Ciężka jak 17 miliardów słońc. Energetyczny jak sto Dróg Mlecznych

NGC 1277 widziana z teleskopu Hubble'a

17 miliardów cięższa niż Słońce i aż 11 razy większa od orbity, po jakiej Neptun okrąża Słońce. Takie wymiary ma nowo odkryta czarna dziura - największa, jaką kiedykolwiek znaleziono. Czwartek przyniósł też doniesienia o innym kosmicznym fenomenie - kwazarze, który wyrzuca energię dwóch bilionów słońc.

W niewielkiej, oddalonej od Ziemi o 250 milionów lat świetlnych galaktyce odkryto rekordowo wielką czarną dziurę. Dokonano tego za pomocą teleskopu Hobby-Eberly na Uniwersytecie Teksańskim w Austin.

17 mld mas Słońca

Monstrualna czarna dziura ma masę równą 17 miliardów słońc i leży w gwiazdozbiorze Perseusza, a dokładniej w galaktyce NGC 1277. Stanowi aż 14 proc. masy swojej galaktyki-matki, choć inne obiekty tego typu stanowią zazwyczaj zaledwie analogicznie 0,1 proc. Poprzednio uznawana za największą, czarna dziura z galaktyki NGC4486 B, stanowiła 11 proc. jej masy.

- Galaktyka NGC 1277, w której odnaleźliśmy czarną dziurę, jest doprawdy osobliwa. Być może można ją nazwać galaktyką zupełnie nowej klasy - mówi Karl Gebhardt z Uniwersytetu Teksańskiego w Austin, jeden z odkrywców. To niewykluczone, ponieważ w sąsiedztwie NGC 1277 zauważono pięć podobnych do niej galaktyk.

Myślano, że to pomyłka

Nowo odkryty gigant ma średnicę aż 11 razy większą niż orbita okołosłoneczna Neptuna.

- Jej wielkość kazała nam dwa razy, za pomocą różnych narzędzi, sprawdzić, czy czarna dziura faktycznie jest tym, czym jest - podkreśla Remco van den Bosch, stojący na czele zespołu. - Pierwszy raz, kiedy obliczyliśmy jej wymiary, myślałem, że popełniliśmy błąd. Potem już miałem pewność, ze dzieje się coś wyjątkowego - przyznał naukowiec z niemieckiego Instytutu Astronomii Maksa Plancka.

Przemyśleć na nowo

Odkrycie tak wielkiej czarnej dziury zmusi naukowców do przemyślenia na nowo, w jaki sposób w centrach galaktyk ewoluują czarne dziury. Dotąd wierzono, że rozmiary centralnej części galaktyki oraz czarnej dziury znajdującej się w jej środku są ze sobą związane. Dysproporcja odkryta w przypadku NGC 1277 kwestionuje jednak to przekonanie.

Kwazar

W czwartek w świecie naukowym zawrzało także z powodu innej czarnej dziury, a dokładniej - z powodu związanego z nią kwazara. Kwazarem nazywamy ekstremalnie jasny środek galaktyki, który jest zasilany właśnie przez leżącą w jego centrum czarną dziurę.

Energia jak sto Dróg Mlecznych

Nowo odkryty kwazar, nazwany SDSS J1106+1939, wytwarza aż dwa biliony razy więcej energii niż Słońce.

- Można też powiedzieć, że to 100 razy więcej niż emituje cała Droga Mleczna, galaktyka, w której żyjemy. To naprawdę monstrualna ilość - mówi Nahum Arav z College of Science przewodniczący zespołu badaczy.

Potwierdzona teoria

Naukowcy od 15 lat przypuszczali, że tak wielkie wyrzuty energii są możliwe. Jednak dopiero teraz, dzięki obserwacjom należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego narzędzia - Very Large Telescope w chilijskim Paranal - udało się to potwierdzić.

Artystyczna wizja wyjątkowego kwazara (European South Observatory)European Southern Observatory

Autor: map/ŁUD / Źródło: space.com, Daily Mail, popsci.com

Pozostałe wiadomości

IMGW wydał ostrzeżenia pierwszego stopnia przed silnym mrozem. W części południowej Polski nad ranem prognozowane są duże spadki temperatury. Sprawdź, gdzie należy uważać.

IMGW ostrzega przed bardzo niską temperaturą

IMGW ostrzega przed bardzo niską temperaturą

Źródło:
IMGW

Miliony Amerykanów jest zagrożonych zamieciami, obfitymi opadami śniegu, oblodzeniem i marznącymi opadami deszczu. To wszystko za sprawą burzy, która dotarła do części USA i może potrwać nawet do poniedziałku - poinformowała Krajowa Służba Pogodowa (NWS). W Kentucky i Wirginii ogłoszono stan wyjątkowy.

"Mogą to być największe opady śniegu od ponad dekady"

"Mogą to być największe opady śniegu od ponad dekady"

Źródło:
Reuters, CNN

Pogoda na dziś. Niedziela 05.01 w całej Polsce zapowiada się pochmurno. Dzień przyniesie opady śniegu i śniegu z deszczem, przez co warunki na drogach okażą się trudne. We wszystkich regionach odczujemy chłód.

Pogoda na dziś - niedziela 05.01. Lokalnie dosypie śniegu, powieje silny wiatr

Pogoda na dziś - niedziela 05.01. Lokalnie dosypie śniegu, powieje silny wiatr

Źródło:
tvnmeteo.pl

W sobotni wieczór mogliśmy obserwować niezwykłe zjawisko - zakrycie Saturna przez Księżyc. Patrzeniu w niebo sprzyjała aura. Do obserwacji nie był potrzebny żaden specjalistyczny sprzęt.

Saturn schował się za Księżycem. "Na zewnątrz zimno, ale było warto"

Saturn schował się za Księżycem. "Na zewnątrz zimno, ale było warto"

Aktualizacja:
Źródło:
"Z głową w gwiazdach", tvnmeteo.pl

Kolejne dni przyniosą nam spore zmiany w pogodzie. Nad Polską przejdzie front ciepły, za którym zacznie wlewać się powietrze znad środkowego Atlantyku. Miejscami temperatura wzrośnie do nawet 10 stopni Celsjusza. Jak długo utrzyma się jednak to ocieplenie?

Pogoda na 5 dni. Śnieg się roztopi, termometry pokażą do 10 stopni

Pogoda na 5 dni. Śnieg się roztopi, termometry pokażą do 10 stopni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Fala upałów nawiedziła południowo-wschodnią Australię. Miejscami temperatura sięgać ma 40 stopni Celsjusza, o kilkanaście stopni więcej niż zazwyczaj obserwuje się w styczniu. Upalne i suche warunki sprzyjają wybuchaniu pożarów buszu.

Nowy rok przyniósł skwar. Temperatura kilkanaście stopni wyższa niż zazwyczaj

Nowy rok przyniósł skwar. Temperatura kilkanaście stopni wyższa niż zazwyczaj

Źródło:
Reuters, ABC News

Ponad 86 tysięcy ton skażonego gruntu zostało zabezpieczone po zderzeniu dwóch tankowców w Cieśninie Kerczeńskiej. Skala katastrofy jest trudna do określenia - według wstępnych szacunków zanieczyszczonych mogło zostać nawet 200 tysięcy ton piachu i gleby.

Zebrali 86 tysięcy ton skażonej gleby. Ogłoszono stan wyjątkowy

Zebrali 86 tysięcy ton skażonej gleby. Ogłoszono stan wyjątkowy

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

W wieku 116 lat zmarła najstarsza osoba na świecie. Japonka Tomiko Itooka urodziła się w maju 1908 roku i do końca życia cieszyła się dobrym zdrowiem. W Kraju Kwitnącej Wiśni mieszka coraz więcej osób, które ukończyły 100 lat.

Zmarła najstarsza osoba na świecie. "Dodawała nam odwagi i nadziei"

Zmarła najstarsza osoba na świecie. "Dodawała nam odwagi i nadziei"

Źródło:
PAP, Kyodo News

Na jeden ze słupów telefonicznych w węgierskim mieście Kiskunmajsa wdrapał się kot. Gdyby nie pomoc strażaków, zwierzę samo nie mogłoby zejść na ziemię.

Wszyscy umywali ręce, w końcu pojawili się oni

Wszyscy umywali ręce, w końcu pojawili się oni

Źródło:
delalfoldinfo.hu, ENEX

Za sprawą powrotu zimy do Polski pogoda w części kraju była niebezpieczna. Występowały burze śnieżne, wiał silny wiatr. Na jadące auto w Koszalinie spadło drzewo. Opady śniegu i śliska nawierzchnia utrudniały kierowcom poruszanie się - zimowe opony były koniecznością. Pogodowe relacje otrzymaliśmy na Kontakt24.

Atak zimy w części Polski. Drzewo spadło na samochód

Atak zimy w części Polski. Drzewo spadło na samochód

Źródło:
dd

W Kazachstanie na autostradzie między Astaną a Pietropawłowskiem w karambolu zderzyło się 95 pojazdów. Jak informują władze, ponad 20 osób zostało rannych, część z nich wymagała zabrania do szpitala. Do zdarzenia doszło w czasie burzy śnieżnej.

Potężny karambol na autostradzie. Kilkudziesięciu rannych

Potężny karambol na autostradzie. Kilkudziesięciu rannych

Źródło:
Reuters, Zakon.kz, Anadolu Agency, timesca.com, nur.kz

W Tatrach podniesiono z pierwszego do drugiego stopień zagrożenia lawinowego. W nocy w górach intensywnie padał śnieg, którego na Kasprowym Wierchu leży już 45 centymetrów. Trudne warunki panują także w Beskidach. Ratownicy apelują o ostrożność.

W Tatrach wzrosło zagrożenie lawinowe

W Tatrach wzrosło zagrożenie lawinowe

Źródło:
PAP, IMGW

W Tajlandii słoń zaatakował hiszpańską turystkę. Do zdarzenia doszło podczas mycia zwierząt w jednym z tamtejszych ośrodków rekreacyjnych. W wyniku odniesionych obrażeń kobieta zmarła - informują media.

Słoń zaatakował turystkę, kobieta zmarła

Słoń zaatakował turystkę, kobieta zmarła

Źródło:
PAP, El Pais, EFE

Zimowa aura nastała w piątek w dużej części kraju. Na Kontakt24 otrzymaliśmy materiały dokumentujące zmianę pogody.

Atak zimy na waszych nagraniach

Atak zimy na waszych nagraniach

Źródło:
Kontakt24, tvnmeteo.pl

Trzęsienie ziemi nawiedziło w piątek rano miasto Kerkrade, położone na granicy niemiecko-holenderskiej. Miało magnitudę 2,4. Na terenach, gdzie wstrząsy były wyraźnie odczuwalne, mieszka 385 tysięcy osób. 

Ziemia zatrzęsła się na granicy niemiecko-holenderskiej. "Łóżko nagle zadrżało"

Ziemia zatrzęsła się na granicy niemiecko-holenderskiej. "Łóżko nagle zadrżało"

Źródło:
wdr.de, aachener-zeitung.de, bild.de, erdbebennews.de

Niebezpieczne zdarzenie w Rybniku (woj. śląskie). Miejski autobus wypadł z drogi. Na szczęście nikomu nic się nie stało. Kierowca został ukarany mandatem. Od wczoraj kierowcy na Śląsku zmagają się z jazdą w trudnych warunkach, na ulicach jest ślisko z powodu zalegającego śniegu i błota pośniegowego. Dzisiaj sytuacja może się pogorszyć, bo synoptycy zapowiadają kolejne opady i silny wiatr.

Zaśnieżone drogi i autobus w rowie. Zimowa noc i poranek na Śląsku

Zaśnieżone drogi i autobus w rowie. Zimowa noc i poranek na Śląsku

Źródło:
tvn24.pl

Ośmioletni chłopiec przeżył samotnie pięć dni w pełnym dzikich zwierząt parku narodowym w Zimbabwe. Dziecko zabłądziło, oddalając się od domu. Chłopiec został odnaleziony cały i zdrowy, choć park, w którym się zgubił, znany jest ze szczególnie dużej populacji lwów.

Chłopiec przeżył pięć dni wśród lwów, słoni i hipopotamów. "Prawdziwy cud"

Chłopiec przeżył pięć dni wśród lwów, słoni i hipopotamów. "Prawdziwy cud"

Źródło:
PAP, BBC

Tragicznie zakończyła się historia młodej orki nazywanej J61. Naukowcy z Centrum Badań nad Wielorybami poinformowali o śmierci młodego ssaka kilkanaście dni po przyjściu na świat. Jego matką jest orka J35, która w 2018 roku przez 17 dni w akcie żałoby pływała ze swoim zmarłym cielęciem. Zdaniem obserwatorów J35 również teraz nie potrafi rozstać się ze swoim dzieckiem.

"Śmierć J61 jest szczególnie druzgocąca"

"Śmierć J61 jest szczególnie druzgocąca"

Źródło:
ENEX, Center for Whale Research

Prawie 200 śladów dinozaurów odkryto tego lata w kamieniołomach w hrabstwie Oxfordshire w południowo-wschodniej Anglii - poinformowali w czwartek naukowcy. Jest to największe stanowisko tego typu znalezione w Wielkiej Brytanii. Badacze nie są pewni, co pomogło zachować ślady w skamieniałym błocie.

Dobrze zachowane ślady dinozaurów. "Można cofnąć się w czasie"

Dobrze zachowane ślady dinozaurów. "Można cofnąć się w czasie"

Źródło:
PAP, BBC

Setki osób musiały opuścić domy w północno-zachodniej części Anglii. Po ulewnych opadach deszczu doszło do rozległych podtopień. Drogi, posesje i pola są pod wodą.

Ulewy w Anglii. Setki ewakuowanych

Ulewy w Anglii. Setki ewakuowanych

Źródło:
BBC, Reuters

Zdjęcie "Skarby Oriona nad Królową Beskidów" zostało wybrane zdjęciem dnia przez NASA. Autorem niezwykłej fotografii jest Włodzimierz Bubak, który na co dzień jest nauczycielem w jednej ze szkół technicznych w Jaworznie.

Zrobił zdjęcie wschodu Oriona nad Babią Górą, wyróżniła go NASA

Zrobił zdjęcie wschodu Oriona nad Babią Górą, wyróżniła go NASA

Źródło:
PAP, Trzeci Plan

Ważący ponad 500 kilogramów metalowy pierścień spadł z nieba na kenijską wioskę Mukuku w hrabstwie Makueni. Wydarzeniu towarzyszył olbrzymi huk, który był słyszalny z odległości 50 kilometrów. Kenijska Agencja Kosmiczna przekazała, że tajemniczy obiekt był najprawdopodobniej fragmentem rakiety kosmicznej, który nie spłonął w ziemskiej atmosferze.

Z nieba spadł metalowy pierścień o średnicy 2,5 metra

Z nieba spadł metalowy pierścień o średnicy 2,5 metra

Źródło:
PAP, KSA

Pierwsze dni 2025 roku przyniosły niezwykłe spektakle na niebie w postaci zorzy polarnej. Zjawisko było widoczne zarówno w nocy z wtorku na środę, jak i ze środy na czwartek. Kolorowe smugi na niebie oglądali mieszkańcy wielu regionów Polski.

Zorza polarna nad Polską

Zorza polarna nad Polską

Aktualizacja:
Źródło:
"Z głową w gwiazdach", tvnmeteo.pl, Kontakt24

Dwóch mężczyzn z Teksasu może mówić o niesamowitym szczęściu. Przetrwali znalezienie się w samym środku tornada, gdy łowili ryby na łódce. Moment uderzenia żywiołu udało się nagrać.

"Nie powinienem tu być". Dramatyczne nagranie

"Nie powinienem tu być". Dramatyczne nagranie

Źródło:
CNN, KKTV, tvnmeteo.pl

Starty polskich satelitów, zaskakujące odkrycia zwierząt sprzed setek milionów lat i archeologiczne znaleziska, które mogą zmienić dotychczasowe ustalenia naukowców. Oto jedne z najważniejszych wydarzeń w polskiej nauce w 2024 roku.

"Przełomowe wydarzenie w historii polskiej nauki", szczątki pierwszych Słowian i zwierzęta sprzed milionów lat

"Przełomowe wydarzenie w historii polskiej nauki", szczątki pierwszych Słowian i zwierzęta sprzed milionów lat

Źródło:
PAP

Rok 2024 prawdopodobnie przejdzie do historii jako najcieplejszy na świecie. - Pozostaje oczywiście pytanie jak długo. Wszystko wskazuje na to, że ten rekord szybko zostanie pobity - powiedział Bogdan Chojnicki, profesor Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

"To zmienia rzeczywistość na całym globie"

"To zmienia rzeczywistość na całym globie"

Źródło:
PAP

Wzrost średniej globalnej temperatury nasila gwałtowne zjawiska pogodowe. Wrześniowa powódź na południowym zachodzie Polski, a także susza hydrologiczna to nowa rzeczywistość, z którą musimy się mierzyć.

"Powódź w Polsce była symptomem zmieniającego się świata"

"Powódź w Polsce była symptomem zmieniającego się świata"

Źródło:
PAP

Dwóch mężczyzn zostało znalezionych martwych w lesie w stanie Waszyngton podczas polowania na Wielką Stopę w USA. Poszukiwacze legendarnego stworzenia wybrali się do lasu przed Wigilią, a gdy nie wrócili do domu pierwszego dnia świąt, ich rodziny zaalarmowały policję. Akcja ratunkowa trwała trzy dni.

Szukali Wielkiej Stopy, zostali znalezieni martwi

Szukali Wielkiej Stopy, zostali znalezieni martwi

Źródło:
BBC, NPR, Skamania County Sheriff's Office