Obrońcy Westerplatte, których szczątki znaleziono podczas badań, już nie są anonimowi

Identyfikacji szczątków polskich żołnierzy dokonał Zakład Genetyki Sądowej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie. We wtorek rano kierownik tego Zakładu, dr Andrzej Ossowski, rozesłał do mediów komunikat, w którym poinformował, że ustalono tożsamość pięciu żołnierzy, którzy w większości zginęli w Wartowni nr 5 zbombardowanej przez Niemców 2 września 1939 roku.

Ossowski podał, że wśród zidentyfikowanych są: kapral Jan Gębura, plutonowy Adolf Petzelt, kapral Bronisław Perucki, starszy strzelec Władysław Okrasa oraz legionista Józef Kita.

Podkreślił, że ich tożsamość ustalono dzięki genetycznym badaniom porównawczym, czyli porównaniu materiału genetycznego pobranego ze szczątków z materiałem pobranym od członków rodzin polskich obrońców Westerplatte.

- Uroczysty pogrzeb polskich obrońców z Westerplatte odbędzie się najprawdopodobniej w 2022 roku - zapowiedział we wtorek wiceszef Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Jarosław Sellin.

O zakończeniu badań archeologicznych na Westerplatte pisaliśmy w listopadzie ubiegłego roku.

- Identyfikacja pięciu poległych żołnierzy z Westerplatte jest dla nas wyjątkowym wydarzeniem z kilku względów. Są to jedni z pierwszych żołnierzy września zidentyfikowani metodami genetycznymi. To bardzo ważne dla rodzin, że pamiętamy także o tych ofiarach i skutecznie doprowadzamy do ich odnalezienia i identyfikacji. Polska dzięki tym badaniom wchodzi do elitarnego grona państw, takich jak USA czy Wielka Brytania, które to państwa poszukują i identyfikują swoich poległych mimo przeszło 70 lat od zakończenia II wojny światowej – powiedział cytowany w komunikacie Ossowski.

Podkreślił, że same badania porównawcze "to proces wyjątkowo skomplikowany i wymagający współpracy wielu instytucji i naukowców". - Identyfikacja ofiar współczesnych konfliktów zbrojnych jest trudnym zadaniem i jak pokazują doświadczenia, popełniane są błędy, tym trudniejsze są sprawy identyfikacji poległych z okresu II wojny światowej. W tym przypadku dzięki wieloletniej pracy pracowników Muzeum II Wojny Światowej wytypowano i założono kilka scenariuszy badawczych, do kogo należą szczątki spoczywające w bezimiennych mogiłach znalezionych na Westerplatte. Pracownicy Instytutu Pamięci Narodowej odnaleźli krewnych większości z typowanych żołnierzy i pobrano od nich materiał DNA do badań. Nie było to łatwe zadanie, na przykład prokurator IPN podjął decyzje o ekshumacji brata jednego z poległych – napisał Ossowski.

OGLĄDAJ TVN24 W INTERNECIE

O identyfikacji szczątków pięciu żołnierzy poinformował we wtorek rano prezydent Andrzej Duda. W czasie porannych uroczystości zorganizowanych na Westerplatte z okazji 81. rocznicy wybuchu II wojny światowej wręczył on noty identyfikacyjne rodzinom poległych obrońców polskiej składnicy wojskowej, których szczątki znaleziono na terenie półwyspu w ubiegłym roku czasie prac archeologicznych prowadzonych przez Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 (oddział Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku).

Od 2016 r. Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 roku prowadzi na terenie półwyspu prace archeologiczne - to pierwsze kompleksowe badania tego terenu od wojny. Ich celem jest przebadanie możliwie największego obszaru dawnej składnicy. Po zakończeniu prac Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 roku chce utworzyć na tym terenie placówkę prezentującą historię tego miejsca i przebieg walk, do jakich doszło tu we wrześniu 1939 r.

W trakcie ubiegłorocznych badań archeolodzy ku swojemu zaskoczeniu natrafili na ludzkie szczątki. - Planując badania, chcieliśmy sprawdzić miejsce pierwotnego pochówku westerplatczyków, trafić na jamy po ekshumacji, sprawdzić ich zasięgi i rozmiary. Na tej podstawie chcieliśmy móc stwierdzić, ile osób mogło tam być pochowanych - mówi Filip Kuczma, kierownik prac archeologicznych. Badania trzeba było przedłużyć.

Źródła mówią o tym, że w styczniu 1940 roku na terenie Westerplatte została przeprowadzona ekshumacja. Ciała żołnierzy, którzy zginęli we wrześniu 1939 roku, broniąc Westerplatte, miały zostać wywiezione i pochowane na cmentarzu na gdańskiej Zaspie.

W sumie ujawniono i zabezpieczono kości pochodzące od co najmniej dziesięciu osób, w tym osiem niemal kompletnych szkieletów. Obok szczątków odkryto m.in. guziki wojskowe, buty oraz inne elementy polskiego umundurowania wojskowego, a także różnego rodzaju amunicję i broń należącą do jednego z żołnierzy. Znaleziska te sugerowały, że – z bardzo dużym prawdopodobieństwem - natrafiono na pochówki polskich obrońców Westerplatte.

Śledztwo ws. odnalezionych szczątków wszczęła Oddziałowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oddziału IPN w Gdańsku. Prokuratorzy IPN w ramach postępowania chcą dokonać identyfikacji wszystkich znalezionych szczątków. Stopniowo docierają do osób, które są spokrewnione z obrońcami Westerplatte i pobierają od nich materiał biologiczny do badań DNA. Pobrane materiały są przekazywane do Zakładu Genetyki Sądowej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie.

W sierpniu Muzeum II Wojny Światowej ogłosiło konkurs architektoniczno-urbanistyczny na koncepcję cmentarza żołnierzy poległych na Westerplatte. Założenie cmentarne ma mieć w sumie ok. 5,5 tys. mkw. powierzchni. Na terenie tym mają m.in. zostać pochowani żołnierze, których szczątki odnaleziono w czasie badań archeologicznych.