, m.in. dlatego, że zimą zmuszało miliony ludzi do rozpoczynania pracy w ciemnościach. W grudniu słońce nie pojawia się bowiem w Moskwie nad horyzontem do godz. 10 rano.

Zmiana czasu na zimowy spowoduje, że zmrok przyjdzie o godzinę wcześniej. Latem standardowy czas geograficzny jest przesuwany o godzinę do przodu, więc czas aktywności człowieka jest lepiej dopasowany do godzin, w których jest najwięcej światła słonecznego. Specjaliści twierdzą, że przestawianie zegarków ma pomóc wykorzystać światło dzienne i oszczędzać prąd.

Jednak sam moment zmiany czasu wprawia w zakłopotanie m.in. transport kolejowy. Pociągi, w przypadku cofania wskazówek zegarków, muszą czekać godzinę, a w przy okazji godzinnego przesunięcia do przodu, składy doznają 60-minutowych opóźnień.

Trudności pojawiają się także w systemach informatycznych. Aby uniknąć problemów, banki z reguły na ten czas całkowicie blokują dostęp do swoich produktów.

Zmiana czasu, odbywająca się dwa razy w roku, ma się przyczynić do efektywniejszego wykorzystania światła dziennego i oszczędności energii.

Stosowanie czasu letniego częściowo dostosowuje aktywność ludzi do pory, kiedy Słońce znajduje się nad horyzontem. Gdy dzień trwa 12 godzin to w czasie zimowym jasno będzie w godzinach od 5 do 19, natomiast w czasie letnim od 6 do 20. Zatem stosowanie czasu letniego powoduje oszczędzanie prądu, ponieważ większość Polaków nie wstaje przed 6 i nie idzie spać o 19, tylko później. Ponadto kiedy jest jasno, łatwiej prowadzi się samochód. Z tego powodu na drogach panują bezpieczniejsze warunki do jazdy.

Zakładane oszczędności prądu zmniejszają się podczas 5 najbardziej ciemnych miesięcy: listopada, grudnia, stycznia, lutego i marca.

Rodzą się jednak kontrowersje. Dawniej idea zmiany czasu faktycznie była słuszna, ale obecnie większość ludzi pracuje i funkcjonuje wieczorami, wiec przestawianie zegarków na wiele się nie zda. W tych czasach nie jest to już potrzebne, a tylko stwarza kłopoty.

Do takich wniosków doszli różni lekarze oraz specjaliści. Psychologowie nie aprobują idei zmiany czasu z uwagi na jego negatywny wpływ na zdrowie psychiczne. Jesień to pora roku, kiedy łatwiej wpaść w depresję. Eksperci twierdzą, że mniejszy dopływ promieniowania słonecznego sprzyja pogłębianiu się stanów depresyjnych.

Z kolei lekarze uważają, że zmiana czasu zaburza biologiczny rytm naszego organizmu. O tym jak zmiana czasu wpływa na nasze zdrowie pisaliśmy tutaj.

Choć pierwszym, który wspominał o potrzebie rozróżnienia czasu zimowego i letniego był Benjamin Franklin, to pionierami we wdrożeniu zmiany czasu byli Niemcy. Podczas I wojny światowej, 30 kwietnia 1916 r., przesunęli wskazówki zegara o godzinę w przód, a 1 października 1916 r. o godzinę w tył. Wkrótce potem Anglicy zaadaptowali to w swoim kraju. 19 marca 1918 r. Kongres Stanów Zjednoczonych ustalił podział na strefy czasowe w USA i wprowadził na czas trwania wojny obowiązek stosowania czasu letniego w celu oszczędności paliwa służącego do produkcji energii elektrycznej.

W Polsce zmiana czasu została wprowadzona w okresie międzywojennym, następnie w latach 1946-1949 i 1957-1964; obecnie obowiązuje ona nieprzerwanie od 1977 roku.

Poniższe wideo pochodzi z archiwum TVN Meteo i przedstawia ideę zmiany czasu oraz rozważa jej słuszność.

Autor: AD/mk / Źródło: PAP, Wikipedia