Prezydent Czech Milosz Zeman odwołał w środę ministra finansów Andreja Babisza. Na jego miejsce został mianowany Ivan Pilny, polityk centroprawicowego ruchu ANO. Decyzja głowy państwa kończy kryzys polityczny, który niemal doprowadził do upadku rządu premiera Bohuslava Sobotki, domagającego się odsunięcia Babisza.
72-letni Ivan Pilny to były szef firmy Microsoft na Czechy. Jego kandydaturę do rządu zaproponował sam Andrej Babisz. Jego głównym zadaniem będzie przedstawienie projektu budżetu państwa na 2018 rok, zakładającego ograniczanie deficytu.
Decyzję Milosza Zemana zapowiedział we wtorek jego rzecznik Jirzi Ovczaczek. Dodał, że sprawowaną dotąd także przez Babisza funkcję wicepremiera prezydent powierzy w przyszłym tygodniu ministrowi ochrony środowiska Richardowi Brabecowi. Zarówno Pilny, jak i Brabec są członkami kierowanego przez Babisza centroprawicowego ruchu ANO.
Podejrzenia o unikacie podatków
Sobotka zapowiedział na początku maja podanie rządu do dymisji, co miało być według niego jedynym sposobem na pozbawienie Babisza stanowisk wicepremiera i ministra finansów.
Premier wskazywał, że na Babiszu ciążą podejrzenia o unikanie podatków oraz o instruowanie dziennikarzy w mediach, które posiadał, jak mają pisać.
Dzięki prowadzonej do czasu wejścia do rządu działalności biznesowej Babisz jest jednym z najbogatszych mieszkańców Republiki Czeskiej. Jak ujawniła prowadzona od dłuższego czasu w mediach dyskusja, w roku 2013 kupił wyemitowane przez należący wtedy do niego koncern Agrofert 1,5 mld jednokoronowych obligacji (co daje łącznie równowartość 235 mln złotych) ze stawką odsetkową 6 procent.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami odsetki od obligacji jednokoronowych nie były opodatkowane, a ponadto wskazywano, że oficjalnie zadeklarowane dochody Babisza nie wystarczyłyby do nabycia ich aż za 1,5 mld koron. Cały manewr uznano za sposób uniknięcia opodatkowania dywidendy Agrofertu, który stanowi konglomerat spółek działających głównie w sektorach chemicznym i rolnym.
Konflikt interesów
Jak twierdził Sobotka, sytuacja, w której Babiszowi jako ministrowi finansów podlega wyjaśniający sprawę jednokoronowych obligacji nadzór skarbowy, oznaczała konflikt interesów i była tym samym przeszkodą w dalszym sprawowaniu przez niego funkcji rządowych. Obserwatorzy wskazują jednak, że premier wiedział o sprawie obligacji Agrofertu już od trzech lat i dotąd mu to nie przeszkadzało.
Obok Czeskiej Partii Socjaldemokratycznej (CSSD) koalicję rządową tworzą ANO oraz Unia Chrześcijańska i Demokratyczna - Czechosłowacka Partia Ludowa (KDU-CSL). ANO jest od dłuższego czasu liderem sondaży popularności partii politycznych. W październiku w Czechach odbędą się wybory parlamentarne.
Zeman deklarował początkowo, że złożenie dymisji przez Sobotkę będzie dla niego oznaczało wyłącznie ustąpienie szefa rządu, a nie całego jego składu. W tej sytuacji premier wystąpił do prezydenta o odwołanie Babisza, na co Zeman zgodził się dopiero w obliczu groźby przeniesienia całego sporu na forum Trybunału Konstytucyjnego.
Autor: tas/sk / Źródło: PAP