Donald Trump w poniedziałek podjął decyzję o wycofaniu Stanów Zjednoczonych z porozumienia paryskiego. Zrobił to już po raz drugi w ciągu ostatnich pięciu lat. Co to za porozumienie i dlaczego Trump ponownie od niego odszedł?
Pierwszego dnia prezydentury Donald Trump podpisał osiem rozporządzeń i dyrektyw wykonawczych, w tym o zniesieniu 78 działań swojego poprzednika w sprawie imigracji oraz o wycofaniu USA z porozumienia paryskiego o klimacie. Tym samym Trump już po raz drugi wycofał Stany Zjednoczone ze wspomnianego porozumienia.
Poprzednim razem formalny proces wyjścia rozpoczął się w listopadzie 2019 roku i trwał dokładnie rok. USA opuściły układ 4 listopada 2020 roku, czyli dzień po wyborach prezydenckich w tym kraju, w których Trump przegrał z Joe Bidenem. Tymczasem Biden na początku 2021 roku podpisał postanowienie o ponownym przystąpieniu USA do paryskiego porozumienia klimatycznego.
ZOBACZ TEŻ: Pierwsze podpisy Trumpa w Białym Domu
Dlaczego Trump nie chce porozumienia paryskiego?
Pod koniec 2024 roku administracja Bidena przedstawiła nowy cel klimatyczny, który zakładał, że USA do 2035 roku zmniejszą emisję gazów cieplarnianych nawet do 66 procent w stosunku do 2005 roku. Ogłaszając ten cel, Biden wiedział, że Trump zamierza wycofać się z porozumienia paryskiego, była to zatem "symboliczna deklaracja kursu, jaki kraj mógłby obrać, gdyby Amerykanie wybrali prezydenta przyjaznego klimatowi" - napisał portal CNN w poniedziałek.
Tymczasem jednym z priorytetów nowego prezydenta ma być zniesienie regulacji dotyczących wydobycia ropy naftowej na ziemiach należących do władz federalnych i zwiększenie krajowej produkcji paliw kopalnych. - Stany Zjednoczone nie będą sabotować swojego przemysłu, gdy Chiny nas bezkarnie zanieczyszczają - mówił Trump, zapowiadając wycofanie się z porozumienia podczas przemówienia w hali Capital One Arena w Waszyngtonie.
Porozumienie paryskie - co to?
Porozumienie paryskie jest dokumentem wieńczącym 21. Konferencję ONZ w sprawie zmian klimatycznych. Konferencja ONZ, która odbywała się w dniach od 30 listopada do 12 grudnia 2015 roku pod Paryżem, miała na celu wypracować globalny kompromis dotyczący ograniczenia zmian klimatu. Do porozumienia paryskiego przystąpiło blisko 190 państw, w tym wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej.
Warunkiem wejścia w życie porozumienia paryskiego była jego ratyfikacja przez co najmniej liczbę krajów, które odpowiadają za co najmniej 55 proc. światowej emisji. 5 października 2016 roku ratyfikowała je Unia Europejska, co jednocześnie umożliwiło jego wejście w życie 4 listopada 2016 roku.
ZOBACZ TEŻ: "To zmienia rzeczywistość na całym globie"
Porozumienie klimatyczne - cele i założenia
Zasadniczym celem porozumienia paryskiego jest ograniczenie średniego wzrostu temperatury na Ziemi na skutek zmian klimatycznych. Aby go zrealizować, przyjęto następujące założenia:
- utrzymanie wzrostu średniej temperatury na świecie znacznie poniżej 2 st. Celsjusza w stosunku do epoki przedprzemysłowej
- dążenie do tego, by ograniczyć wzrost średniej temperatury na świecie do 1,5 st. C
- adaptacja i ograniczenie skutków zmian klimatu oraz redukcja emisji zgodnie z najnowszymi dostępnymi informacjami naukowymi
- poprawa zdolności radzenia sobie ze skutkami zmian klimatu
- uwzględnienie zgodności działań sektora finansowego z celami klimatycznymi
Co zmienił pakiet katowicki?
W grudniu 2018 roku, po trwającym piętnaście dni Szczycie Klimatycznym ONZ w Katowicach, przyjęto dodatkowo tzw. pakiet katowicki. Zawarto w nim szczegółowe zasady i wytyczne oraz określono procedury umożliwiające realizację postanowień przyjętych w porozumieniu paryskim. Wśród najważniejszych postanowień porozumienia katowickiego wymienić należy:
- usunięcie zapisów dotyczących realizacji fragmentu porozumienia paryskiego w części zakładającej utworzenie międzynarodowego rynkowego mechanizmu handlu emisjami
- brak nowych zobowiązań finansowania działań adaptacyjnych dla krajów rozwijających się, przy założeniu, że kraje rozwinięte będą wspierać kraje rozwijające się i przekażą 100 miliardów dolarów rocznie na cele adaptacyjne
- wezwanie stron do korzystania z wyników Specjalnego Raportu Międzynarodowego Panelu ds. Zmiany Klimatu, który jasno wskazuje, że zmiana klimatu może zostać zatrzymana tylko wtedy, jeśli w 2050 roku emisja globalna gazów cieplarnianych będzie wynosiła zero.
Nie wszystkie państwa zgodziły się przyjąć wnioski tego raportu w całości, niemniej zapis o korzystaniu z jego postanowień został zawarty w porozumieniu katowickim.
Koszty zdrowotne zmian klimatu
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) w 2018 roku opublikowała raport pod tytułem "Zdrowie i zmiany klimatu", w którym podała, że spełnienie celów porozumienia paryskiego może ocalić życie około miliona ludzi rocznie do 2050 roku. "W 15 krajach, które emitują najwięcej gazów cieplarnianych, szacuje się, że wpływ zanieczyszczeń powietrza generuje koszty zdrowotne w wysokości ponad 4 procent ich PKB. Działania na rzecz realizacji celów porozumienia paryskiego kosztowałyby około 1 procenta globalnego PKB" - podkreślono.
- Porozumienie paryskie jest potencjalnie najsilniejszym porozumieniem zdrowotnym tego stulecia - mówił po publikacji raportu dr Tedros Adhanom Ghebreyesus, dyrektor generalny WHO. - Dowody jasno pokazują, że zmiany klimatyczne już teraz mają poważny wpływ na ludzkie życie i zdrowie. Zagrażają one podstawowym elementom, których wszyscy potrzebujemy dla dobrego zdrowia - czystemu powietrzu, bezpiecznej wodzie pitnej, pożywnemu jedzeniu i bezpiecznemu schronieniu - i podważą dekady postępu w kwestii światowego zdrowia. Nie możemy sobie pozwolić na dalsze opóźnianie działania - dodał.
Źródło: tvn24.pl, CNN
Źródło zdjęcia głównego: CatwalkPhotos/Shutterstock